Polski samorząd terytorialny jako nowy aktor debaty politycznej po 1989 roku

• Autorzy: Jakub Olech

Warianty tytułu

Polish Local Government as a New Actor in the Political Debate After 1989

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł został podzielony na trzy zasadnicze części, z których pierwszą stanowi - oprócz opisu wydarzeń historycznych - również analiza regulacji konstytuujących samorząd w gminie, a więc przede wszystkim Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym [Dz.U. z 1990 Nr 16 poz. 95], a także tzw. małej Konstytucji z 1992 roku [Ustawa konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym, Dz.U. z 1992 Nr 84 poz. 426]. Analogicznie, druga część tekstu jest poświęcona przedstawieniu faktów zmierzających do wdrożenia drugiej reformy samo-rządowej i stanowiących ją aktów prawnych, w tym zwłaszcza przepisów obowiązującej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. [Dz.U. z 1997 Nr. 78 poz. 483], Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym [Dz.U. z 1998 Nr 91 poz. 578] oraz o Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. samorządzie województwa [Dz.U. z 1998 Nr 91 poz. 576]. Trzecia część jest poświęcona nielicznym zmianom ustrojowym, które zaszły w samorządzie w XXI wieku. Analiza źródeł, w tym aktów prawnych, metodą dogmatyczno-prawną i prawno-porównawczą, a także metoda historyczna, są głównymi narzędziami, których autor użył do konstruowania tekstu. (fragment tekstu)

EN

The text is devoted to the role played by local government in the political and social life of Poland after 1989. The article presents the main assumptions of the local government reforms of 1990 and 1999 and their impact on society and the state. This is achieved by analyzing the historical events accompanying the introduction of reforms and the legal acts constituting it, in particular the Constitution and Polish local government laws. There were also indicated solutions which, in the author's opinion, largely contributed to shaping the local government as one of the most important institutions of public life in Poland.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Samorząd terytorialny; Państwo; Polityka społeczna; Polityka gospodarcza

EN

Local government; State; Societal policy; Economic policy

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Rocznik: 2022
• Tom: 29
• Numer: nr 371
• Strony: 93--107

Twórcy

autor

Jakub Olech

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Buzek Jerzy, 2018, Tworzenie demokratycznego państwa prawa, [w:] Wkład krakowskiego i ogólnopolskiego środowiska prawniczego w budowę podstaw ustrojowych III Rzeczypospolitej (1980-1994). Projekty i inicjatywy ustawodawcze, ludzie, dokonania i oceny, Stanisław Grodziski (red.), Kraków: Księgarnia Akademicka, 19-23.
• Dudek Antoni, 2004, Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990, Kraków: Wydawnictwo Arcana.
• Dudek Antoni, 2005, Pierwsze lata III Rzeczypospolitej 1989-2001, Kraków: Wydawnictwo Arcana.
• Dudek Antoni, 2016, Historia polityczna Polski 1989-2015, Kraków: Wydawnictwo Znak Horyzont.
• Dudek Antoni, 2019, Od Mazowieckiego do Suchockiej. Pierwsze rządy wolnej Polski, Kraków: Wydawnictwo Znak Horyzont.
• Eisler Jerzy, 2018, Czterdzieści pięć lat, które wstrząsnęły Polską. Historia polityczna 1944-1989,Warszawa: Wydawnictwo Czerwone i Czarne.
• Garlicki Lech, 2022, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Kallas Marian, 2019, Historia ustroju w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN.
• Kudłacz Michał, 2015, Samorząd terytorialny we Francji, [w:] Reformy samorządu lokalnego w wybranych krajach, Stanisław Mazur (red.), Kraków: Wydawnictwo UE w Krakowie, 65-81.
• Olech Jakub, 2018, Prawo wyborcze - rzeczywistość i postulaty Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych "Solidarności", [w:] Wkład krakowskiego i ogólnopolskiego środowiska prawniczego w budowę podstaw ustrojowych III Rzeczypospolitej (1980-1994). Projekty i inicjatywy ustawodawcze, ludzie, dokonania i oceny, Stanisław Grodziski (red.), Kraków: Księgarnia Akademicka, 563-573.
• Paczkowski Andrzej, 2000, Pół wieku dziejów Polski 1939-1989, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Stelina Jakub, 2017, Prawo urzędnicze, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Zimmermann Jan, 2004, Prawo administracyjne, Kraków: Zakamycze.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 Nr. 78 poz. 483).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym [gminnym] (Dz.U. z 1990 Nr 16 poz. 95).
• Ustawą z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 1990 Nr 21 poz. 124).
• Ustawa konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. z 1992 Nr 84 poz. 426).
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 1998 Nr 91 poz. 578).
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 1998 Nr 91 poz. 576).
• Ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.U. z 1998 Nr 95 poz. 602).
• Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 Nr 96 poz. 603).
• Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U. z 2002 Nr 113 poz. 984).
• Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 poz. 130).
• ---

Identyfikatory

DOI

10.24917/20813333.29.8