Strategie rozwoju miast po reformie systemu zarządzania rozwojem - pierwsze doświadczenia i oceny

• Autorzy: Piotr Maleszyk

Warianty tytułu

Urban development strategies after the reform of the development management system: preliminary experiences and considerations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest ocena procesu tworzenia i zawartości strategii rozwoju miast w kontekście założeń reformy systemu zarządzania rozwojem z 2020 r. oraz rekomendacji zawartych w literaturze. Ocena koncentruje się na trzech aspektach: integracji planowania rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego, uspołecznienia prac nad strategią oraz systemie wdrażania strategii. Analizą objęto cztery miasta wojewódzkie, które jako pierwsze uchwaliły nowe strategie: Gorzów Wielkopolski, Łódź, Białystok i Lublin. Realizacji celu badawczego służył przegląd strategii i miejskich raportów oraz wywiady z osobami odpowiedzialnymi za tworzenie strategii. Wyniki badań potwierdzają, że postulat integracji planowania rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego okazał się trudny w realizacji, a zmiany legislacyjne nie doprowadziły do przezwyciężenia dysfunkcji planowania rozwoju. Znacznie lepiej samorządy poradziły sobie z realizacją postulatów zarządzania partycypacyjnego, pomimo ograniczeń wynikających z pandemii. W systemach wdrażania strategii pozytywnie oceniono założenia monitorowania i ewaluacji, więcej zastrzeżeń wzbudził instytucjonalny system wdrażania. W artykule omówiono motywacje samorządów wyjaśniające ich podejście do strategii terytorialnych, wskazano dobre praktyki i rekomendacje dla polityki rozwoju oraz zaprezentowano oceny zmian legislacyjnych formułowane przez przedstawicieli miast.(abstrakt oryginalny)

EN

The article aims to evaluate the process of creation and the content of urban development strategies of Polish cities in the context of the premises of the reform of the development management system in 2020 and recommendations from the literature. The evaluation focuses on two aspects: integration of socio-economic and spatial development planning, and the implementation scheme. The analysis covered four regional capitals that have adopted new strategies: Gorzów Wielkopolski, Łódź, Białystok, and Lublin. The research was pursued by reviewing strategies and interviewing individuals responsible for creating the strategy. The findings confirm that the goal of integration of socio-economic and spatial development planning has proved difficult to accomplish, and legislative changes have failed to overcome the dysfunction of development planning in Poland. Considering implementation schemes, the approach to monitoring and evaluation was appreciated, while institutional implementation systems raised some issues. The article offers some explanations of local governments' attitudes to strategic planning, highlights best practices and advice for development policies, and presents city representatives' views on legislative changes.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Strategia rozwoju; Miasto; Planowanie strategiczne; Samorząd terytorialny

EN

Development strategy; City; Strategic planning; Local government

• Czasopismo: Studia z Polityki Publicznej / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2023
• Tom: 10
• Numer: nr 2
• Strony: 29--50

