Kierunki akulturacji w warunkach modernizacji społeczeństwa Królestwa Polskiego pod presją rusyfikacyjną

• Autorzy: Artur Górak
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Modernizacja jest pojęciem bardzo trudnym do obiektywnego zdefiniowania. Od XIX w. jest rozumiana przede wszystkim jako rozwój przemysłu i techniki, z czym wiąże się urbanizację i polepszenie warunków materialnych życia. Hasło to nabrało znaczenia politycznego. Niewątpliwie weszło na stałe do kultury potocznej jako cecha pozytywna zachodzących - a częściej planowanych - zmian. Artykuł jest próbą uchwycenia modernizacji w polityce rosyjskiej w Królestwie Polskim. Autor, po pierwsze, konstatuje, że polityka rosyjska miała charakter imperialny, po drugie, że społeczeństwo Królestwa postrzegało imperium jako zacofane i niejako wbrew naciskowi rusyfikacyjnemu wytworzyło własne drogi modernizacji, co nie wątpliwie pokazało żywotność i efektywność kultury polskiej, a ostatecznie zniweczyło rosyjskie plany wynarodowienia. (abstrakt oryginalny)

EN

Modernization is a very difficult concept to define objectively. Since the 19th century, it has been understood primarily as the development of industry and technology, which involves urbanization and improvement of the material conditions of life. This slogan took on a political meaning. It has undoubtedly become a permanent part of everyday culture as a positive feature of ongoing - and more often planned - changes. The article is an attempt to capture modernization in Russian policy in the Kingdom of Poland. The author concludes, firstly, that Russian policy was imperial in nature, secondly, that the society of the Kingdom perceived the empire as backward and, somewhat against the pressure of Russification, created its own paths of modernization, which undoubtedly showed the vitality and effectiveness of Polish culture, and ultimately thwarted Russian plans of denationalization.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Modernizacja; Społeczeństwo; Rozwój kultury; Cywilizacja; Moralność; Oświata; Finanse; Przemysł; Handel; Rolnictwo

EN

Modernization; Society; Cultural development; Civilization; Morality; Education system; Finance; Industry; Trade; Agriculture

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2023
• Tom: 21
• Numer: z. 3 Wielka modernizacja - Europa Środkowa od połowy XIX do końca lat trzydziestych XX wieku. Państwa i narody
• Strony: 93--114

Twórcy

autor

Artur Górak

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska

Bibliografia

• 1. Aksakov I. S., Kak borot'sya nam s polonizmom (Moskva, 28 sent. 1863 g.), [w:] Polnoe sobranie sochineny I. S. Aksakova, t. 3, Pol'sky vopros i Zapadno-Russkoe delo. Evreysky vopros. 1860-1886, Moskwa 1886.
• 2. Aksakov I. S., Katolitsizm - samoe moguchee sredstvo opolyacheniya, [w:] Polnoe sobranie sochineny I. S. Aksakova, t. 3, Pol'sky vopros i Zapadno-Russkoe delo. Evreysky vopros. 1860-1886, Moskwa 1886.
• 3. Artamonova I., Shipov, Sergey Pavlovich 1-y, [w:] Russky biografichesky slovar', red. A. A. Połowcow, Sankt Petersburg 1911, t. 23.
• 4. Bazhenova A. Yu., Istoriki imperatorskogo Varshavskogo universiteta: usloviya formirovaniya pogranichnoy identichnosti, [w:] Soslovie russkikh professorov. Sozdateli statusov i smyslov, red. E. A. Vyshlenkova, I. M. Savelyeva, Moskwa 2013.
• 5. Diec J., Polonofobia jako strukturalny składnik rosyjskich doktryn imperialnych, "Prace Komisji Środkowoeuropejskiej PAU" 2009, t. XVII.
• 6. Georgievsky A., Kratky istorichesky ocherk pravitel'stvennykh mer i prednachertany protiv studencheskikh besporyadkov, Sankt Petersburg 1890.
• 7. Głębocki H., Kresy imperium. Szkice i materiały do dziejów polityki Rosji wobec jej peryferii (XVIII-XXI wiek), Kraków 2006.
• 8. Głębocki H., Polska i "okrainy" Rosji w myśli politycznej Jurija Samarina, [w:] tenże, Kresy Imperium, Kraków 2006.
• 9. Górak A., Modernizacja poprzez kolonizację i wynarodowienie. Uwagi o pracy Malte Rolfa pt. Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie, przekł. W. Włoskowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2016, ss. 505, "Res Historica", t. 46, 2018, s. 421-432, DOI: 10.17951/rh.2018.46.421-432.
• 10. Górak A., Sądy handlowe w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim: powstanie, rozwój, walka o przetrwanie, [w:] Księstwo Warszawskie: skok w nowoczesność, red. A. Górak, Warszawa 2023, w druku.
• 11. Jabłoński Ł., Modernizacja ekonomiczna w ekonomii rozwoju. Istota modernizacji ekonomicznej, "Zeszyty Naukowe", nr 859, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2011.
• 12. Kizwalter T., Polska nowoczesność. Genealogia, Warszawa 2020.
• 13. Krzysztofek K., Szczepański M. S., Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych, Katowice 2002.
• 14. Latawiec K., Górak A., Legieć J., Bogdanow S., Naczelnicy organów rosyjskiej administracji specjalnej w Królestwie Polskim w latach 1839-1918, t. 1, Ministerstwo Oświecenia Publicznego, Lublin 2015.
• 15. Latawiec K., Górak A., Legieć J., Bogdanow S., Naczelnicy organów rosyjskiej administracji specjalnej w Królestwie Polskim w latach 1839-1918, t. 2, Ministerstwo Finansów, Lublin 2016.
• 16. Latawiec K., Górak A., Legieć J., Bogdanow S., Naczelnicy organów rosyjskiej administracji specjalnej w Królestwie Polskim w latach 1839-1918, t. 3, Zarząd skarbem, finansami, przemysłem i handlem, Lublin 2018.
• 17. Latawiec K., Górak A., Legieć J., Bogdanow S., Naczelnicy organów rosyjskiej administracji specjalnej w Królestwie Polskim w latach 1839-1918. Słownik biograficzny, t. 4, Resorty komunikacji, poczt i telegrafów, dworu oraz spraw wewnętrznych, Lublin 2020.
• 18. Matsuzato K., Vydvigaya periferiyu na Vostok: territorial'naya reforma i sotsial'naya transformatsiya v «Bol'shom Orenburzhe» v seredine XIX v., [w:] Regional'noe upravlenie i problema èffektivnosti vlasti v Rossii (XVIII - nachalo XXI v.), Orenburg 2012.
• 19. Matsuzato K., General-gubernatorstva v rossiyskoy imperii: ot ètnicheskogo k prostranstvennomu podkhodu, [w:] Novaya imperskaya istoriya postsovetskogo prostranstva, red. I. Gerasimov i in., Kazań 2004.
• 20. Milyukov P. N., Universitety v Rossii, [w:] Èntsiklopedichesky slovar' F. A. Brokgauza - I. A. Efrona, Sankt Petersburg 1902, t. 68.
• 21. Oddzielić Katolicyzm od Polonizmu. Tajne memorandum Aleksandra Muchanowa, 1871 rok, oprac. A. Górak, Lublin 2022.
• 22. Patro A., Modernizacja, "Encyklopedia zarządzania", https://mfiles.pl/pl/index.php/Modernizacja

Identyfikatory

DOI

10.36874/RIESW.2023.3.5