Ewolucja tematycznych obszarów współpracy transgranicznej w ramach programów UE w wybranych krajach Europy Środkowo-Wschodniej

• Autorzy: Agnieszka Pieniążek

Warianty tytułu

Evolution of Thematic Areas of Cross-Border Cooperation under EU Programs in Selected Countries of Central and Eastern Europe.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest zbadanie zmian w zakresie celów i tematycznych obszarów wsparcia podejmowanych w ramach programów współpracy transgranicznej Republika Czeska-Polska, Republika Słowacka-Polska i Polska-Białoruś-Ukraina. Artykuł jest próbą odpowiedzi na następujące pytania badawcze: 1. Czy, a jeśli tak, to w jaki sposób zmieniły się cele współpracy transgranicznej stawiane w ramach programów współpracy? 2. Czy istnieją różnice w zakresie tematycznych obszarów współpracy transgranicznej? 3. Czy pomiędzy tematycznymi obszarami współpracy transgranicznej na pograniczu czesko-polskim i słowacko-polskim oraz polsko-białorusko -ukraińskim istnieją różnice? Analizie poddano dane zastane, wykorzystując przede wszystkim metodę badania dokumentów programowych trzech programów współpracy transgranicznej realizowanych w dwóch okresach unijnego programowania: 2004-2006 oraz 2014-2020.

EN

Cross-border cooperation of Polish regions with neighboring regions in the Czech Republic, Slovakia, and Ukraine was supported through community programmes as early as the 1990s. However, it has developed on a much larger scale through cross-border programmes implementedafter the accession of Poland, Slovakia, and the Czech Republic to the European Union. The article aims to present the changes in the objectives and thematic areas of support undertaken in the cross-border cooperation programmes: the Czech Republic-Poland, the Slovak Republic-Poland, and Poland-Belarus-Ukraine in two EU financial perspectives: 2004-2006 and 2014-2020. The article is an attempt to answer the following research questions: Have the goals of cross-border cooperation changed and if so, how? Are there differences in the thematic areas of cross -border cooperation? Are there any differences between the thematic areas of cross-border cooperation on the Czech-Polish, Slovak-Polish, and Polish-Belarusian-Ukrainian borderlands? The existing data was analyzed, using mainly the method of examining programme documents of three cross-border cooperation programmes implemented in two periods of EU programming. The study showed that the goals of cross-border cooperation in the first financial perspective in all the analyzed programmes were very similar and generally concerned with the improvement of the standard of living and the socio-economic integration of the neighboring regions. In the last perspective, these objectives were much more diversified and corresponded to the needs of the supported regions at that time. In the case of the Polish-Czech and Polish-Slovak borderlands, the common goal was to invest in education, training, and vocational training for skills and lifelong learning. On the other hand, in the case of the Polish-Slovak and Polish-Belarusian-Ukrainian borderlands, the following objectives turned out to be common: preservation and protection of the natural environment (including the cultural one) as well as improvement of the accessibility of regions and development of transport as well as communication networks and systems. Tareas of cooperation corresponded to the defined goals within individual programmes. In the 2004-2006 perspective, the cross-border cooperation concerned mainly the development and modernization of infrastructure and the broadly understood socio-economic development. In the last financial perspective, the specification and specialization of the areas of support were visible. In the case of the Polish-Belarusian-Ukrainian borderland, special attention was paid to border management, mobility and migration, and border security.

Słowa kluczowe

PL

Współpraca międzynarodowa; Usługi transgraniczne; Integracja gospodarcza

EN

International cooperation; Cross border services; Economic integration

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Rocznik: 2022
• Tom: 28
• Numer: nr 370
• Strony: 93--106

