Stosowanie niemieckiego prawa karnego na okupowanych ziemiach polskich podczas II wojny światowej a art. 43 konwencji haskiej z 1907 r.

• Autorzy: Konrad Graczyk

Warianty tytułu

The Application of German Criminal Law in the Occupied Polish Territories during World War II and Article 43 of the 1907 Hague Convention

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Tekst poświęcono zagadnieniu relacji między stosowaniem niemieckiego prawa karnego na okupowanych ziemiach polskich (tzw. ziemiach wcielonych i w Generalnym Gubernatorstwie) a przepisami prawa międzynarodowego, w szczególności konwencją haską. Przedstawiono podstawy prawne stosowania niemieckiego prawa karnego, przykłady najsurowszych, drakońskich przepisów oraz przykładowe wyroki, w których je zastosowano. Następnie omówiono regulację art. 43 konwencji haskiej oraz komentarze w niemieckiej nauce prawa dotyczące tej regulacji. Starano się skonfrontować dorobek doktryny ze stanem prawnym zaprowadzonym przez okupanta na ziemiach polskich podczas II wojny światowej. Wyciągnięte wnioski, wskazujące na wielokrotne naruszenia władz niemieckich przepisów konwencji, wsparto dodatkowo powojennymi wyrokami sądów polskich. (abstrakt oryginalny)

EN

The article is devoted to the issue of the relationship between the application of German criminal law in the occupied Polish territories (the so-called incorporated territories and in the General Government) and the provisions of international law, in particular the Hague Convention. The legal basis for the application of German criminal law, examples of the strictest, draconian regulations and examples of judgments in which they were applied are presented. Then, the regulation of Article 43 of the Hague Convention and comments in the German legal science regarding this regulation are discussed. Efforts were made to confront the achievements of the doctrine with the legal status introduced by the occupant on Polish lands during World War II. The conclusions drawn, indicating multiple violations of the provisions of the Convention by the German authorities, were additionally supported by post-war judgments of Polish courts. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo karne; Prawo międzynarodowe; Konwencja haska

EN

Criminal Law; International law; Hague Convention

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2023
• Tom: 70
• Numer: nr 3 Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wiesławowi Piotrowi Tekely
• Strony: 119--134

Twórcy

autor

Konrad Graczyk

• Uniwersytet Śląski w Katowicach; Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie

