Zarządzanie jakością sprawności cieków

• Autorzy: Elżbieta Bondar-Nowakowska , Justyna Hachoł

Warianty tytułu

Quality Management of the Watercourses Efficiency

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W pracy opisano proces utrzymywania w stanie zdatności koryt cieków oraz przedstawiono analizę problemów związanych z zarządzaniem jakością tego procesu w aspekcie sprawności cieku. O sprawności cieku decydują jego użytkowanie oraz prace konserwacyjne. Działania te charakteryzują się dobrą jakością, gdy zapewniony jest właściwy stan techniczny koryta cieku, odpowiednia jego przepustowość, a także dobry stan ekologiczny. Na przepustowość koryta cieku i jego stan ekologiczny w dużym stopniu wpływa ilość występujących w nim roślin wodnych. Dlatego ważnym elementem zarządzania jakością sprawności cieku jest kontrolowanie i ocena zagęszczenia naczyniowych roślin wodnych w jego korycie. W celu rozpoznania problemu zarastania koryt, w latach 2007-2009, badano cieki nizinne Dolnego Śląska. Z badań wynika, że zarastanie koryta rozpoczyna się zaraz po wykonaniu robót konserwacyjnych. Rozwój roślinności wodnej w korycie cieku jest na ogół bardzo intensywny. Z tego powodu prawidłowe utrzymywanie koryta cieku wymaga cyklicznego prowadzenia robót konserwacyjnych. Roboty te składają się z wielu powiązanych z sobą działań technicznych. W pracy wykazano, że każde z tych działań ma wpływ na sprawność cieku. Przeprowadzone badania i analizy świadczą, że zarządzanie jakością utrzymywania cieków wymaga ustalenia kryteriów oceny jakości tego procesu. Kryteria te powinny uwzględniać aspekty techniczne i ekologiczne. (abstrakt oryginalny)

EN

In this paper we described the process of watercourses maintenance and analysed the problems involving its quality management in terms of the watercourse efficiency. The watercourse efficiency is determined by running waters use and maintenance works. Both actions are characterized by good quality when the good technical condition of the river-bed, its capacity and the good ecological status are provided. River-bed capacity ant the ecological status of the running waters are influenced by the aquatic plants. Therefore control and assessment of aquatic plants abundant are major elements of the quality management of the watercourses efficiency. To identify the problem of overgrowing of running waters with plants, the lowland watercourses in the Lower Silesia were investigated during the years 2007-2009. Field studies showed, that the overgrowing of river-bed begins straight after the maintenance works. Generally the aquatic plant development is rapid. Therefore the correct watercourse maintenance demands cyclical maintenance works. Maintenance works comprise a lot of technical actions, which are related to each other. In this paper we showed, that each of these actions affects the watercourse efficiency. The field studies and analysis proved, that quality management of the watercourses maintenance requires establishment criteria of the process quality assessment. Criteria should consider technical and ecological aspects. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zarządzanie jakością; Zasoby wodne; Środki ochrony roślin

EN

Quality management; Water resources; Plant protection measures

• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 1
• Strony: 197--206

Twórcy

autor

Elżbieta Bondar-Nowakowska

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

autor

Justyna Hachoł

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Bibliografia

• 1. Bala W., Kwapisz J., Wróbel F. Wyznaczenie normatywów obsługiwania rowów melioracyjnych. Zesz. Nauk. A.R. Kraków, nr 249 cz. 2, 1991, s. 107-123.
• 2. Bartosiewicz S. Zagadnienia społeczne i przyrodnicze przy programowaniu zadań inwestycyjnych i utrzymaniowych na rzekach. Środowiskowe Aspekty Gospodarki Wodnej. Wyd. Komitet Ochrony Przyrody PAN. Wrocław 2005, s 23-36.
• 3. Biggs B. J. F. Hydraulic habitat of plants in streams. Reg. Riv. Res. Manage, 12, 1996, s. 131-144.
• 4. Bondar-Nowakowska E. Oddziaływanie robót konserwacyjnych na florę i faunę wybranych cieków nizinnych. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, nr 391, 2000, s. 100.
• 5. Bondar-Nowakowska E., Klęka J., Reinhard A. Hierarchia wybranych czynników oddziałujących na zbiorowiska roślinne w korycie cieku. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie 4/2008, s. 169-171.
• 6. Collier K. J. Effects of flow regulation and sediment flushing on instream habitat and benthic invertebrates in a New Zeland River influenced by a volcanic eruption. River Research and Application, 18, 2002, s. 213-226.
• 7. Hachoł J., Bondar-Nowakowska E., Reinhard A. Oddziaływanie wybranych elementów fizycznych koryta cieku na zbiorowiska naczyniowych roślin wodnych. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich 7/2008, 2008, s. 255-266.
• 8. Hachoł J., Bondar-Nowakowska E. Wpływ sposobu umocnienia skarp koryta cieku na zbiorowiska naczyniowych roślin wodnych. Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk. Vol. 56, 2009, s. 121-127.
• 9. Kosierb R., Bartosiewicz S., Pietruszewski B. Utrzymywanie w dobrym stanie rzek i potoków dla ochrony życia i mienia ludności z uwzględnieniem wartości przyrodniczych obszarów nadwodnych. Środowiskowe Aspekty Gospodarki Wodnej. Wyd. Komitet Ochrony Przyrody PAN. Wrocław 2005, s. 51-60.
• 10. Lisiecka K. Istota, cele i tendencje zarządzania jakością. Menedżer jakości. Praca zbiorowa pod redakcją Jana Bagińskiego. Oficyna Wydawnicza Politechnika Warszawskiej. 2000. s. 169-184.
• 11. Opis techniczny do uproszczonej dokumentacji projektowej Roboty konserwacyjne urządzeń melioracji podstawowych i wód istotnych dla rolnictwa.http//zzmiuw.samorzady.pl (1.03.2010 r.).
• 12. Specyfikacja Techniczna Wykonania i Odbioru Robót w Zakresie Konserwacji Rzek i Kanałów. www.warszawa.wzmiuw.gov.pl/przetargi (1.03. 2010 r.).
• 13. Schaumburg J., Schranz C., Stelzer D., Hofmann G., Gutowski A. & Foerster J. Handlungsanweisung für die ökologische Bewertung von Fließgewässern zur Umsetzung der EU-Wasserrahmenrichtlinie: Makrophyten und Phytobenthos. Bayerisches Landesamt für Umwelt, München 2006, s. 120.
• 14. Tymiński T. Wpływ roślinności międzywala na warunki przepływu w korycie wielkiej wody. Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Maszynopis.1999, s. 199.
• 15. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne. Dz. U. 2001 nr 115 poz. 1229.
• 16. Vereecken H., Baetens J., Viaene P., Mostaert F., Meire P. Ecological management of aquatic plants: effects in lowland streams. Hydrobiologia, 570, 2006. s. 205-210.
• 17. Żelazo J., Popek Z. Podstawy renaturyzacji rzek. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2002. s. 320
• 18. Żelazo J. Wybrane problemy zabudowy rzek o szczególnych wartościach przyrodniczych. Nauka Przyr. Technol. 3, 2009.