Problematyka przyszłej regulacji związków partnerskich w świetle polityki "tradycyjnej rodziny"

• Autorzy: Aleksandra Lewandowska

Warianty tytułu

Future Regulation of Partnerships in Poland in the Face of "Traditional Family" Politics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł analizuje nową falę problemów społecznych w postaci nieformalnych relacji i konfrontuje ją ze stosunkowo konserwatywnym podejściem polskich polityków i ich polityką "tradycyjnej rodziny". W artykule podjęto próbę analizy, czy dotychczasowe podejście i działania legislacyjne są skuteczne, czy też odsuwają w czasie nieuniknione - nowelizację polskiego systemu prawnego w zakresie dostrzegania kohabitacji. Autorka dostrzega zjawisko nieformalnych relacji i daje wgląd w aktualny stan regulacji prawnych, opisując problemy leżące u ich podłoża. Autorka skupia się na rozwiązaniach prawa cywilnego, gdyż regulują one większość sfer wspólnego życia partnerów. Następnie omawia tzw. "tradycyjne" podejście do tematu rodziny i związków, analizując publiczne wypowiedzi polityków, aksjologię polskiego prawa, stanowisko kościoła oraz dotychczas proponowane regulacje związków partnerskich. Na koniec konfrontuje ją z oczekiwaniami społecznymi wynikającymi z danych CBOS i GUS. Przeprowadzona w artykule analiza prowadzi do wniosku, że istnieją małe szanse na zatrzymanie rozpowszechnienia się zjawiska społecznego, jakim są związki partnerskie, a ustawodawca powinien rozważyć nowe rozwiązania prawne. (abstrakt oryginalny)

EN

The article examines the new wave of social issues in the form of informal relationships and confronts it with rather a conservative approach of Polish politicians and their "traditional family politics." The article tries to analyze whether the current approach and legislative activity is effective or prolongs the inevitable - novelization of the Polish legal system in the scope of recognition of cohabitation. The author recognizes the phenomenon of informal relationships and provides insight into the current state of legal regulation to describe issues beneath it. The author focuses on civil law solutions as they regulate the majority of partnersʼ everyday life. Then discusses the so-called "traditional" approach to the subject of family and relationships by analyzing politiciansʼ public statements axiology of Polish law, the position of the church and regulations proposed for partnerships. Finally, the author confronts it with social expectations arising from the data provided by CBOS and GUS. The analysis provided in the article leads to the conclusion that current politics cannot change the widespread of social phenomena such as partnership, and thus, the legislator must search for new legal solutions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Socjologia; Prawo; Proces zmiany praw; Osoby LGBT

