Atrial Development as an Economical Type of Complex High-Density Single-Family Housing in Poland

• Autorzy: Wojciech Matys

Warianty tytułu

Zabudowa atrialna jako ekonomiczny typ zespolonej intensywnej zabudowy jednorodzinne w Polsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Atrial housing, as a type of high-density single-family, appeared in Poland in the 1960s and 1970s. First, in 1962, legal regulations were developed. This was followed by several atrium develop-ments and research work. After 1990, it appeared in only a few publications, and in 2003, it disap-peared from the legislation. The aim of the research presented in this article is to demonstrate whether it is possible to build an atrial house or a whole complex of atrial buildings today, based on existing legislation and planning conditions. To this end, the literature on the subject was studied, and 11 exist-ing realisations from the 1970s were analysed. Based on the findings, an atrial house plan was devel-oped, which in turn was used to develop an atrial housing complex located in one of the quarters of the Bialystok Local Spatial Development Plan. The results confirmed that nowadays, subject to certain specific conditions in the provisions of the plans and on the basis of the legal regulations in force, atrial buildings may be used, despite the fact that they are not referred to in the legislation on housing devel-opment.(original abstract)

Zabudowa atrialna, jako typ intensywnej zabudowy jednorodzinnej, pojawiła się w Polsce w latach 60-tych i 70-tych XX. Najpierw, w 1962, opracowano regulacje prawne. Następnie wzniesiono kilkanaście realizacji oraz prowadzono prace badawcze. Po roku 1990 pojawiała się już tylko w nielicznych publikacjach, a w roku 2003 zniknęła z ustawodawstwa. Celem badań przedstawionych w artykule było wykazania czy istnieje możliwość współczesnego wybudowania domu atrialnego lub całego zespołu zabudowy atrialnej w oparciu o istniejące przepisy prawne i dokumenty planistyczne. W tym celu przestudiowano literaturę tematu oraz przeprowadzono analizy 11 istniejących realizacji z lat 70-tych XX. Na podstawie wyników opracowano plan domu atrialnego, który z kolei posłużył do zaprojektowania zespołu zabudowy atrialnej zlokalizowanego na jednym z kwartałów Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Białegostoku. Wyniki badań potwierdziły, iż współcześnie, przy spełnieniu określonych warunków zawartych w zapisach planów oraz w oparciu o obowiązujące regulacje prawne można zastosować zabudowę atrialną, mimo braku jej przywołania w przepisach dotyczących zabudowy mieszkaniowej.(abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Construction; Heritable building right; Spatial development; Housing construction

PL

Budownictwo; Prawo zabudowy; Zagospodarowanie przestrzenne; Budownictwo mieszkaniowe

• Czasopismo: Ekonomia i Środowisko
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 4 (87)
• Strony: 1--21

