Zagrożona przyszłość miast - aspekty środowiskowe i demograficzne

• Autorzy: Jacek Szołtysek , Grażyna Trzpiot
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Monografia skupia się na dwóch obszarach: zagrożenia ekologiczne i ich wpływ na funkcjonowanie miast oraz zagrożenia pochodzenia demograficznego. Rozdział 1 przedstawia miasto jako habitat kształtujący podstawy bytu człowieka, zagrożenia o charakterze egzo- i endogenicznym, a także w podziale na środowiskowe i demograficzne, oraz scenariusze przyszłości miast zagrożonych ekologicznie. To treści wprowadzające w rozważania kolejnych rozdziałów. Rozdział 2 prezentuje zagrożenia środowiskowe dla funkcjonowania i przyszłości miast. Omówiono w nim: zagrożenia ze strony zanieczyszczenia powietrza, zanieczyszczenie hałasem, światłem, gleby, problemy związane z wodą, suszą, miejskie wyspy ciepła, wpływ roślinności na życie mieszkańców. Każdorazowo wskazano na najważniejsze aspekty związane z omawianymi kwestiami w kontekście miast oraz wskazano główne kierunki działań, jakie miasta mogą podejmować, by z powstającymi zagrożeniami sobie radzić. Rozdział 3 porusza tematykę demografii traktowanej jako imperatyw zmian w miastach. Omówiono w nim depopulację w Europie, kwestię starzenia się ludności, stan ludności w Unii Europejskiej w styczniu 2023 roku oraz demograficzny obraz miast w Polsce. Zwrócono też uwagę na depopulację miast Polski. Rozdział 4 zawiera omówienie wybranych środowiskowych implikacji dla jakości życia mieszkańców miast. Zwraca uwagę na zależność między zanieczyszczeniem powietrza a przedwczesnymi zgonami w Unii Europejskiej i w Polsce, hałasem a zdrowiem mieszkańców miast, klimatem a jakością zdrowia mieszkańców miast. W ostatnim punkcie tego rozdziału podjęto tematykę wpływu zmian klimatycznych na procesy demograficzne. Wpływ tego zjawiska na funkcjonowanie organizmu człowieka jest bardzo znaczący. Wysokie temperatury stanowią duże obciążenie dla organizmu, co dodatkowo jest spotęgowane w miastach, gdzie temperatura w słoneczne dni osiąga zagrażające zdrowiu i życiu mieszkańców wartości. Miejska wyspa ciepła ma znaczący wpływ na zwiększenie się częstotliwości występowania udarów cieplnych, jak również wpływa na zaostrzenie się chorób układu oddechowego oraz krążenia. Szczególnie zagrożone są osoby starsze, u których tolerancja na wysokie temperatury jest znacznie mniejsza niż u osób młodych. Narażone są także osoby osłabione oraz niepełnosprawne. Wysokie temperatury mają również negatywny wpływ na inne żyjące w obszarze miejskim stworzenia, zarówno te domowe, jak i dzikie. W warunkach miejskiej wyspy ciepła rośliny mogą wytwarzać więcej alergenów, co także ma negatywny wpływ na funkcjonowanie mieszkańców5. Zakończenie zawiera z jednej strony rozważania na temat trendów kształtujących przyszłość miast do 2050 roku, a z drugiej jest podsumowaniem wszystkich rozważań, przeprowadzonym w taki sposób, by nie powtarzać myśli uprzednio zawartych w rozdziałach, ale wskazać na zagrożenia dla przyszłości miast. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Przemiany demograficzne; Demografia miasta; Środowisko miejskie; Zanieczyszczenie środowiska; Zagrożenia ekologiczne

EN

Demographic transformation; City demography; Urban environment; Environmental pollution; Ecological hazard

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2023
• Strony: 154

Twórcy

autor

Jacek Szołtysek

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Grażyna Trzpiot

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• A Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, WMO, UNEP, 2023.
• AIR003, https://www.eea.europa.eu/ims/exceedance-of-air-quality-standards (dostęp: 9.08.2023).
• Azkuna I. (ed.), Smart Cities Study: International Study on the Situation of ICT, Innovation and Knowledge in Cities, The Committee of Digital and Knowledge-based Cites of UCLG, Bilbao 2012.
• Bauman Z., Bauman I., Kociatkiewicz J., Kostera M., Zarządzanie w płynnej nowoczesności, Bęc Zmiana, Warszawa 2017.
• Botkin D.B., Beveridge C.E., Cities as Environment, "Urban Ecosystems" 1997, Vol. 1, s. 3-19.
• Calvino I., Niewidzialne miasta, Czytelnik, Warszawa 1975.
• Campbell S., Remenyi T.A., White C.J., Johnston F.H., Heatwave and Health Impact Research: A Global Review, "Health Place" 2018, Vol. 53, s. 210-218.
• Chambers J., Global and Cross-country Analysis of Exposure of Vulnerable Populations to Heatwaves from 1980 to 2018, "Climatic Change" 2020, Vol. 163(1), s. 539-558.
• Ciszek M., Środowisko człowieka i jego bezpieczeństwo. Zakres koncepcji bezpieczeństwa środowiskowego (ekologiczno-zdrowotnego). W kręgu interdyscyplinarnej filozofii postrzegania środowiska, "Humanum, Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne" 2019, nr 32(1), s. 11-22.
• Clean Air Accelerator: How Cities Are Cleaning the Air We Breathe, C4O Cities, 2022.
• Cook J., Przewodnik naukowy do Sceptycyzmu Globalnego Ocieplenia, https://skepticalscience.com/docs/Guide_Skepticism_Polish.pdf (dostęp: 14.06.2023).
• Degórska B., Wrażliwość i adaptacja dużych miast do zmian klimatu w kontekście wzrostu temperatury powietrza, "Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN (Biuletyn KPZK)" 2014, nr 254, s. 27-46.
• Deloitte Insights, Smart Health Communities and the Future of Health, https://www2.deloitte.com/us/en/insights/industry/health-care/smart-health-communities.html (dostęp: 12.08.2023).
• Deloitte, A Data-powered Future of Mobility, https://www.deloitte.com/global/en/ourthinking/insights/topics/future-of-mobility/roadmap-for-future-of-urban-mobility.html (dostęp: 12.08.2023).
• ESI ThoughtLab, Smart City Solutions for a Riskier World, https://thoughtlabgroup.com/wp-content/uploads/2021/03/Smart-City-Solutions-eBook-.pdf (dostęp: 12.08.2023).
• Eurostat, https://ec.europa.eu/info/legal-notice_en (dostęp: 14.10.2023).
• Eurostat, https://forsal.pl/gospodarka/demografia/artykuly/8666101,demografia-mediana-wieku-panstwa-ue-polska-eurostat.htm (dostęp: 11.08.2023).
• Eurostat, https://www.eea.europa.eu/publications/europes-air-quality-status-2023 (dostęp: 19.08.2023).
• Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/TPS00005/default/table?lang=en; https://forsal.pl/gospodarka/demografia/artykuly/8759983,populacja-w-ue-znowrosnie-w-polsce-spada-eurostat.html

Identyfikatory

DOI

10.22367/uekat.9788378758709