PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2023 | nr 4 (159) | 3--17
Tytuł artykułu

Strata pieniężna pracownic w Polsce w związku z pełnieniem ról opiekuńczych

Autorzy
Warianty tytułu
Monetary Loss Suffered by Female Employees in Poland Due to the Performance of Caring Roles
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Wprowadzenie: Pracownice i pracownicy w Polsce mają jednakowe prawo do wynagrodzenia oraz porównywalne prawo do zasiłków. Mimo tego to pracownice niezmiennie otrzymują statystycznie niższe wynagrodzenie od pracowników oraz dłużej i częściej są nieobecne w pracy z powodu wypełniania obowiązków opiekuńczych, za które otrzymują zasiłek. Zasiłek jest jedynie ekwiwalentem za czas ich nieobecności w pracy, więc co do zasady jest wypłacany w niższej wysokości niż wynagrodzenie, a to może dodatkowo zwiększać nierówności płacowe pomiędzy płciami. Wprowadzenie urlopu rodzicielskiego w 2013 r. miało m.in. ułatwić kobietom godzenie zobowiązań opiekuńczych z odpłatną pracą i tym samym wyrównać ich szanse na rynku pracy. W rzeczywistości zwiększyło to dysproporcje między pracownicami a pracownikami w nieobecnościach w pracy związanych z pełnieniem funkcji opiekuńczych.
Cel: Prezentacja w artykule wyników badań stanowi próbę weryfikacji, czy potencjalnie neutralne pod względem płci przepisy prawa w Polsce, wobec wyraźnego obciążenia pracownic zobowiązaniami opiekuńczymi, mogą powodować występowanie tzw. kary opiekuńczej. Jest to szczególnie istotne w kontekście wprowadzenia w 2023 r. tzw. dyrektywy rodzicielskiej i work-life balance. Analiza ta tym samym wypełni dotychczasową lukę badawczą.
Metoda i materiały: Zastosowano metodę hipotetyczno-dedukcyjną. Przeprowadzono kry- tyczną analizę piśmiennictwa z zakresu nierówności płacowych w kontekście kary opiekuńczej oraz ekonomiczną analizę przepisów dotyczących ubezpieczenia chorobowego, zasiłków macierzyńskiego i opiekuńczego. Wykorzystano także dane statystyczne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) obejmujące lata 2012-2018, przedstawiające pracowników z kodem tytułu ubezpieczenia 01XX, uwzględniające wszystkich pracowników pobierających zasiłki za opiekę nad osobami zależnymi, nie tylko pracownice-matki i pracowników-ojców.
Wyniki: Rozszerzenie prawa do zasiłku macierzyńskiego i wprowadzenie urlopu rodzicielskiego miały na celu równomierne podzielenie obowiązków opiekuńczych między kobiety a mężczyzn. Jednakże w praktyce te polityki mogą przyczynić się do zwiększenia nierówności płciowej, ponieważ kobiety nadal doświadczają strat finansowych związanych z nieobecnością w pracy z powodu opieki nad dziećmi, a także w wyniku strukturalnych nierówności płacowych między płciami. Ponadto nieodpłatna praca opiekuńcza często nie jest odpowiednio szanowana i wyceniana, co może wprowadzać dodatkową "karę" dla osób wykonujących tę funkcję.(abstrakt oryginalny)
EN
Introduction: Female and male employees in Poland have equal rights to remuneration and similar rights to benefits. Despite the above, female employees continue to receive statistically lower remuneration than male employees and are more often absent from work and here for longer periods as a result of them performing caring duties for which they receive a benefit. The benefit constitutes only an equivalent for the time of their work absence and thus, as a rule, is paid at an amount lower than remunerations proper, which can additionally increase pay inequality. The introduction of parental leave in 2013 was supposed to make it easier for female employees to reconcile caring duties with paid labour and thus level the playing field on the labour market. In reality, it has increased disproportions in absence from work due to the unequal division of caring duties between female and male employees.
