Ocena wykorzystania modeli dyskryminacyjnych dla polskich przedsiębiorstw zajmujących się wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych

• Autorzy: Bartłomiej Lisicki , Wioletta Świeboda

Warianty tytułu

Evaluation of the Use of Discriminatory Models for Polish Plumbing, Heating, Gas and Air Conditioning Companies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wykorzystanie formuły partnerstwa publiczno-prywatnego w jednostkach sektora finansów publicznych jest coraz częściej obserwowanym rozwiązaniem. Sprowadza się ono do zawarcia umowy cywilnoprawnej, na mocy której partner zobowiązany jest do realizacji zadań określonych przez właściwą jednostkę samorządu terytorialnego. Zaliczyć do nich można m.in. transport publiczny, remonty obiektów użyteczności publicznej czy zaprojektowanie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej. Niezbędnym narzędziem w procesie podejmowania decyzji zarządczych jest wykorzystanie instrumentów, które pozwolą na wczesną identyfikację lub możliwość reakcji w przypadku wystąpienia zagrożenia upadłości jednostki. Za takie uznaje się modele dyskryminacyjne. Celem artykułu jest zweryfikowanie użyteczności wykorzystywanych dotychczas wybranych modeli dyskryminacyjnych do prognozowania upadłości przedsiębiorstw działających na rynku polskim zajmujących się wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych. W artykule zaprezentowano cztery wybrane modele dyskryminacyjne: Altmana dla rynków wschodzących, Hadasik, poznański, Gajdki i Stosa. Opisano wskaźniki, które służą do określenia funkcji dyskryminacyjnej wybranych modeli oraz podjęto próbę ich implementacji do oceny zagrożenia upadłością 177 wybranych przedsiębiorstw zajmujących się wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych, które ogłosiły upadłość (tzn. zostały zamknięte, zlikwidowane lub są w trakcie postępowania upadłościowego) w latach 2013-2022. Analiza dyskryminacyjna została przeprowadzona w oparciu o ostatnie opublikowane przed ogłoszeniem upadłości sprawozdanie finansowe podmiotu. Sprawozdania jednostek pobrano z zasobów bazy EMIS Intelligence. Bazując na danych z ostatnich opublikowanych przed upadłością sprawozdań finansowych, określono, że trzy analizowane modele (Altmana dla rynków wschodzących, Hadasik oraz poznański) umożliwiały trafną predykcję upadłości zaledwie ok. 37% badanych podmiotów z sektora instalacji wodno-kanalizacyjnych. Jednakże model Gajdki i Stosa charakteryzował się trafnością przekraczającą 71% przypadków, co skłania do dalszych badań nad możliwą jego implementacją do prognozowania upadłości przedsiębiorstw zajmujących się wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych. (abstrakt oryginalny)

EN

An increasingly common solution for public finance sector units is the use of the formula of the public-private partnership. It boils down to concluding a civil-law contract under which the partner is obliged to perform the tasks specified by the respective territorial self-government unit. These may include, for example, public transport, renovation of public buildings and structures or the design of water and sewage infrastructure. A necessary tool in the management decision-making process is the use of instruments enabling the early identification or the ability to react in the event of a threat of bankruptcy of the entity. Discriminative models are considered to be such. The objective of the article is to verify the usefulness of selected discriminatory models that have been used to date to forecast the bankruptcy of enterprises operating on the Polish market which install plumbing, heating, gas and air-conditioning systems. The article presents four selected discriminatory models: Altman's model for emerging markets, Hadasik's model, the Poznań model and Gajdka's and Stos's model. It describes the indicators used to specify the discriminatory function of the selected models and attempts to implement them to assess the threat of bankruptcy of 177 selected plumbing businesses which declared bankruptcy (i.e. were closed, liquidated or are undergoing bankruptcy proceedings) in the years 2013-2022. The discriminatory analysis was based on the entity's last published financial statements before bankruptcy was declared. The reports of the entities were downloaded from the resources of the EMIS Intelligence database. Based on the data from the last published financial statements before bankruptcy, it was established that three of the models analysed (Altman's model for emerging markets, Hadasik's model and the Poznań model) enabled bankruptcy to be accurately predicted for only around 37% of the entities examined in the plumbing sector. However, Gajdka's and Stos's model had an accuracy of over 71% of cases, which suggests further research should be conducted into its possible implementation for predicting bankruptcy of plumbing, heating, gas and air-conditioning installation companies. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Upadłość przedsiębiorstwa; Analiza finansowa; Kondycja finansowa; Modele dyskryminacyjne; Prognozowanie

EN

Enterprise bankruptcy; Financial analysis; Financial condition; Discriminatory models; Forecasting