EN

Sociology; Law; Process of changing laws; LGBT people

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 105 Varia
• Strony: 55--71

Twórcy

autor

Aleksandra Lewandowska

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• 1. Adach-Stankiewicz, Ewa. Monika Bielska. Agata Cendrowska et al. 2014. "Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, Główny Urząd Statystyczny Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy". https://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/lud_raport_z_wynikow_NSP2011.pdf (dostęp: 24.01.2022).
• 2. Ambroziak, Anton. 2018. "Ósme sejmowe podejście do związków partnerskich. Projekt N jest najbardziej liberalny ze wszystkich". OKO.Press. https://oko.press/osme-sejmowe-podejscie-zwiazkow-partnerskich-projekt-n-najbardziej-liberalny-ze-wszystkich/ (dostęp: 26.01.2022).
• 3. Boguszewski, Rafał. 2019. "Alternatywne modele życia rodzinnego w ocenie społecznej". Komunikat z badań CBOS 42: 1-8.
• 4. Boguszewski, Rafał. Mariola Piszczatowska-Oleksiewicz. 2017. "Osoby niezamężne i nieżonate w polskich rodzinach". Komunikat z badań CBOS 93: 3.
• 5. Borek, Dominika. Justyna Gustyn. Anna Kozera et al. 2021. "Sytuacja społeczno-gospodarcza kraju w 2020 r." W Analizy statystyczne GUS 12: 14.
• 6. Bożewicz, Marta. 2019. "Stosunek Polaków do związków homoseksualnych". Komunikat z badań CBOS 90: 3.
• 7. Bożewicz, Marta. 2020. "Centrum Badania Opinii Społecznej, Religijność Polaków w ostatnich 20 latach". Komunikat z badań CBOS 63: 3-4.
• 8. Brzezińska, Zofia. 2020. "Arcybiskup Jędraszewski: «Tęczowa zaraza». Sąd: «konkordat pozwala używać ostrych słów»". Rzeczpospolita.pl. https://www.rp.pl/dobra-osobiste/art8730421-arcybiskup-jedraszewski-teczowa-zaraza-sad-konkordat-pozwala-uzywac-ostrych-slow (dostęp: 23.03.2022).
• 9. Cudak, Bartosz. 2021. "Od języka do praktyk społecznych: dyskryminacyjna retoryka dobrej zmiany na przykładzie stygmatyzowania osób nieheteronormatywnych". Dziennikarstwo i Media 14: 33-45.
• 10. FA, MNIE. 2019. "Wicepremier: Dopóki rządzi PiS, związków partnerskich w Polsce nie będzie". TVP Info. https://www.tvp.info/43615087/wicepremier-dopoki-rzadzi-pis-zwiazkow-partnerskich-w-polsce-nie-bedzie (dostęp: 19.01.2022).
• 11. Gazeta Prawna. 2019. "Prezes PiS: Mamy wielkie zagrożenie - atak na rodzinę, atak w istocie na dzieci". Gazeta Prawna. https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1402187,kaczynski-mamy-wielkie-zagrozenie-atak-na-rodzine-atak-w-istocie-na-dzieci.html (dostęp: 19.01.2022).
• 12. Gosk, Patrycja. 2021. "Parlament Europejski jest za uznaniem w całej UE małżeństw jednopłciowych i związków partnerskich". EURACTIV.pl. https://www.euractiv.pl/section/instytucje-ue/news/parlament-europejski-opowiada-sie-za-uznaniem-w-calej-ue-malzenstw-jednoplciowych-i-zwiazkow-partnerskich/ (dostęp: 24.02.2022).
• 13. Grzymała-Busse, Anna. b.d. "Polska jako anomalia w stosunkach pomiędzy Kościołem i państwem?" Concilium Civitas. http://conciliumcivitas.pl/polska-jako-anomalia-w-stosunkach-pomiedzy-kosciolem-i-panstwem/ (dostęp: 22.03.2022).
• 14. GUS. 2022. "Dane statystyczne o zawieraniu małżeństwa w Polsce według miejsca zamieszkania". https://demografia.stat.gov.pl/BazaDemografia/Tables.aspx (dostęp: 30.04.2022).
• 15. GUS. 2022a. "Dane statystyczne GUS na temat liczby małżeństw wyznaniowych ze skutkami cywilnymi". https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica (dostęp: 20.04.2022).
• 16. GUS. 2022b. "Harmonogram publikacji danych ze spisu 2021 GUS". https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/harmonogram-publikacji-wynikow-nsp-2021/ (dostęp: 24.01.2022).