Objective: The research results presented in the article constitute an attempt at verifying whether the potentially neutral Polish legal provisions in relation to sex, given the context of the pronounced load of caring duties placed on female employees, may result in the occurrence of a care penalty, which is especially important in the context of introducing the so-called parental and work-life balance directive in 2023. Thus, they fill in the hitherto research gap.
Method and materials: The hypothetical-deductive method was used, and the research materials include a critical analysis of the literature on wage inequalities in the context of the "care penalty" and an economic analysis of regulations regarding sickness insurance, maternity and care benefits. Statistical data from the Polish Social Insurance Institution (Zakład Ubezpieczeń Społecznych - ZUS) for the years 2012-2018 were also employed, presenting employees with the insurance title code 01XX, including all employees receiving benefits for the care of dependent persons, not only employee mothers and employee fathers.
Results: The extension of the right to maternity benefit and the introduction of parental leave were aimed at the equal division of care responsibilities between women and men. However, in practice, these policies may contribute to increasing gender inequality, as women continue to experience financial losses from missing work due to childcare, as well as from the structural pay inequalities between the genders. Moreover, unpaid care work is often not properly respected and valued, which may introduce an additional "penalty" for people performing these functions.(original abstract)
Rocznik
Numer
Strony
3--17
Opis fizyczny
Twórcy
  • Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Bibliografia
  • 1.Aisenbrey S., Evertsson M., Grunow D., Is There a Career Penalty for Mother's Time Out? A Comparison of Germany, Sweden and the United States, "Social Forces" 2009, Vol. 88, No. 2.
  • 2.Akerlof G., Kranton R.E., Economics and Identity, "The Quarterly Journal of Economics" 2000, Vol. 115, No. 3.
  • 3.Altonji J.G., Pierret Ch.R., Employer Learning and Statistical Discrimination, "The Quarterly Journal of Economics" 2001, Vol. 116, No. 1.
  • 4.Arrow K., The Theory of Discrimination [w:] Discrimination in Labor Market, eds. O. Ashenfelter, A. Rees, New Jersey 1973.
  • 5.Badgett Lee M.V., Folbre N., Assigning Care: Gender Norms and Economic Outcomes, "International Labour Review" 1999, Vol. 138, Issue 3.
  • 6.Becker G.S., A Treatise on the Family. Enlarged Edition, London 1993.
  • 7.Becker G.S., Human Capital, Effort, and the Sexual Division of Labor, "Journal of Labor Economics" 1985, Vol. 3, No. 1.
  • 8.Bergmann B.R., Occupational Segregation, Wages and Profits When Employers Discriminate by Race or Sex, "Eastern Economic Journal" 1974, Vol. 1, No. 2.
  • 9.Budig M., England P., The Wage Penalty for Motherhood, "American Sociological Review" 2001, Vol. 66, No. 2.
  • 10.Budrowska B., Dach-Krzystoszek D., Nieodpłatna praca kobiet. Mity, realia, perspektywy, Warszawa 2013.
  • 11.Burdett K., Mortensen D.T., Wage Differentials, Employer Size, and Unemployment, "International Economic Review" 1998, Vol. 39, No. 2.
  • 12.Cukrowska-Torzewska E., Matysiak A., The motherhood wage penalty: A meta-analysis, "Social Science Research" 2020, Vol. 88-89.
  • 13.Deming S.M., Beyond measurement of the motherhood penalty: How social locations shape mothers' work decisions and stratify outcomes, "Sociology Compass" 2022, Vol. 16 (6), e12988.
  • 14.Farber H.S., Gibbons R., Learning and Wage Dynamics, "The Quarterly Journal of Economics" 1996, Vol. 111, No. 4.
  • 15.Folbre N., The Care Penalty and Gender Inequality [w:] The Oxford Handbook of Women and the Economy, eds. S.L. Averett, M. Argys, D. Hoffmann, Oxford 2018.
