Charakter normatywny pieniężnej kary administracyjnej za brak złożenia wniosku o rejestrację pojazdu przez właściciela w świetle art. 2 ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości

• Autorzy: Krzysztof Januszkiewicz

Warianty tytułu

Normative Nature of an Administrative Fine for the Failure of a Vehicle Owner to File an Application to Register his Vehicle in the Light of Article 2 of the Act on the Amendment of Certain Acts in Order to Reduce certain consequences of identity theft

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł dotyczy charakteru prawnego dolegliwości administracyjnej kary pieniężnej wprowadzonej do ustawy z 20.06.1997 r. - Prawo o ruchu drogowym przez art. 2 ustawy z 7.07.2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. W przypadku naruszenia przez właściciela pojazdu obowiązku złożenia wniosku o rejestrację pojazdu w terminie ustawowym, właściwy starosta będzie zobligowany do nałożenia sztywno określonej kary, której wysokość jest zróżnicowana. Jeżeli zaś osobą dopuszczającą się deliktu będzie przedsiębiorca prowadzący na terytorium Polski działalność gospodarczą w zakresie obrotu pojazdami, sankcja wynosić będzie 1.000 zł. Natomiast w przypadku pozostałych osób - przewidziano obostrzenie w granicy 500 zł. Przekroczenie terminu ustawowego, wynoszącego dla przedsiębiorcy 90 dni, a dla pozostałych osób 30-180 dni, spowoduje zwiększenie kwoty kar z 1.000 zł na 2.000 zł, a z 500 zł do 1.000 zł. Wykluczono możliwość stosowania wobec wymienionych osób przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego określających dyrektywy wymiaru kary i wyłączenia karalności ze względu na zaistnienie siły wyżej lub odstąpienia od kary, nie wprowadzając tożsamych gwarancji. Skutkiem powyższego przepis zawiera automatyzm w nakładaniu sztywnej kary, co prowadzi do tego, że kontrola instancyjna decyzji nakładającej sankcję będzie jedynie pozorna, wszak sądy administracyjne, jak również samorządowe kolegia odwoławcze będą mogły badać działanie organu jedynie pod kątem legalności. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy wskazana kara spełnia prawnoczłowiecze wymogi proporcjonalnej sankcji. Z prezentowanego tekstu wynika, że omawiana restrykcja jest niecelowa, nieadekwatna i niekonieczna względem zakładanego przez projektodawcę celu. (abstrakt oryginalny)

EN

The article addresses the legal nature of the sanction of an administrative fine introduced into the Road Traffic Law of 20 June 1997 by Article 2 of the Act on the amendment of certain Acts to reduce certain consequences of identity theft of 7 July 2023. If a vehicle owner breaches the obligation to file an application to register a vehicle within the statutory deadline, the appropriate head of the county will be required to impose a rigidly defined penalty, the amount of which is differentiated. If the person committing the delict is an entrepreneur conducting the business of trading in vehicles in Poland, the sanction will be PLN 1,000. However, in other cases, the limit has been set at PLN 500. If the statutory deadline of 90 days for an entrepreneur and 30-180 days for anyone else is exceeded, this will result in an increase in the amount of the penalty from PLN 1,000 to PLN 2,000 and from PLN 500 to PLN 1,000. The ability to apply the provisions of the Administrative Procedures Code specifying the directives for assessing penalties and exempting from punishment because of force majeure or waiving penalties for the above persons has been ruled out, without identical guarantees being introduced. As a result of the above, the provision contains automatism in the imposition of a rigid penalty, which leads to the fact that the instance review of the decision imposing the sanction will only be ostentatious, because after all the administrative courts, as well as the territorial self-government boards of appeal, will only be able to review acts of an authority for legality. The objective of the article is to answer the question of whether the said sanction satisfies the legal and human requirements of a proportional sanction. It arises from the article that the restriction in question is inexpedient, inadequate and unnecessary with respect to the objective set by the authors of the Act. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kara administracyjna; Prawa człowieka; Prawo