• 17. Ignatzi, Christian. 2013. "Germany strengthens gay adoption rights". Deutsche Welle. https://www.dw.com/en/germany-strengthens-gay-adoption-rights/a-16612531 (dostęp: 28.01.2022).
• 18. Jartyś, Janusz. 2016. "Kwestie obyczajowe w programie i działalności Platformy Obywatelskiej Rzeczypospolitej Polskiej". Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Politica 35: 59-66. https://doi.org/10.18276/ap.2016.35-05
• 19. Jaśkowski, Marek. 2013. "Konsekwencje prawne Protokołu nr 30 w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej do Polski i Zjednoczonego Królestwa". Zeszyty Prawnicze 4(40): 29-50.
• 20. Józefiak, Adam. Jakub Bodziony. Zofia Majchrzak. 2020. "Walka z LGBT przyspiesza liberalizację społeczeństwa". Kultura Liberalna. https://kulturaliberalna.pl/2020/08/18/walka-z-lgbt-przyspiesza-liberalizacje-spoleczenstwa/ (dostęp: 20.01.2022).
• 21. Kazimierczak, Kamil. 2019. Konkubinat. Rozliczenia majątkowe. Komentarz praktyczny z orzecznictwem. Wzory pism procesowych i orzeczeń sądowych. Prawo Sądowe. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• 22. Kongregacja Nauki Wiary. 2003. "Dokument Kongregacji Nauki Wiary z 3 czerwca 2003 r. «Istota i niezbędne atrybuty małżeństwa»". https://deon.pl/kosciol/dokumenty-kosciola-ws-zwiazkow-partnerskich,221790 (dostęp: 22.03.2022).
• 23. Kruczyńska, Anna. 2023. "Hotelowe łóżka tylko dla małżeństw? Prawnik reaguje". Onet. https://podroze.onet.pl/aktualnosci/ordo-iuris-radzi-hotelowe-lozka-tylko-dla-malzenstw-prawnik-reaguje/j0777qf (dostęp: 11.02.2023).
• 24. Levin, Irene. Jan Trost. 1999. "Living Apart Together". Community, Work & Family 2(3): 279-294. https://doi.org/10.1080/13668809908412186
• 25. Łącki, Paweł. 2018. "Zmiana znaczenia pojęcia małżeństwa w niemieckiej ustawie zasadniczej: o meandrach dynamicznej wykładni postanowień konstytucyjnych". Forum Prawnicze 2(46): 25-41.
• 26. Łętowska, Ewa. Jan Woleński. 2013. "Instytucjonalizacja związków partnerskich a Konstytucja RP z 1997 r." Państwo i Prawo 6: 21-30.
• 27. Malinowski, Przemysław. 2020. "Andrzej Duda o LGBT: Próbują wmówić, że to ludzie. To ideologia". Rzeczpospolita. https://www.rp.pl/wydarzenia/art.8909311-andrzej-duda-o-lgbt-probuja-wmowic-ze-to-ludzie-to-ideologia (dostęp: 20.01.2022).
• 28. Matzke, Małgorzata. 2016. "Najnowsze statystyki nt. społeczności LGBT w Europie. Niemcy na czele". Deutsche Welle. https://www.dw.com/pl/najnowsze-statystyki-nt-spo%C5%82eczno%C5%9Bci-lgbt-w-europie-niemcy-na-czele/a-36274673 (dostęp: 26.01.2022).
• 29. Mizielińska, Joanna. Agata Stasińska. 2013. "Od «wroga rodziny» do jednej z jej form. Rodziny z wyboru we współczesnym polskim dyskursie prasowym". InterAlia: Pismo poświęcone studiom queer 8: 105-128. https://doi.org/10.51897/interalia/GSPB6363
• 30. Müller, Jan-Werner. 2017. Co to jest populizm? Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• 31. Newsweek. 2011. "Kaczyński sięga w kampanii po dzieci". Newsweek. https://www.newsweek.pl/polska/kaczynski-w-kampanii-o-dzieciach-pis-i-kamapnia/vne61xf (dostęp: 28.01.2022).
• 32. Oleszak, Milena. 2016. "Współczesna rodzina szanse - zagrożenia - kierunki przemian". W Kohabitacja we współczesnej Polsce a jej model seksualności - Raport z badań. Red. Klaudia Pujer. 27-49. Wrocław: Wydawnictwo Exante.
• 33. Onet. 2019. "Jarosław Kaczyński: my musimy podtrzymywać normalność". Onet. https://wiadomosci.onet.pl/kraj/wybory-parlamentarne-2019-jaroslaw-kaczynski-o-rodzinie/68jvex2 (dostęp: 12.01.2022).
• 34. Paul, Brunon. 2002. "Problemy rozliczeń majątkowych między konkubentami". Monitor Prawniczy 8(3): 16.
• 35. Pikuła, Łukasz 2017. "Bezpieczeństwo prawne jako podstawowa wartość prawa w systemie prawa". Przegląd Prawno-Ekonomiczny 39: 135.
• 36. PiS. 2014. Program wyborczy PiS.