  • 16.Goldin C., A Grand Gender Convergence: Its Last Chapter, "American Economic Review" 2014, Vol. 104 (4).
  • 17.Goldin C., Katz L.F., A Most Egalitarian Profession: Pharmacy and the Evolution of a Family-Friendly Occupation, "Journal of Labor Economics" 2016, Vol. 34, No. 3.
  • 18.Gornik J.C., Meyers M.K., Ross K.E., Public Policies and the Employment of Mothers: A Cross-National Study, "Social Science Quarterly" 1998, Vol. 79, No. 1.
  • 19.Johnson G., Stafford F., Alternative Approaches to Occupational Exclusion [w:] Women's Work and Wages, Routledge, eds. I. Persson, Ch. Jonung, New York 1988.
  • 20.Kiełczewska A., Kukołowicz P., Wincewicz A., Praca a dom. Wyzwania dla rodziców i ich konsekwencje, Warszawa 2022.
  • 21.Kotowska I.E., Strukturalne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej kobiet w Polsce, Warszawa 2009.
  • 22.Lynch K., Baker J., Maureen L., Affective Equality. Love, Care and Injustice, New York 2009.
  • 23.Manning A., Monopsony in Motion. Imperfect Competition in Labor Market, New Jersey 2003.
  • 24.Mari G., Cutuli C., Do Parental Leaves Make the Motherhood Wage Penalty Worse?, "European Sociological Review" 2021, Vol. 37 (3).
  • 25.Matysiak A., Słoczyński T., Baranowska A., Men and women in the labour market [w:] Employment in Poland 2008. Employment over the life course, red. M. Bukowski, Warszawa 2010.
  • 26.Nguyen T.T., Cashin J., Tran H.T.T., Vu D.H., Nandi A., Phan M.T., Van N.D.C., Weissman A., Pham T.N., Nguyen B.V., Mathisen R., Awareness, Perceptions, Gaps, and Uptake of Maternity Protection among Formally Employed Women in Vietnam. "International Journal of Environmental Research and Public Health" 2022, Vol. 19, 4772.
  • 27.Phelps E., The Statistical Theory of Racism and Sexism, "The American Economic Review" 1972, Vol. 62, No. 4.
  • 28.Pilecka G., Bisek-Grąz M., Praktyka podwyższania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe na krótko przed porodem przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2015, nr 3 (126).
  • 29.Przybył I., Żurek A., Role rodzinne. Między przystosowaniem a kreacją, Poznań 2016.
  • 30.Robinson J., The Economics of Imperfect Competition, London 1948.
  • 31.Rønsen M., Sundström M., Family Policy and After-Birth Employment Among New Mothers- A Comparison of Finland, Norway and Sweden, "European Journal of Population" 2002, Vol. 18, Issue 2.
  • 32.Szklany sufit. Bariery i ograniczenia karier kobiet, red. A. Titkow, Warszawa 2003.
  • 33.Witoszko W., Świadczenia rodzicielskie, "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2016, nr 3 (130).
  • 34.Zachorowska-Mazurkiewicz A., Gender, Unpaid Labour and Economics, "Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica" 2016, Vol. 6, Issue 326.
  • 35.Zachorowska-Mazurkiewicz A., Istota nierówności w procesie rozwoju: podejście instytucjonalne [w:] Współczesne warianty nierówności w procesie globalizacji, red. E. Okoń-Horodyńska, A. Zachorowska-Mazurkiewicz, Kraków 2011.
  • 36.Zachorowska-Mazurkiewicz A., Kobiety i transformacja: spojrzenie na pozycję kobiet w społeczeństwie polskim z perspektywy ekonomii feministycznej [w:] Kobiety w społeczeństwie polskim, red. A. Palęcka, H. Szczodry, M. Warat, Kraków 2011.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171681752

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.