Bibliografia

• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi, IPN Ld 503/48, t. 1.
• Archiwum Państwowe w Warszawie, Sąd Specjalny w Warszawie, sygn. 367.
• Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, Dokumenty niemieckie 1939- 1944, sygn. 95.
• Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem, XVII. HA Schlesien, Rep. 201 e Regierung zu Kattowitz (z.T. Dep.) 1927-1945, Nr. Ost 4 Kattowitz 5; Nr. Ost 4 Kattowitz 6.
• Baumberger O., Occupatio bellica (im Landkriege), Freiburg 1909.
• Broszat M., Nationalsozialistische Polenpolitik 1939-1945, Stuttgart 1961, DOI: https://doi. org/10.1524/9783486703825.
• Broszat M., Zweihundert Jahre deutsche Polenpolitik, Frankfurt am Main 1972.
• Flemming H., Das Institut der occupatio bellica nach modernem Völkerrecht, Greifswald 1919.
• Graczyk K., Sondergericht Kattowitz. Sąd Specjalny w Katowicach 1939-1945, Warszawa 2022.
• Jonca K., Nationalsozialistisches Recht im besetzten Polen (1939-1945), "Polnische Weststudien" 1984, vol. 3(2).
• Klafkowski A., Okupacja niemiecka w Polsce w świetle prawa narodów, Poznań 1946.
• Konieczny A., Pod rządami wojennego prawa karnego Trzeciej Rzeszy. Górny Śląsk 1939-1945, Warszawa-Wrocław 1972.
• Kozyra W., Okupacyjna administracja niemiecka na ziemiach Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939-1945, "Annales UMCS sectio G (Ius)ˮ 2013, vol. 60(1).
• Kulesza W., Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego, Łódź 2013, DOI: https://doi.org/10.18778/7525-894-3.
• Kwiecień R., Okupacja wojenna w świetle prawa międzynarodowego: natura, skutki, nowe tendencje, "Annales UMCS sectio G (Ius)ˮ 2013, vol. 60(1).
• Liszt F. von, Das Völkerrecht, Berlin 1913. Madajczyk C., Die Okkupationspolitik Nazideutschlands in Polen 1939-1945, Köln 1988.
• Madajczyk C., Faszyzm i okupacje 1938-1945. Wykonywanie okupacji przez państwa Osi w Europie, t. 1, Poznań 1983.
• Majer D., "Narodowo obcy" w III Rzeszy. Przyczynek do narodowosocjalistycznego ustawodawstwa i praktyki prawniczej w administracji i wymiarze sprawiedliwości ze szczególnym uwzględnieniem ziem wcielonych do Rzeszy i Generalnego Gubernatorstwa, Warszawa 1989.
• Majer D., Nationalsozialismus im Lichte der Juristischen Zeitgeschichte. Ideologie - Staat - Besatzungsregime in Europa 1939-1945, Baden-Baden 2002.
• Meurer C., Die völkerrechtliche Stellung der vom Feind besetzten Gebiete, "Archiv des öffentlichen Rechts" 1915", vol. 33(3-4).
• Mielnik H., Nazistowski kolonializm prawny. (Nie)porządek prawny Generalnego Gubernatorstwa (1939-1945), "Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem" 2022, vol. 44(3), DOI: https:// doi.org/10.19195/2300-7249.44.3.8.
• Mielnik H., Prawo sprawdzenia prawomocnych orzeczeń sądów polskich (nieniemieckich) w Generalnym Gubernatorstwie w okresie II wojny światowej. Orzecznictwo Wyższego Sądu Niemieckiego w Radomiu, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 2020, vol. 72(1), DOI: https://doi. org/10.14746/cph.2020.1.12.
• Mielnik H., Sądownictwo polskie (nieniemieckie) w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939-1944, Lublin 2020.
• Migdał P., Koncepcje prawne w zakresie prawa międzynarodowego wypracowane w III Rzeszy a jej polityka okupacji, "Studia Prawnicze KUL" 2017, nr 2(70).
• Pospieszalski K.M., Polska pod niemieckim prawem 1939-1945 (Ziemie Zachodnie), Poznań 1946.
• Sawicki J., Walawski B., Zbiór przepisów specjalnych przeciwko zbrodniarzom hitlerowskim i zdrajcom narodu z komentarzem, Kraków 1945.
• Strupp K., Wörterbuch des Völkerrechts und der Diplomatie, vol. 2, Berlin-Leipzig 1925.
• Uruszczak W., Perwersyjne funkcje niemieckiego "prawa" w Generalnym Gubernatorstwie (1939- 1945), "Z Dziejów Prawa" 2019, vol. 12(20), DOI: https://doi.org/10.31261/ZDP.2019.20.40.
• Verdross A. von, Völkerrecht, Berlin 1937. Wichmann A., Militärische Gewalt auf besetztem feindlichen Gebiet, Greifswald 1912.
• Winstone M., Generalne Gubernatorstwo. Mroczne serce Europy Hitlera, Poznań 2015.
• Wrzosek M., Administracja niemiecka na okupowanych terenach Górnego Śląska w okresie od 3 września do 25 października 1939 r. Struktura organizacyjna i kompetencje, "Studia Śląskie" 1972, vol. 22.
• Wrzyszcz A., Hierarchia aktów prawnych wprowadzonych przez okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945, "Studia Iuridica Lublinensia" 2014, vol. 22, DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2014.22.695.

Identyfikatory

DOI

10.17951/g.2023.70.3.119-134