• 37. PiS. 2019. Program wyborczy PiS.
• 38. Polskie Radio. 2014. "Polski kościół nie podąża śladem papieża Franciszka". Polskie Radio. https://www.polskieradio.pl/7/4400/Artykul/1336593,Polski-kosciol-nie-podaza-sladem-papieza- Franciszka (dostęp: 20.01.2022).
• 39. Polskie Radio. 2019. "Sygnały Dnia 11 września 2019 roku, rozmowa z Jarosławem Kaczyńskim". Polskie Radio. https://www.polskieradio.pl/13/53/Artykul/2366642,Sygnaly-Dnia-11-wrzesnia-2019-roku-rozmowa-z-Jaroslawem-Kaczynskim (dostęp: 20.01.2022).
• 40. Sanders, Anne 2016. "When, If Not Now? An Update on Civil Partnership in Germany". German Law Journal 17(3): 487-508. https://doi.org/10.1017/S2071832200019842
• 41. Sitnicka, Dominika. 2020. "Słowa Czarnka o LGBT «ci ludzie nie są równi ludziom normalnym» wyrwane z kontekstu? Akurat". OKO.Press. https://oko.press/czarnek-o-lgbt-studio-polska/ (dostęp: 18.03.2022).
• 42. Stańczak, Joanna. Karina Stelmach. Magdalena Urbanowicz. 2016. Małżeństwa oraz dzietność w Polsce. Opracowanie danych Eurostat przez Główny Urząd Statystyczny Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy. Warszawa: GUS.
• 43. Sunstein, Cass R. 1996. "On the Expressive Function of Law". University of Pennsylvania Law Review 144(5): 2020-2053. https://doi.org/10.2307/3312647
• 44. Śmiłowicz, Piotr. 2012. "Tusk: Jedną z pierwszych moich decyzji będzie zgoda na związki partnerskie". PAP. https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C936659%2Ctusk-jedna-z-pierwszych-moich-decyzji-bedzie-zgoda-na-zwiazki-partnerskie (dostęp: 20.01.2022).
• 45. Wprost. 2021. "Posłanka PiS: To właśnie LGBT jest przyczyną, że dzieci popełniają samobójstwo". https://www.wprost.pl/polityka/10460944/elzbieta-plonka-z-pis-to-wlasnie-lgbt-jest-przyczyna-ze-dzieci-popelniaja-samobojstwo.html (dostęp: 20.01.2022).
• 46. Zawadzka, Katarzyna. 2016. "Związki partnerskie mniejszości seksualnych w programach polskich partii politycznych". Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Politica 35: 49-57. https://doi.org/10.18276/ap.2016.35-04
• 47. Druk Nr 1607. "Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 24.07.2015 r. - Prawo o zgromadzeniach oraz niektórych innych ustaw". https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=1607 (dostęp: 1.05.2022).
• 48. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej do Polski i Zjednoczonego Królestwa, Dz.U. C 326/1 z 26.10.2012.
• 49. Protokół (nr 30) w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej do Polski i Zjednoczonego Królestwa, Dz.U. C 326/1 z 26.10.2012.
• 50. Ustawa z dnia 25.02.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1359).
• 51. Ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.).
• 52. Uchwała SN z 28.11.2012 r., III CZP 65/12, LEX nr 1230043.
• 53. Uchwała SN(7) z 25.02.2016 r., I KZP 20/15, LEX nr 1984687.
• 54. Wyrok ETPCz z 14.12.2017 r., 26431/12, Oliari i inni v. Włochy, LEX nr 2409013.
• 55. Wyrok ETPCz z 17.01.2023 r., 40792/10, Fedotova i inni v. Rosja, LEX nr 3457211.
• 56. Wyrok NSA z 6.07.2022 r., II OSK 2376/19, LEX nr 3395450.
• 57. Wyrok SA w Białymstoku z 6.02.2014 r., I ACa 714/13, LEX nr 1437890.
• 58. Wyrok SA w Białymstoku z 12.06.2014 r., I ACa 601/13, LEX nr 1489046. https://doi.org/10.21503/lex.v12i14.613
• 59. Wyrok SA w Białymstoku z 26.07.2019 r., I ACa 255/19, LEX nr 2726791.
• 60. Wyrok SA we Wrocławiu z 21.01.2021 r., I ACa 926/20, LEX nr 3316991.
• 61. Wyrok SA w Szczecinie z 12.05.2022 r., I ACa 249/22, LEX nr 3431809.
• 62. Wyrok SO w Poznaniu z 28.02.2018 r., XII C 989/17, LEX nr 2692545.
• 63. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 8.01.2019 r. IV SA/Wa 2618/18.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.18778/0208-6069.105.04