Działalność aprowizacyjna Zarządu miasta Lublina w latach 1915-1918

• Autorzy: Mariola Szewczak-Daniel

Warianty tytułu

Activities of the Lublin City Council Related to Provisioning in the Years 1915-1918

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Aprowizacja to zaopatrywanie ludności w artykuły pierwszej potrzeby, przy czym rola państwa w zakresie aprowizacji nie sprowadza się tylko do obrotu artykułami spożywczymi. Działalność aprowizacyjna może polegać także na produkcji i transporcie artykułów pierwszej potrzeby w okresach występowania ich niedoborów lub spekulacji, w szczególności w okresie wojen. Państwo, chcąc przeciwdziałać tym negatywnym zjawiskom, wprowadzało reglamentację środków żywności, przejmując monopol obrotu i stosując system zaopatrzenia kartkowego. Na ziemiach polskich reglamentacja kartkowa została wprowadzona po raz pierwszy w czasie I wojny światowej. W rzeczywistości system ten nie zaspokajał potrzeb ludności oraz powiększał różnice między warstwami społeczeństwa, czyli ludnością bogatszą, która mogła nabyć żywność za każdą cenę, oraz ludnością biedniejszą, która cierpiała głód. Celem artykułu jest przedstawienie działalności Zarządu miasta Lublina w zakresie zaopatrywania mieszkańców miasta w żywność i artykuły pierwszej potrzeby w latach 1915-1918. Analiza działalności Zarządu miasta Lublina w przedmiotowym zakresie prowadzi do konkluzji, że braki w aprowizacji miasta wynikały nie ze złego funkcjonowania Wydziału Aprowizacyjnego, lecz z warunków, które stworzyła wojna. (abstrakt oryginalny)

EN

Provisioning is the supply of basic goods to the population, while the role of the state in the field of provisioning is not limited to the provision of food products only. Provisioning activities may also consist in the production and transport of basic goods during periods of shortages or speculation, in particular during wars. To combat these negative phenomena, the state introduced food rationing, taking over the monopoly of trade and using the ration stamp supply system. In Poland, ration stamps were first introduced during World War I. In fact, this system failed to meet the needs of the population and increased the gaps between the different layers of society, i.e. the richer population, which could buy food at any market price, and the poorer one, which suffered from hunger. The objective of the article is to discuss the activities of the Lublin City Council in the field of supplying the city's residents with food and basic goods in the years 1915-1918. The analysis of the activities of the Lublin City Council in this respect leads to the conclusion that the deficiencies in the provisioning by the city resulted not from the poor functioning of the Provisioning Department, but from the conditions attributable to the war. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wojna Światowa I; Miasto; Zaopatrzenie

EN

World War I; City; Supplies

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2023
• Tom: 70
• Numer: nr 3 Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wiesławowi Piotrowi Tekely
• Strony: 31--48

Twórcy

autor

Mariola Szewczak-Daniel

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Czekalski T., Aprowizacja ludności cywilnej w czasie I wojny światowej. Wojna jako katalizator zmian kultury kulinarnej w Europie, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne" 2016, z. 3.
• Ćwik W., Reder J., Lubelszczyzna. Dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Lublin 1977.
• Ihnatowicz I., Biernat A., Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003. Jarosz D., Pasztor M., Afera mięsna, Toruń 2004.
• Jonca K., Historia gospodarcza Polski w zarysie do 1939 roku, Wrocław 1984.
• Korzeniowski M., Lubelski Miejski Komitet Obywatelski w latach 1914-1915, "Rocznik Lubelski" 1989-1990, nr 31-32.
• Kostrowicka I., Landau Z., Tomaszewski J., Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku, Warszawa 1966.
• Lewandowski J., Austro-Węgry wobec sprawy polskiej w czasie I wojny światowej. Początki zarządu okupacyjnego w Królestwie, "Przegląd Historyczny" 1975, vol. 66(3).
• Lewandowski J., Królestwo Polskie pod okupacją austriacką 1914-1918, Warszawa 1980.
• Marczuk J., Samorząd miasta Lublina 1915-1918, "Kwartalnik Historyczny" 1979, nr 2.
• Matuska J., Aprowizacja ludności Poznania w czasie I wojny światowej, "Dzieje Najnowsze" 2003, vol. 35(4).
• Roszkowski W., Aprowizacja, [w:] Encyklopedia historii gospodarczej Polski, red. A. Mączak, t. 1, Warszawa 1981.
• Siebeneichen A., Reglamentacja handlu w Polsce, Warszawa 1920.
• Szewczak-Daniel M., Od władz obcych do polskich w Lublinie lat I wojny światowej, [w:] Pogranicza w historii prawa i myśli polityczno-prawnej, red. D. Szpoper, P. Dąbrowski, Gdańsk- Olsztyn 2017.
• Szewczak-Daniel M., Organizacja i zasady funkcjonowania Zarządu miasta Lublina 1915-1918, [w:] Dzieje biurokracji, red. T. Bykowa, A. Górak, G. Smyk, t. 6, Lublin 2016.
• Szewczak-Daniel M., Zarząd miasta Lublina 1915-1939. Zasady organizacji i funkcjonowania, Lublin 2021.
• Zawistowski A., Kartkowy handel reglamentowany na ziemiach polskich, "Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace" 2018, nr 3(35).
• Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 26 lipca 1915 r. dotyczące cen maksymalnych za plony rolne i zarządzeń co do zużytkowania zbiorów, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. VI, nr 27.
• Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 15 września 1915 r. dotyczące przymusowego zarządu i nadzoru nad przedsiębiorstwami przemysłowymi i rolnymi, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. IX, nr 37.
• Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 18 grudnia 1915 r. dotyczące wywozu z obszaru okupowanego i ruchu granicznego, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. XIII, nr 47.
• Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 18 sierpnia 1916 r. dotyczące ordynacji miejskiej dla Kielc, Lublina, Piotrkowa i Radomia, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. XXV, nr 64.
• Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 4 października 1916 r. dotyczące obrotu handlowego w obrębie obszaru okupowanego i wywozu z obszaru okupowanego, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. XXVIII, nr 71.
• Rozporządzenie Naczelnego Wodza Armii z dnia 4 października 1916 r. dotyczące zaopatrywania ludności w niezbędne artykuły, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. XXVIII, nr 70.
• Rozporządzenie z dnia 13 października 1916 r. dotyczące ograniczeń w spożywaniu mięsa, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. XXVIII, nr 79.
• Rozporządzenie z dnia 7 marca 1917 r. dotyczące zarządzeń w sprawie oszczędzania światła i opału, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. VII, nr 31.
• Rozporządzenie z dnia 24 marca 1917 r. dotyczące zakazu farbowania kurzych jaj i wprowadzania w obrót farbowanych jaj kurzych, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. VII, nr 33.
• Rozporządzenie z dnia 3 kwietnia 1917 r. dotyczące zaprowadzenia czasu letniego na rok 1917 r., Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. VII, nr 35.
• Rozporządzenie z dnia 16 maja 1917 r. dotyczące ograniczeń w używaniu nafty w czasie od 1 czerwca do dnia 15 września 1917 r., Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. X, nr 45.
• Rozporządzenie z dnia 22 maja 1917 r. dotyczące wprowadzenia dni bez mąki i kartofli, Dziennik Rozporządzeń c. i k. Zarządu Wojskowego w Polsce, cz. X, nr 47.

Identyfikatory

DOI

10.17951/g.2023.70.3.31-48