Twórcy

autor

Piotr Maleszyk

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Brol, R. (red.). (1998). Zarządzanie rozwojem lokalnym: studium przypadków. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego.
• Czornik, M. (red.). (2003). Wdrażanie strategii rozwoju miasta. Katowice: Akademia Ekonomiczna w Katowicach.
• Dziemianowicz, W., Szmigiel-Rawska, K., Nowicka, P., Dąbrowska, A. (2012). Planowanie strategiczne. Poradnik dla pracowników administracji publicznej. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Gorzelak, G., Jałowiecki, B. (2000). Metodologiczne podstawy strategii rozwoju regionu na przy-kładzie województwa lubuskiego, "Studia Regionalne i lokalne", 3 (3): 41-57.
• Gorzelak, G., Jałowiecki, B. (2001). Strategie rozwoju regionalnego województw: próba oceny, "Studia regionalne i lokalne", 1 (5): 41-59.
• Gorzelak G, Kozak M. (2012). Regionalny wymiar strategicznego programowania rozwoju. W: Zarządzanie strategiczne rozwojem (114-142), J. Górniak, S. Mazur (red.). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Herbst, K. (2019). Planowanie i zarządzanie strategiczne w wielkim mieście. Warszawskie doświadczenia poobijanego konsultanta. W: Równość czy efektywność rozwoju. Eseje inspirowane dorobkiem naukowym Grzegorza Gorzelaka (458-480), A. Olechnicka, M. Herbst (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Hoinkis., D., Cieplak., J., Machowski., T., Ozimek. (2021). Strategia rozwoju gminy. Poradnik praktyczny. Warszawa: Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.
• Klasik, A. (2000). Strategia rozwoju regionu, "Studia Regionalne i Lokalne", 3 (3): 7-22.
• Kowalewski, A., Nowak, M. J. (2018). Studia nad chaosem przestrzennym. Cz. 1. Chaos przestrzenny i prawo: uwarunkowania, procesy, skutki, rekomendacje, "Studia KPZK PAN", 182: 1-165.
• Kudłacz, T. (2008). Programowanie rozwoju regionalnego i lokalnego. W: Gospodarka regionalna i lokalna (123-151), Z. Strzelecki (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• MFPR (Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej) (2022). Krajowa Polityka Miejska 2030. Warszawa: Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.
• Markowski, T., Drzazga, D. (2015). Koncepcja systemu zintegrowanego planowania rozwoju w Polsce (założenia i zasady kierunkowe budowania systemu), "Studia KPZK PAN", 164: 10-42.
• MFPR (Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej) (2020). Modele struktury funkcjonalno--przestrzennej w strategiach rozwoju, https://www.gov.pl/attachment/74aa7aa6-c366-45d-6-8aa4-39abaaf90920 (dostęp: 15.09.2022).
• Musioł-Urbańczyk, A., Sorychta-Wojsczyk, B. (2017). Przesłanki aktualizacji i bariery implementacji strategii w miastach na prawach powiatu w Polsce, "Zarządzanie Publiczne", 3 (39): 263-276. DOI: 10.4467/20843968ZP.16.021.7236.
• Nowakowska, A. (2015). Zintegrowane plany rozwoju - w stronę terytorialno-funkcjonalnego podejścia do rozwoju jednostki terytorialnej. W: Nowoczesne metody i narzędzia zarządzania rozwojem lokalnym i regionalnym (11-37), A. Nowakowska (red.). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Nowińska, E. (1997). Strategie rozwoju gmin na przykładzie gmin pogranicznych. Poznań: Wydawnictwo AE w Poznaniu.
• Noworól, A. (2011). Kierunki zmian niezbędnych do stworzenia docelowego system zarządzania polityką rozwoju na poziomie lokalnym. Ekspertyza, https://www.academia.edu/1461745/Kierunki_zmian_niezb dnych_do_stworzenia_docelowego_system_zarz %-85dzania_polityk _rozwoju_na_poziomie_lokalnym (dostęp: 20.09.2022).
• Noworól, A. (2013). Ku nowemu paradygmatowi planowania terytorialnego. Warszawa: CeDeWu.
• Olejniczak, K. (2012). Monitoring i ewaluacja. W: Zarządzanie strategiczne rozwojem (239-257), J. Górniak, S. Mazur (red.). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• UML (Urząd Miasta Lublin) (2022). Strategia Lublin 2030, https://lublin.eu/download/gfx/lublin/userfiles/_public/biznes/2030/strategia_lublin_2030.pdf (dostęp: 5.12.2022).
• UMB (Urząd Miejski w Białymstoku) (2021). Strategia Rozwoju Miasta Białegostoku do 2030 roku, https://www.bialystok.pl/resource/22700/62619/Strategia+rozwoju+2022-04-07+v2.pdf (dostęp: 5.12.2022).
• UMGW (Urząd Miasta Gorzowa Wielkopolskiego) (2021). Strategia Rozwoju Miasta Gorzowa Wielkopolskiego 2030, https://um.gorzow.pl/files/file_add/download/228_strategia-rozwo-ju-miasta-gorzowa-wielkopolskiego-2030-przyjeta-25.08.2021.pdf (dostęp: 5.12.2022).
• UMŁ (Urząd Miasta Łodzi) (2021). Strategia rozwoju miasta Łodzi 2030+, https://uml.lodz.pl/files/bip/public/BSM_2021/strategia_UCHWALONA.pdf (dostęp: 5.12.2022).
• Swianiewicz, P. (2011). Samorządowe strategie rozwoju regionalnego i lokalnego: kto ich potrzebuje i w jakim celu? W: Nowy paradygmat rozwoju - najnowsze trendy i perspektywy polityki regionalnej (55-71), M. Kolczyński, P. Żuber (red.). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Sztando, A. (2008). Typowe problemy planowania strategicznego w polskich samorządach, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", 501: 193-202.
• Sztando, A. (2010). Wdrażanie strategii rozwoju jednostki samorządu terytorialnego, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 101: 188-196.
• Sztando, A. (2017). Ponadlokalna perspektywa zarządzania strategicznego rozwojem lokalnym na przykładzie małych miast. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• Śleszyński, P., Bański, J., Degórski, M., Komornicki, T. (2017). Delimitacja obszarów strategicznej interwencji państwa: obszarów wzrostu i obszarów problemowych. Warszawa: IGiPZ PAN.
• Śleszyński, P., Markowski, T., Kowalewski, A. (2018). Studia nad chaosem przestrzennym. Cz. 3. Synteza. Uwarunkowania, skutki i propozycje naprawy chaosu przestrzennego, "Studia KPZK PAN", 182: 1-224.
• Ustawa z dnia 15 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2020 poz. 1378.Projekt z dnia 31 grudnia 2021 r.
• Ustawa o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw.; https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/prekonsultacje-zmiany-ustawy-o-planowaniu-i-zagospodarowaniu-przestrzennym---re-forma-systemu (dostęp: 2.09.2022).
• Uzasadnienie do Ustawy z dnia 15 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw, http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/53FE-34126B09E404C12584CE006BF55B/ File/64-uzas.DOCX (dostęp: 20.08.2022).
• Zaucha, J., Brodzicki, T., Ciołek, D., Komornicki, T., Mogiła, Z., Szlachta, J., Zaleski, J. (2015). Terytorialny wymiar wzrostu i rozwoju. Warszawa: Difin.
• Żuber, P. (2000). Teoria i praktyka opracowania strategii rozwoju województwa - prace nad strategiami rozwoju województw w świetle ankiety Ministerstwa Gospodarki, "Studia Regionalne i Lokalne", 3 (3): 87-97.