Konwergencja efektywności ekonomicznej w gospodarstwach rolnych Wielkopolski

• Autorzy: Joanna Bereżnicka , Ludwik Wicki

Warianty tytułu

Convergence of economic efficiency in farms in the Wielkopolska region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wzrost efektywności gospodarowania jest warunkiem przetrwania gospodarstw rolnych w warunkach ciągłego postępu technicznego i zmian w otoczeniu rolnictwa. Największe wyzwania stoją przed gospodarstwami o mniejszej wielkości ekonomicznej ze względu na ich mniejszy potencjał do modernizacji. Aby sprostać wymaganiom otoczenia co do rozmiaru produkcji, dynamika ich wzrostu powinna być wyższa niż w pozostałych klasach. Celem pracy jest określenie zmian efektywności czynników produkcji w gospodarstwach według ich wielkości ekonomicznej oraz ustalenie, czy występuje konwergencja efektywności czynników produkcji w gospodarstwach o różnej wielkości ekonomicznej. Badaniami objęto gospodarstwa z województwa wielkopolskiego za lata 2010-2020. W badanym okresie produkcyjność i wydajność czynników w ujęciu realnym pogarszała się w gospodarstwach każdej klasy wielkości oprócz największych. Nie występowała konwergencja w zakresie badanych wskaźników efektywności, a w przypadku wydajności kapitału obserwowano zwiększanie różnicy między mniejszymi i większymi gospodarstwami. Ustalenia z badań dają podstawę do twierdzenia, że szanse rozwoju w warunkach województwa wielkopolskiego obserwuje się obecnie dla gospodarstw o powierzchni 30 ha i większej, których liczba i znaczenie rosną. Ubywa gospodarstw o powierzchni 1-20 ha. Widoczny jest dychotomiczny rozwój gospodarstw, coraz więcej gospodarstw mniejszych będzie więc pełniło tylko funkcje pomocnicze lub rezydencjonalne.(abstrakt oryginalny)

EN

The increase in farming efficiency is a condition for the survival of farms in the conditions of continuous technical progress and changes in the agricultural environment. Farms of smaller economic size faced the greatest challenges due to their lower potential for modernization. To meet the environment's requirements regarding the production size, their growth dynamics should be higher than in other size classes. The work aims to determine changes in the efficiency of production factors on farms according to their economic size and to determine whether there is convergence of the efficiency of production factors on farms of different economic sizes. The research covered farms from Wielkopolska Voivodeship for the years 2010-2020. During the study period, the productivity and efficiency of factors in real terms deteriorated in farms of all size classes except the largest. There was no convergence in terms of the efficiency indicators examined, and in the case of capital efficiency, a divergence was observed, i.e. an increase in the difference between smaller and larger farms. Findings from the research provide grounds for the statement that development opportunities in Wielkopolska Voivodeship are currently observed for farms with an area of 30 ha and more, the number and importance of which is growing. The number of farms with an area of 1-20 ha is decreasing. A dichotomous development of farms is visible; more and more smaller farms will only perform auxiliary or residential functions.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wydajność pracy; Rozwój; Gospodarstwa rolne; Czynniki produkcji

EN

Labour efficiency; Development; Arable farm; Production factors

• Czasopismo: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 66
• Strony: 43--60