Twórcy

autor

Wojciech Matys

• Bialystok University of Technology, Poland

Bibliografia

• Act from 21 March 1985. Act on Public Roads. Journal of Laws No. 14, item 60. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19850140060 (in Polish).
• Act from 27 March 2003. Act amending the Construction Law and certain other acts. Journal of Laws No. 80, item 718. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20030800718 (in Polish).
• Adamczewska-Wejchert, H. (1978). Domy atrialne. Jeden z typów jednorodzinnego budownictwa zespolonego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (in Polish).
• Adamczewska-Wejchert, H. (1985). Kształtowanie zespołów mieszkaniowych. Warszawa: Wydawnictwo Arkady. (in Polish).
• Berardi, U., & Wang, T. (2014). Day lighting in an atrium-type high-performance house. Building and Environment, 76, 92-104. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2014.02.008
• Bradecki, T. (2021). Wyzwania i zagrożenia w kształtowaniu intensywnej zabudowy jednorodzinnej. Studium przypadków zabudowy szeregowej oraz czworaczej. Builder, 287(6), 56-60. https://builderscience.pl/resources/html/article/details?id=215754 (in Polish).
• Cambridge Dictionary. (2023, October). Cambridge Dictionary. https://dictionary.cambridge.org/
• Collins Dictionary. (2023, October). Collins Dictionary. https://www.collinsdictionary.com/
• Czarnecki, W. (1965). Planowanie miast i osiedli. Tom II. Warszawa: Wydawnictwo PAN. (in Polish).
• English Dictionary. (2023, October). Oxford English Dictionary. https://www.oed.com/?tl=true
• Gajda, R. (2011). Eksperymentalna kolonia atrialnych domów architektów w Warszawie. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, 56(2), 75-82. (in Polish).
• Gala-Walczowska, M. (2011). Atrium House w Trewirze. Czasopismo Techniczne Architektura, 108(4-A/2), 99-103. (in Polish).
• GEO Service. (2023, October). National geoportal. https://mapy.geoportal.gov.pl (in Polish).
• German Dictionary. (2023, October). DWDS. https://www.dwds.de/
• GIS Service. (2016, October 24). Spatial development plan of Bialystok no. 138. https://gisbialystok.pl/ (in Polish).
• GIS Service. (2023, October). Service Plans. https://gisbialystok.pl/ (in Polish).
• Górecka, M. (2006). Architektura budynków izolowanych gruntem. Architektura, 5(2), 75-85. (in Polish).
• Grzybowski, A. (2015). Przykłady zwartej zabudowy jednorodzinnej na Górnym Śląsku, jako alternatywna propozycja dla masowego budownictwa końca XX wieku. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach, 7, 9-24. (in Polish).
• Haintze, A. (1978). The Atrium House. Architektura, 78(5-6), 93-100. (in Polish).
• Hominski, B. (2022). Single family courtyard houses in Poland: conditions and perspectives for development based on the example of Cracow. Urban Design International. https://doi.org/10.1057/s41289-022-00207-8
• Korzeniewski, W. (1989). Budownictwo mieszkaniowe. Poradnik Projektanta. Warszawa: Arkady. (in Polish).
• Li, J., Ban, Q., Chen, X., & Yao, J. (2019). Glazing Sizing in Large Atrium Buildings: A Perspective of Balancing Daylight Quantity and Visual Comfort. Energies, 12(4), 701. https://doi.org/10.3390/en12040701
• Macintosh, D. (1973). The Modern Courtyrard House: A History. Architectural Association Paper Number 9. London: Lund Humprhies Publisher Limited.
• Magdziak, M. (2019). Współczesne Eksperymenty Projektowe w Kształtowaniu Zabudowy Jednorodzinnej w Trudnej Lokalizacji Śródmiejskiej - Przegląd oraz Klasyfikacja. In B. Komar (Ed.), Zagadnienia badawcze, projektowe i edukacyjne w architekturze (pp. 62-72). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. (in Polish).
• Matys, W. (2015). Atrium - pokój bez sufitu. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, 11(3), 46-56. (in Polish).
• Matys, W. (2018). Małe domy mieszkalne, nowy typ niskiej intensywnej zabudowy mieszkaniowej [Doctoral dissertation]. Politechnika Krakowska. (in Polish).
• Napieralska, Z. (2015). Eksperymentalne domy jednorodzinne lat 60' I 70' XX wieku w Polsce. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, 11(3), 66-74. (in Polish).
• Neufert, E. (2003). Podręcznik Projektowania architektoniczno - budowlanego. Warszawa: Wydawnictwo Arkady. (in Polish).
• Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 15 kwietnia 2022r. w sprawie jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynku i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2022 r. poz. 1225). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001225 (in Polish).
• Orchowska, A. (2016). Atrium Houses in Poland - Expectations and Reality. Procedia Engineering, 161, 1462-1467. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2016.08.611
• Paulhans, P. (1961). Atriumhäuser. München: Calleway.
• Pfeifer, G., & Brauneck, P. (2008). Courtyard Houses: A Housing Typology. Berlin: Birkhäuser.
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. z 1995 r. Nr 10, poz. 46). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19950100046 (in Polish).
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynku i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20020750690 (in Polish).
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynku i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2009 r. Nr 56, poz. 461). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20090560461 (in Polish).
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych. (Dz. U. z 2022 r. poz. 1518). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001518 (in Polish).
• Saxon, R. (1986). Atrium Buildings. Development and design. London: The Architectural Press.
• Serrano, S. S. (2011). The genealogy of iterative growth. ACE: Architecture, City and Environment, 5(15), 7-32. https://upcommons.upc.edu/handle/2099/9836
• Statistics Poland. (2023, October 30). Local Data Bank. https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start (in Polish).
• Umberto, B., & Taoning, W. (2014). Daylighting in an atrium-type high performance house. Building and Environment, 76, 92-104. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2014.02.008
• Weidinger, H. (2007). Atriumhäuser Hofhäuser. München: Deutsche Verglas-Anstalt.
• Zabłocki, W. (1977). Finnish House. Architektura, 77(7-8), 64. (in Polish).
• Załęcka-Miszkiewicz, M. (2013). Współczesne typy i modele zabudowy jednorodzinnej. In M. Balcer-Zgraja (Ed.), Nowoczesność w Architekturze (pp. 145-157). Gliwice: Wydział Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach. (in Polish).
• Załęcka-Miszkiewicz, M. (2014). Typologia zabudowy jednorodzinnej. In J. Bzówka (Ed.), Wiedza i eksperymenty w budownictwie (pp. 507-514). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. (in Polish).
• Zarządzenie Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z dnia 3 grudnia 1962 r. w sprawie wytycznych w zakresie wyznaczania terenów pod niskie budownictwo mieszkaniowe oraz normatywu zabudowy tych terenów. (Monitor Polski z 1962 r. Nr 86, poz. 408). (in Polish).

Identyfikatory

DOI

10.34659/eis.2023.87.4.716