Twórcy

autor

Agnieszka Pieniążek

• Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu

Bibliografia

• Buczek Kowalik Małgorzata, Teresa Mitura, 2018, Cross border cooperation on the Polish Slovak Borderland - examples of joint tourism initiatives, "Folia Geographica" 60(2): 62-82.
• Celińska Janowicz Dorota, Mikołaj Herbst, Adam Płoszaj, Maciej Smętkowski, 2010, Zmiany sytuacji społeczno gospodarczej obszaru wsparcia Programu Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina INTERREG IIIA/TACIS CBC 2004-2006 w latach 2004-2008/2009,Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, https://www.euroreg.uw.edu.pl/dane/web_euroreg_publications_files/2447/celiska janowicz2010 zmiany_sytua-cji_spoeczno gospodarczej_obszaru_wsparcia_programu_ssiedztwa_polska biaoru- ukraina_int.pdf (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Dołzbłasz Sylwia, Andrzej Raczyk, 2010, Współpraca transgraniczna w Polsce po akcesji do UE, Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.
• Dołzbłasz Sylwia, Andrzej Raczyk, 2011, Projekty współpracy transgranicznej na zewnętrznych i wewnętrznych granicach Unii Europejskiej - przykład Polski, "Studia Regionalne i Lokalne" (3): 59-80.
• European Commission. Programmes, https://ec.europa.eu/regional_policy/en/atlas/pro-grammes (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• European Commission b, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/ip_22_1526. (dostęp: 25.04.2022).
• Gajdoš Peter, 2004, Vývojové zmenysociálno priestorovejsituácieslovenska s prihliadnutím na prihraničné regióny, [w:] Regionálny rozvoj Slovenska v európskych integračných kontextoch. (Regióny, prihraničné regióny, euroregióny), Ľubomír Falťan (red.), Bratislava: Vydavateľstvo Interlingua, 24-35.
• Giełda Małgorzata, 2015, Współpraca transgraniczna prowadzona w Unii Europejskiej na pod stawie programów operacyjnych realizowanych w ramach Europejskiej Współpracy Teryto rialnej, [w:] Współpraca transgraniczna w administracji publicznej, Renata Kusiak Winter (red.), Wrocław: E Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 121-139. https://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/71621/PDF/Wspolpraca_transgraniczna_w_administra-cji_publicznej.pdf (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Keep.eu. Programmes, https://keep.eu/programmes (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Makowiecka Monika, Marek Reichel, 2019, Ocena współpracy terytorialnej Polski i Słowacji w kontekście realizowanych programów operacyjnych współpracy transgranicznej, "Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko" (1): 7-23, http://stu-diaekonomiczne.pwsz ns.edu.pl/images/czasopismo/2019/05_M_Makowiecka_M_Re-ichel.pdf. (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Murzyn Dorota, 2015, Innowacyjność w programach współpracy transgranicznej realizowanych przy udziale polityki spójności UE w Polsce, [w:] Wyzwania polityki regionalnej w aspekcie rozwoju społeczno gospodarczego obszarów transgranicznych, t. 1, KatarzynaŚwierczewska Pietras, Mariusz Pyra (red.), Biała Podlaska: Wydawnictwo Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II, 64-73.
• Serwis Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, https://www.ewt.gov.pl/strony/o programach/przeczytaj o programach(dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Turnock David, 2002, Cross border cooperation: A major element in regional policy in East Central Europe, "Scottish Geographical Journal" 118(1): 19-40.
• Więckowski Marek, Daniel Michniak, Maria Bednarek Szczepańska, Bronislav Chrenka, Vladimír Ira, Tomasz Komornicki, Piotr Rosik, Marcin Stępniak, Vladimír Székely, Przemysław Śleszyński, Dariusz Świątek, Rafał Wiśniewski, 2012, Pogranicze polsko słowackie. Dostępność transportowa a turystyka, Warszawa-Bratysława: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Geografický ústav SAV.
• Żuk Andrzej, 2015, Europejskie programy współpracy transgranicznej Polski z państwami członkowskimi Unii Europejskiej w latach 2004-2013. Analiza finansowania i kierunków wydatkowania, [w:] Polska - 10 lat członkostwa Polski w UE, Ewa Małuszyńska, Grzegorz Mazur, Ida Musiałkowska (red.), "Rocznik Integracji Europejskiej" (11): 213-2
• Programming document for UE support to ENI Cross Border Cooperation (2014-2020), https://eeas.europa.eu/archives/docs/enp/pdf/financing the enp/cbc_2014 2020_programming_document_en.pdf (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Europejska konwencja ramowa o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi, sporządzona w Madrycie dnia 21 maja 1980 r. (Dz.U. z 1993 Nr 61 poz. 287).
• Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, KOM(2010) 2020, https://eur lex.europa.eu/legal content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52010DC2020&from=PL (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Program Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG IIIA Republika Czeska-Polska, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/91950/PIW_INTERREG_III_A_PL_CZ.pdf (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Program Inicjatywy Wspólnotowej na lata 2004-2006 INTERREG IIIA Polska-Republika Słowacka, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/91952/PIW_INTERREG_IIIA_PL_SK.pdf (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• INTERREG IIIA Polska-Republika Słowacka. Uzupełnienie Programu,2008,https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/91953/PIW_INTERREG_IIIA_PL_SK_uzupelnienie.pdf. (dostęp: 25.04.2022).
• INTERREG V A - Republika Czeska-Polska, 2016, https://www.ewt.gov.pl/media/41040/Program_Czechy_Polska_10_2017.pdf. (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Program Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina INTERREG IIIA/TACIS CBC 2004-2006,https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/91956/INTERREG_III_A_PUB.pdf(dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Program Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina INTERREG IIIA/TACIS CBC 2004-2006.Uzupełnienie Programu, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/91957/INTERREG_III_A_PUB_uzupelnienie.pdf. (dostęp: 25 kwietnia 2022).
• Program Współpracy Transgranicznej EIS Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020, https://www.pbu2020.eu/en/pdfviewer?url=../../files/uploads/JOP/JOP%20PBU14- 20_v.%2013.12.2016_PL.pdf

Identyfikatory

DOI

10.24917/20813333.28.8