Twórcy

autor

Joanna Bereżnicka

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Ludwik Wicki

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• Barro R., Sala-i-Martin X. 1992. Convergence. Journal of Political Economy, 100: 223-251.
• Bąk M., Abramowicz D. 2021. Zmiany kierunków użytkowania gruntów ze szczególnym uwzględnieniem użytków rolnych w miastach powiatu poznańskiego w latach 2010 i 2020. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 57: 129-145.
• Bereżnicka J. 2013. Wzrost i rozwój gospodarstw rolnych - studium teoretyczno-empiryczne. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Butkus M., Cibulskiene D., Maciulyte-Sniukiene A., Matuzeviciute K. 2018. What Is the Evolution of Convergence in the EU? Decomposing EU Disparities up to NUTS 3 Level. Sustainability, 10, 1552.
• Dańska-Borsiak B. 2022. PKB per capita a poziom życia mieszkańców powiatów województwa łódzkiego. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 59: 15-28.
• Degórska B. 2017. Urbanizacja przestrzenna terenów wiejskich na obszarze metropolitalnym Warszawy: kontekst ekologiczno-krajobrazowy. Prace Geograficzne - Polska Akademia Nauk. IGiPZ PAN, Warszawa.
• Dzun W. 2017. Gospodarstwa rolne o obszarze do 1 ha w procesie przemian systemowych i integracji z UE. Wieś i Rolnictwo, 1(174): 23-48.
• Dzun W., Józwiak W. 2009. Problemy poprawy struktury gospodarstw rolnych w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 2: 73-92.
• Esposti R. 2011. Convergence and divergence in regional agricultural productivity growth: evidence from Italian regions, 1951-2002. Agricultural Economics, 42(2): 153-169.
• Filipiak T. 2018. Productivity of production factors in horticultural farms in Poland in the years 2004-2014. Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists, XIX(6): 79-85.
• Filipiak T., Wicki L. 2021. The structure of production factors in farms and their productivity. The case of vegetable farms in Poland. Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists, XXIII(3): 9-19.
• Filipiak T. Wicki L. 2022. Is the structure of Polish agriculture changing? A comparison based on the results of recent general agricultural censuses. Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists, XXIV(1): 37-53.
• Gołaś Z. 2019. Convergence of labour productivity in agriculture of the European Union. Problems of Agricultural Economics, 1(358): 22-43.
• Grzelak A. 2016. The importance of selected determinants of assets reproduction in agricultural holdings in Poland. Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia, 15(2): 49-61.
• Grzelak A. 2022. The income-assets relationship for farms operating under selected models in Poland. Agricultural Economics (Zemědělská ekonomika), 68(2): 59-67.
• GUS. 2004. Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych. Warszawa.
• GUS. 2022. Powszechny spis rolny 2020. Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2020 r. Warszawa.
• Gyawali B., Fraser R., Bukenya J., Schelhas J. 2008. Income Convergence in a Rural, Majority African-American Region. Review of Regional Studies, 38(1): 45-65.
• Józwiak W., Ziętara W., Zieliński M., Sobierajewska J. 2019. The Level of Labour Profitability and Development Opportunities of Farms in Poland. Problems of Agricultural Economics 2(359): 28-42.
• Karmowska G. 2013. Gospodarstwa rolne regionu nadmorskiego - konwergencja czy dywergencja. Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 101: 95-105.
• Kołodziejczyk D. 2014. Lokalny rozwój gospodarczy w Polsce: konwergencja czy dywergencja? Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 16(2): 135-141.
• Komorowska D. 2020. Size and effectiveness of field crop farms. Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists, XXII(1): 181-191.^Kościelniak M. 2018. Praktyka funkcjonowania wybranych instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej w powiatach województwa wielkopolskiego w latach 2004-2016. [W:] A. Czyżewski, M. Borychowski (red.), Perspektywy rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w warunkach zmian wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej. Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej, Bydgoszcz, s. 233-241.
• Kusz D. 2018. Zmiany dochodowości pracy w aspekcie postępu technicznego w rolnictwie w Polsce. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, XX(4): 97-103.
• Lu T., Fu S., Zhang X., Hu H., Zhang Y. 2023. Spatiotemporal evolution and convergence of agricultural eco-efficiency in the middle reaches of the Yangtze River. Physics and Chemistry of the Earth, 131.
• Luty L. 2016. Regionalne zróżnicowanie struktury obszarowej użytków rolnych w Polsce. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 17(1): 62-71. https://qme.sggw.edu.pl/article/view/3846 (dostęp: 15.09.2022)
• Mankiw N., Romer D., Weil D. 1992. A Contribution to the Empirics of Economic Growth. Quarterly Journal of Economics, 107(2): 407-437.
