Finansowanie transformacji klimatyczno-energetycznej z funduszy i programów Unii Europejskiej z perspektywy samorządu terytorialnego

• Autorzy: Joanna Szafran

Warianty tytułu

Financing the Climate and Energy Transformation with the Funds and Programs of the European Union from the Perspective of Local Government

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - Celem artykułu jest wskazanie unijnych funduszy i programów na lata 2021-2027 wspierających transformację klimatyczno-energetyczną z punktu widzenia zadań samorządu terytorialnego. Metoda badań - W badaniach zastosowano kilka metod: studia literaturowe, przegląd prawodawstwa i budżetów UE, programy krajowe, analizę opisową i porównawczą. Wnioski - Osiągnięcie neutralności klimatycznej gospodarki UE w 2050 r. i celów pośrednich na 2030 r. w warunkach kryzysu polityczno-energetycznego spowodowało wzrost znaczenia celów klimatyczno-energetycznych i ich włączenie w "główny nurt" polityki i budżetu UE. W latach 2021-2027 zaplanowano na nie co najmniej 30% wydatków budżetu ogólnego łącznie z Instrumentem na rzecz Odbudowy i Odporności. Redukcji emisji gazów cieplarnianych, poprawie efektywności energetycznej i dekarbonizacji gospodarki podporządkowano fundusze polityki spójności i Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, fundusze wspólnej polityki rolnej, Instrument "Łącząc Europę", Program LIFE i inne. Kluczowe dla powodzenia transformacji klimatyczno-energetycznej w samorządach jest zintegrowanie unijnych i krajowych źródeł oraz różnych mechanizmów finansowania. Oryginalność /wartość /implikacje /rekomendacje - Z uwagi na skalę transformacji klimatyczno-energetycznej w Polsce i zgłaszane przez samorządy ograniczenia budżetowe artykuł ma wartość aplikacyjną, a także uzupełnia badania nad dekarbonizacją gospodarki. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - The aim of the article is to indicate EU funds and programs for 2021-2027 supporting the climate and energy transformation, from the perspective of the tasks of local government. Research method - Several methods were used in the research: literature studies, review of EU legislation and budgets, national programs, descriptive and comparative analysis. Results - In the context of the political and energy crisis, the goal of achieving climate neutrality of the EU economy in 2050 and intermediate targets by 2030 has increased the importance of climate and energy targets and their inclusion in the mainstream of EU policy and budget. In the years 2021-2027, it is planned to allocate at least 30% of the general budget expenditure, including Recovery and Resilience Facility, to them. The reduction of GHG emissions, improvement of energy efficiency and decarbonization of the economy were subordinated to the Cohesion Policy funds and Just Transition Fund, the CAP funds, CEF, LIFE Programme, etc. Integrating EU and national resources and different financing mechanisms are key to the success of the climate and energy transformation in local governments. Originality /value /implications /recommendations - Due to the scale of climate and energy transformation in Poland and budget constraints reported by local governments, the article has an application value, complementing research on the decarbonization of the economy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Samorząd terytorialny; Polityka klimatyczna; Polityka energetyczna; Odnawialne źródła energii; Fundusze unijne

EN

Local government; Climate policy; Energy policy; Renewable energy sources; EU funds

• Czasopismo: Optimum : studia ekonomiczne
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 3 (113)
• Strony: 137--151

Twórcy

autor

Joanna Szafran

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Adelle C., Russel D., 2013, Climate Policy Integration: A Case of Déjà Vu?, "Environmental Policy and Governance", vol. 23(1), s. 1-12, D0I:10.1002/eet.l601.
• Decyzja Parlamentu i Rady (UE) 2022/591 z dnia 6 kwietnia 2022 r. w sprawie ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2030 r., Dz.U. UE L 114 z 12.4.2022.
• Dupont C., 2016, Climate policy integration into EU energy policy. Progress and prospects, Routledge, London.
• EC, European Commission, 2023, Draft General Budget of the European Union for the Financial Year2024, https://commission.europa.eu/system/files/2023-06/DB2024-WD-01-pro-gramme-performance-statement_rev.pdf [data dostępu: 24.06.2023].
• ECA, 2022, Climate spending in the 2014-2020 EU budget. Not as high as reported, https:// www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR22_09/SR_Climate-mainstreaming_ EN.pdf [data dostępu: 30.05.2023].
• IPCC, 2018, Global Warming of 1.5°C, https://www.ipcc.ch/sr15 [data dostępu: 5.03.2023].
• Kettner C., Kletzan-Slamaning D., 2020, Is there climate policy integration in the European Union Energy efficiency and renewable Energy policies? Yes, no, maybe, "Environmental Policy and Governance", vol. 30(30), s. 144-148, DOI: 10.1002/eet.1880.
• Komisja Europejska, 2022, Plan REPowerEU, C0M(2022) 230 final z 18.5.2022 r.
• Mickwitz P., Aix F., Beck S., Carss D., Ferrand N., Görg C., Jensen A., Kivimaa P., Kuh-licke C., Kuindersma W., Mańez M., Melanen M., Monni S., Branth Pedersen S., Reinert H., van Bommel S., 2009, Climate policy integration, coherence and governance, PEER Report No 2. Partnership for European Environmental Resaerch, Helsinki.
• Oręziak L., 2009, Finanse Unii Europejskiej, wyd. 2 zm., PWN, Warszawa.
• Paris Agreement, 2015, Adoption of the Paris Agreement, Annex, UNFCCC/CP/2-15/l.9/ Rev.1, https://unfccc.int [data dostępu: 1.03.2023].
• Rada Europejska, 2014, Konkluzje z 23-24 października 2014, EUCO 169/14, Bruksela, 24 października 2014 r.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1293/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia programu działań na rzecz środowiska i klimatu (LIFE) i uchylające rozporządzenie (WE) nr 614/2007, Dz.U. L 347 z 20.12.2013.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Dz.U. L 57 z 18.2.2021.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, Dz.U. L 231 z 30.06.2021.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie), Dz.U. UE L 243, 9.07.2021.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami Polityki Wizowej, Dz.U. L 231, 30.06.2021.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1153 z dnia 7 lipca 2021 r. ustanawiające instrument "Łącząc Europę" i uchylające rozporządzenia (UE) nr 1316/2013 i (UE) nr 283/2014 (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz.U. UE L 249/38, 14.07.2021.
• Szafran J., 2021, Polityka spójności Unii Europejskiej w Polsce, Republice Czeskiej, Republice Słowackiej i na Węgrzech. Cele, instrumenty, instytucje, Norbertinum, Lublin.
• Świstak M., Tkaczyński J.W., 2015, Polityka ochrony środowiska, [w:] Wybrane polityki publiczne Unii Europejskiej. Stan i perspektywy, Świstak M., Tkaczyński J.W (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Tendera-Waszczuk H., Kelm H., Cymbranowicz K., 2020, Wybrane polityki Unii Europejskiej, Difin, Warszawa 2020. TFUE, 2016, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana 2016), Dz.U. C 202, 7.06.2016.
• www 1, https://commission.europa.eu/system/files/2023-06/swd_2022_225_climate_mainstreaming_architecture_2021-2027.pdf [data dostępu: 30.05.2023].
• www 2, https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/eu-budget/performance-and-reporting/horizontal-priorities/green-budgeting/climate-mainstreaming_en [data dostępu: 5.06.2023].
• www 3, https://www.feniks.gov.pl [data dostępu: 20.06.2023]. www 4, https://www.fepw.gov.pl [data dostępu: 20.06.2023].

Identyfikatory

DOI

10.15290/oes.2023.02.113.08