EN

Administrative penalty; Human rights; Law

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 11
• Strony: 37--56

Twórcy

autor

Krzysztof Januszkiewicz

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Bernatt M., Prawo do rzetelnego procesu w sprawach ochrony konkurencji i regulacji rynku, "Państwo i Prawo" 2012/1.
• Błachucki M., System postępowania antymonopolowego w sprawach kontroli koncentracji przedsiębiorców, Warszawa 2012.
• Bodnar A., Wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Polsce. Wymiar instytucjonalny, Warszawa 2018.
• Cieślak M., Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1994.
• Daniel P., Administracyjne kary pieniężne w czasie pandemii na przykładzie kar przewidzianych ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi [w:] Pandemia Covid-19 a prawa i wolności obywatela, red. T. Gardocka, D. Jagiełło, Warszawa 2021.
• Garlicki L., Zubik M., Komentarz do art. 32 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, LEX 2016.
• Filipek J., Sankcja prawna w prawie administracyjnym, "Państwo i Prawo" 1963/12.
• Filipek J., Sankcjonowane i sankcjonujące stosunki administracyjnoprawne [w:] Księga pamiątkowa prof. E. Ochendowskiego, Toruń 1999.
• Frąckowiak-Adamska A., Wyzwania wynikające z ograniczonego zakresu zastosowania Karty Praw Podstawowych, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/karta-praw-podstawowych-i-jej-znaczenie-dla-polskiego-systemu-prawnego
• Garlicki L., Komentarz do art. 178 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 4, red. L. Garlicki, Warszawa 2005.
• Jakimowicz W., Wykładnia w prawie administracyjnym, Kraków 2006.
• Jaśkowska M., Wilbrandt-Gotowicz M., Wróbel A., Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX 2023/el.
• Kijowski D., Zasada adekwatności w prawie administracyjnym, "Państwo i Prawo" 1990/4.
• Kmieciak Z., Komentarz do art. 1 i 138 [w:] J. Wegner, M. Wojtuń, Z. Kmieciak, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, LEX 2023.
• Klat-Wiertelecka L., Sankcja egzekucyjna w administracji a kara administracyjna [w:] Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.
• Klonowski K., Komentarz do art. 1 [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Sudyka, LEX 2019.
• Król-Bogomilska M., Kary pieniężne w prawie antymonopolowym, Warszawa 2001.
• Kwiecień R., Miejsce umów międzynarodowych w porządku prawnym państwa polskiego, Warszawa 2000.
• Marek A., Pojęcie prawa karnego, jego funkcje i podział [w:] System prawa karnego, t. 1, Zagadnienia ogólne, red. A. Marek, Warszawa 2010.
• Niżnik-Dobosz I., Aksjologia sankcji w prawie administracyjnym [w:] Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.
• Nowicki D.K., Peszkowski S., Kilka uwag o szczególnym charakterze administracyjnych kar pieniężnych [w:] M. Błachucki, Administracyjne kary pieniężne w demokratycznym państwie prawnym, Warszawa 2015.
• Pacian J., Pacian A., Daniluk-Jarmoniuk A., Dyskryminacja bezpośrednia i pośrednia jako problem prawny i społeczny, "Rocznik Nauk Prawnych" 2012/3.
• Piątek W., Skoczylas A., Kasacyjny czy merytoryczny model orzekania - kwestia zmiany modelu sądowej kontroli decyzji administracyjnych, "Państwo i Prawo" 2019/1.
• Piszcz A., Sankcje w polskim prawie antymonopolowym, Białystok 2013.
• Przedańska J., Suwaj R., Samorządowe Kolegia Odwoławcze- ostatni bastion niezależności administracji publicznej, "Samorząd Terytorialny" 2020/5.
• Przybysz P., Funkcje sankcji administracyjnych [w:] Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.
• Radecki W., Kary pieniężne w ochronie środowiska, Bydgoszcz 1995.
• Radecki W., Odpowiedzialność prawna w ochronie środowiska, Warszawa 2002.
• Radecki W., Prawo do sądu podmiotu obwinionego o delikt administracyjny [w:] J. Skupiński, Standardy praw człowieka a polskie prawo karne, Warszawa 1995.
• Raport Rzecznika Praw Obywatelskich - doświadczenia i wnioski, Warszawa 2021.
• Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP, t. 2, Komentarz do art. 87-243, Warszawa 2016.
• Sarnecki P., Komentarz do art. 9 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 5, red. L. Garlicki, Warszawa 2007.
• Skoczylas A., Sankcje administracyjne jako środek nadzoru nad rynkiem kapitałowym [w:] Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.
• Stankiewicz R., Kilka uwag o istocie administracyjnej kary pieniężnej z tytułu zwłoki w wykonaniu decyzji Prezesa UOKiK (art. 107 ustawy antymonopolowej) [w:] Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.
• Stankiewicz R., Administracyjne kary pieniężne w prawie energetycznym (wybrane zagadnienia), "Studia Iuridica", 2012/55.
• Szpyrka M., Europejskie standardy stosowania kar pieniężnych na przykładzie polskiego prawa telekomunikacyjnego, Warszawa 2020.
• Szumiało-Kulczycka D., Czarnecki P., Balcer P., Leszczyńska A., Analiza obrazu normatywnego deliktu administracyjnego, Warszawa 2016.
• Szydło M., Charakter i struktura prawna administracyjnych kar pieniężnych, Warszawa 2003.
• Trociuk S., Prawa i wolności jednostki w stanie pandemii, Warszawa 2021.
• Turno B., Leniency. Program łagodzenia kar pieniężnych w polskim prawie ochrony konkurencji, Warszawa 2013.
• Wandzel M., Równe traktowanie kobiet i mężczyzn, Kraków 2003.
• Wincenciak M., Przesłanki wyłączające wymierzenie sankcji administracyjnej [w:] Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.
• Wojciechowski P., Model odpowiedzialności administracyjnej w prawie żywnościowym, Warszawa 2016.
• Ziółkowska A., Sądowoadministracyjna kontrola kar administracyjnych w Słowacji - przyczynek do dyskusji o potrzebie zmian w ustawie - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, "Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu" 2021/3.