• Mugera A., Langemeier M., Featherstone A. 2012. Labor productivity convergence in the Kansas farm sector: A three-stage procedure using data envelopment analysis and semiparametric regression analysis. Journal of Productivity Analysis, 38(1): 63-79.
• Nowak A. 2020. Produktywność pracy w gospodarstwach rolnych w Polsce w zależności od ich wielkości ekonomicznej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H - Oeconomia, 54(3): 79-89.
• Nurmet M., Omel R. 2020. Economic viability by farm size of Estonian family farms. Problems of Agricultural Economics, 1(362): 14-28.
• Parzonko A. 2018. Zmiany wydajności i dochodowości pracy w gospodarstwach mlecznych z wybranych krajów Unii Europejskiej w latach 2005-2015. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, XX(6): 197-204.
• Pawlak J. 2010. Uwarunkowania ekonomiczne a mechanizacja rolnictwa. Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G, Ekonomika Rolnictwa, 97(3): 197-204.
• Pawłowska A., Jaroszewska J. 2020. Impact of the labour productivity on farm income in Poland. Problems of Agricultural Economics, 1(362): 99-108.
• Próchniak M. 2019. Konwergencja beta, sigma i gamma krajów postsocjalistycznych do Europy Zachodniej. Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 17(1): 217-243.
• Próchniak M., Rapacki R. 2007. Konwergencja beta i sigma w krajach postsocjalistycznych w latach 1990-2005. Bank i Kredyt, 8-9: 42-60.
• Sass R. 2017. Competitiveness of farms in Kujawsko-Pomorskie voivodeship depending on the direction and scale of production. Problems of Agricultural Economics, 2(351): 32-50.
• Skarżyńska A. 2019. Economic size and production efficiency of farms specializing in field crops in Poland. Problems of Agricultural Economics, 1(358): 64-87.
• Solow R. 1956. A Contribution to the Theory of Economic Growth. Quarterly Journal of Economics, 70(1): 65-94.
• Sroka W. 2014. Struktura oraz intensywność użytkowania gruntów rolnych w miastach i na obszarach podmiejskich. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 16(6): 449-455.
• Stańko S., Mikuła A. 2016. Zmiany struktury obszarowej gospodarstw rolnych w krajach UE-15 i w Polsce. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 16(1): 234-244.
• Średzińska J. 2018. Zróżnicowanie poziomu dochodów rolników w gospodarstwach z różnych klas wielkości ekonomicznej w krajach Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 20: 215-223.
• Świtłyk M. 2021. Using the Färe-Primont index to measure changes in total factor productivity of dairy farms. Problems of Agricultural Economics, 3(368): 141-159.
• Villaverde Castro J. 2004. Indicators of Real Economic Convergence. A Primer (No. W-2004/2), UNU-CRIS e-Working Papers.
• Wicki L. 2009. Procesy koncentracji w hodowli roślin w Polsce. Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G, Ekonomika Rolnictwa, 96(3): 28-40.
• Wicki L. 2010. Poziom wykorzystania nośników postępu biologicznego w rolnictwie polskim w latach 1996-2009. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 12(1): 251-256.
• Wicki L. 2015a. Regionalne zróżnicowanie zużycia kwalifikowanego materiału siewnego w Polsce i jego zmiany w latach 2004-2014. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 17(6): 308-314.
• Wicki L. 2015b. Regionalne zróżnicowanie realizacji działania "Modernizacja gospodarstw rolnych" w ramach PROW 2007-2013. Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 14: 147-160.
• Wicki L. 2019. Size vs effectiveness of agricultural farms. Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists, XXI(2): 285-296.
• Wiza P.L. 2020. Znaczenie konkurencyjności produkcji mleka w ujęciu regionalnym na przykładzie wielkopolskich gospodarstw specjalizujących się w produkcji mleka. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 52: 197-217
• Wiza P.L. 2021. Rynek mleka w województwie wielkopolskim w latach 2004-2020. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 57: 69-90.
• Wojewodzic T., Mikołajczyk J. 2011. Dywestycje produkcyjne w gospodarstwach towarowych - próba identyfikacji zjawiska. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 4(329): 76-87.
• World Bank. 1999. Inequality: Methods and Tools. World Bank's Web Site on Inequality, Poverty, and Socio-economic Performance. http://www.worldbank.org/poverty/inequal/index.htm
• Xu J., Wang J., Wang H., Li C. 2022. Evolution trend and promotion potential of environmental efficiency of dairy farming in China from the perspective of "club convergence". Frontiers in Environmental Science, 10, 967150.
• Zegar J. 2009. Kwestia koncentracji ziemi w polskim rolnictwie indywidualnym. Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G, Ekonomika Rolnictwa, 96(4): 256-266.
• Ziętara W. 2014. Koncentracja i specjalizacja gospodarstw rolniczych w procesie integracji z Unią Europejską. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 14(1): 157-169.^

Identyfikatory

DOI

10.14746/rrpr.2023.66.04