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 11
• Strony: 65--77

Twórcy

autor

Bartłomiej Lisicki

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Wioletta Świeboda

• Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

Bibliografia

• Altman E., Financial ratios, discriminant analysis and the prediction of corporate bankruptcy, "Journal of Finance" 1968/4.
• Altman E.I., Hotchkiss E., Corporate Financial Distress and Bankruptcy, Predict and Avoid Bankruptcy, Analyze and Invest in Distressed Debt, New Jersey 2005.
• Bazzoli G.J., Cleverley W.O., Hospital bankruptcies: An exploration of potential causes and consequences, "HealthCare Management Review" 1994/3.
• Bombiak E., Modele dyskryminacyjne jako metoda oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, "Zeszyty Naukowe Akademii Podlaskiej w Siedlcach. Seria: Administracja i Zarządzanie" 2010/86.
• Gajdka J., Stos D., Wykorzystanie analizy dyskryminacyjnej w ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstw [w:] Restrukturyzacja w procesie przekształceń i rozwoju przedsiębiorstw, red. R. Borowiecki, Kraków 1996.
• Godlewska S., Skuteczność polskich modeli dyskryminacyjnych w ocenie zagrożenia upadłością spółek giełdowych, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska" 2010/2.
• Gołębiowski G. (red.), A. Grycuk, Tłaczała A., Wiśniewski P., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Warszawa 2016.
• Grzegorzewska E., Runowski H., Zdolności prognostyczne polskich modeli dyskryminacyjnych w badaniu kondycji finansowej przedsiębiorstw rolniczych, "Roczniki Nauk Rolniczych" 2008/3-4.
• Hadasik D., Upadłość przedsiębiorstw w Polsce i metody jej prognozowania, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, seria 2, Prace habilitacyjne" 1998/153.
• Hamrol M., Chodakowski J., Prognozowanie zagrożenia finansowego przedsiębiorstwa. Wartość predykcyjna polskich modeli analizy dyskryminacyjnej, "Badania Operacyjne i Decyzyjne" 2008/3.
• Hamrol M., Czajka B., Piechocki M., Upadłość przedsiębiorstwa - model analizy dyskryminacyjnej, "Przegląd Organizacji" 2004/6.
• Helfert E.A., Techniques of Financial Analysis. A Guide to Value Creation, New York 2003.
• Hołda A., Prognozowanie jednostki w warunkach gospodarki polskiej z wykorzystaniem funkcji dyskryminacyjnej, "Rachunkowość" 2001/5.
• Iwanowicz T., Empiryczna weryfikacja hipotezy o przenośności modelu Altmana na warunki polskiej gospodarki oraz uniwersalności sektorowej modeli, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości" 2018/96.
• Janik W., Paździor A., Paździor M., Analiza i diagnozowanie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, Lublin 2014.
• Juszczyk S., Balina R., Prognozowanie upadłości przedsiębiorstw spedycyjnych jako bankowe narzędzie decyzyjne, "Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej" 2009/78.
• Kitowski J., Metody dyskryminacyjne jako instrument oceny zagrożenia upadłości przedsiębiorstwa, "Zarządzanie i Finanse" 2014/4, cz. 3.
• Kopczyński P., Prognozowanie upadłości polskich przedsiębiorstw za pomocą azjatyckich modeli wielowymiarowej analizy dyskryminacyjnej, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości" 2022/2.
• Mączyńska E., Zawadzki M., Dyskryminacyjne modele predykcji bankructwa przedsiębiorstw, "Ekonomista" 2006/2.
• Mosionek-Schweda M., Model Altmana jako narzędzie do oceny ryzyka upadłości przedsiębiorstw, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2014/342.
• Osadchy E.A., Akhmetshin E.M., Amirova E.F., Bochkareva T.N., Gazizyanova Y., Yumashev A.V., Financial Statements of a Company as an Information Base for Decision-Making in a Transforming Economy, "European Research Studies Journal" 2018/2.
• Pawłowski M., Modele dyskryminacyjne w ocenie ryzyka upadłości emitenta obligacji korporacyjnych, "Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing" 2018/19.
• Pomykalska B., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Warszawa 2017.
• Prusak B., Nowoczesne metody prognozowania zagrożenia finansowego przedsiębiorstw, Warszawa 2005.
• Szewieczek A., Lisicki B., Discriminatory Models' Adaptation in Small and Medium Sized Health Care Entities, "Serbian Journal of Management" 2019/2.
• Śmiglak-Krajewska M., Just M., Zastosowanie wybranych modeli analizy dyskryminacyjnej do prognozowania zagrożenia upadłością przedsiębiorstw produkujących pasze, "Zarządzanie i Finanse" 2013/1, cz. 3.
• Świeboda W., Sprawozdawczość publicznych podmiotów leczniczych. Użyteczność, analiza i kontrola danych., Warszawa 2023.
• Wardzińska K., Przykład zastosowania analizy dyskryminacyjnej do oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstw, "Ekonomia i Zarządzanie" 2012/3.
• Wojnar J., Ocena skuteczności modeli analizy dyskryminacyjnej do prognozowania zagrożenia finansowego spółek giełdowych, "Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie" 2014/1.
• Zagożdżon B., Dylematy finansowania infrastruktury transportowej w formule PPP, "Logistyka" 2012/1.
• Zielińska-Chmielewska A., Zastosowanie analizy dyskryminacyjnej do oceny zagrożenia upadłością polskich przedsiębiorstw przetwórstwa mięsnego, "Studia Oeconomica Posnaniensia" 2015/4.