"It Was Normal" : Environmental Contamination in the Collective Memory of the Inhabitants of Szopienice

• Autorzy: Tomasz Nawrocki
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper presents the findings of research aimed at verifying Peter H. Kahn Jr.'s thesis on environmental generational amnesia. It was conducted in 2022 in a local community affected by environmental contamination. The settlement in Szopienice contained a non-ferrous metals plant, which operated for several decades and had negative impacts on the surrounding area. The consequences were particularly severe for local children, who suffered from lead poisoning. To verify Kahn's thesis, the researchers conducted 17 in-depth interviews with the inhabitants of Szopienice. During analysis of the interviews, the authors were mainly interested in the strategies the interviewees used to reduce the cognitive dissonance between the state of environmental contamination in Szopienice, as they remember it, and today's knowledge of the magnitude of environmental contamination. The theoretical framework for this analysis was the study of collective memory, with particular emphasis on exploring the concept of normality and with reference to the concepts of Alfred Schütz. (original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Pollution; Metallurgy; Society

PL

Skażenie środowiska naturalnego; Hutnictwo; Społeczeństwo

• Czasopismo: Polish Sociological Review
• Rocznik: 2024
• Numer: nr 1 (225)
• Strony: 49--68

Twórcy

autor

Tomasz Nawrocki

• University of Silesia

Bibliografia

• Ankersmit, F. R. 2003. Wzniosłe odłączenie się od przeszłości albo jak być/stać się tym, kim się już nie jest [Sublime disconnection from the past, or how to be/become what you are no longer], (Transl. J. Benedyktowicz) Polska Sztuka Ludowa. Konteksty 3-4: 25-41.
• Aronson, E., Wilson, T. D., Akert, R. M., & Sommers, S. R. 2015. Social Psychology (9th ed.). New York: Prentice Hall.
• Assmann, A. 2009. Pięć strategii wypierania ze świadomości [Five Strategies for Displacement of Consciousness], (Transl. B. Przybyła), in: M. Saryusz-Wolska (ed.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka [Collective and Cultural Memory: the Contemporary German Perspective]. Kraków: Wydawnictwo Universitas, pp. 333-350.
• Assmann, J. 2009. Kultura pamięci [Memory Culture], (Transl. A. Kryczyńska-Pham) , in: M. Saryusz-Wolska (ed.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka [Collective and Cultural Memory: the Contemporary German Perspective]. Kraków: Universitas, pp. 59-100.
• Babbie, E. 2003. Badania społeczne w praktyce [The Practice of Social Research], (transl. W. Betkiewicz, M. Buholz, P. Gadomski] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. [Original work published 1975]
• Boroń, P., & Grudniewski, J. L. 2023. The Influence of State Policy on the Development of Zinc-, and Lead Metallurgy in the Szopienice settlement (With a Particular Emphasis on the Environmental Impact of the Industry), Historica. Revue Pro Historii a Příbuzné Vědy 14: 7-22. doi: 10.15452/Historica.2022.14.0002
• Buell, L. 2017. Uses and Abuses of Environmental Memory, in: S. Hartman (ed.), Contesting Environmental Imaginaries. Nature and Counternature in a Time of Global Change. Leiden: Brill, pp. 93-116.
• Cabała, J., Janeczek, J., Kowalczyk, A. 2021, Ołów w środowisku, Narracje o Zagładzie, pp. 147-224. doi: 10.31261/NoZ.2021.DHC.09
• Chawla, L. 1986. The Ecology of Environmental Memory, Children's Environments Quarterly 3(4): 34-52.
• Chawla, L. 1992. Childhood Place Attachments, in: I. Altman and S. Low (eds.), Place Attachment. New York: Plenum Press.
• Chawla, L. 1994. In the Country of First Places: Nature, Poetry, and Childhood Memory. Albany: SUNY Press.
• Connerton, P. 2008. Seven types of forgetting, Memory Studies 8. doi: 10.1177/1750698007083889
• Craps, S., Crownshaw, R., Wenzel, J., Colebrook, C., Nardizzi, V., Kennedy, R. 2017. Memory Studies and the Anthropocene: A Roundtable, Memory Studies 11. doi: 10.1177/1750698017731068
• Crow, G. 2002. Social Solidarities. Theories. Identities and Social Change. Buckingham-Philadelphia: Open University Press.
• Durkheim, E. [1894] 2000. Zasady metody socjologicznej [The Rules of Sociological Method]. (Trans. J. Szacki). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dziubanek, G., Baranowska, R., Oleksiuk, K. 2012. Metale ciężkie w glebach Górnego Śląska problem przeszłości czy aktualne zagrożenie? [Heavy metals in the soils of Upper Silesia-a problem from the past or a present hazard?] Journal of Ecology and Health 4: 169-176.
• Erll, A. 2018. Kultura pamięci. Wprowadzenie [Memory in Culture] (Transl. A. Teperek). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Festinger, L. 1957. A Theory of Cognitive Dissonance. Stanford, CA: Stanford University Press.
• Fox, M. 2021. Moja ołowianko klęknij na kolanko [My lead girl kneel on your knee]. Warszawa: Wydawnictwo Butterflay.
• Garfinkel, H. 1967. Studies in Ethnomethodology. Englewood Cliff, NJ: Prentice-Hall.
• Giddens, A. 2001. Nowoczesność i tożsamość. "Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności [Modernity and Self-Identity: Self and Society in The Late Modern Age], (Transl. A. Szulżycka). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Giddens, A. 2003. Stanowienie Społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji [The Constitution of Society. Outline of the Theory of Structuration], (Transl. S. Amsterdamski). Poznań: Wydawnictwo Zysk i s-ka.
• Goffman, E. 1983. The Interaction Order, American Sociological Review 48(1):1-17.
• Hahn, H. H., Traba, R. 2015, O czym (nie) opowiadają polsko-niemieckie miejsca pamięci in: R. Traba, H. Hahn (eds.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, vol. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, pp. 9-44.
• Halbwachs, M. [1925] 2008. Społeczne ramy pamięci [Les Cadres sociaux de la memoire] (Transl. M. Król). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Jałowiecki, B. 2010. Społeczne wytwarzanie przestrzeni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Jędryka, M. 2020. Ołowiane dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Hewer, C. J., Roberts, R. 2012. History, culture and cognition: Towards a dynamic model of social memory, Culture & Psychology 18(2): 167-183. doi: 10.1177/1354067X11434836
• Kahn, Jr., P. H. 2007, The Child's Environmental Amnesia-It's Ours, Children, Youth and Environments 17(2): 199-207. Retrieved [date] from http://www.colorado.edu/journals/cye.
• Kahn, Jr. P. H. 2011. Technological Nature: Adaptation and the Future of Human Life. Cambridge, MA.: The MIT Press.
• Kahn, Jr., P. H. 2022, In moral relationship with nature: Development and interaction, Journal of Moral Education 51(1): 73-91. doi: 10.1080/03057240.2021.2016384
• Kahn, Jr., P. H., & Weiss, T. 2017, The Importance of Children Interacting with Big Nature. Children, Youth and Environments 27(2): 7-24. doi: 10.1353/cye.2017.0009
• Kapralski, S. 2012. Naród z popiołów. Pamięć zagłady a tożsamość Romów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kończal, K. 2014. Miejsce pamięci, in: R. Traba, M. Saryusz-Wolska (eds.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, pp. 229-234.
• Kvale, S. 2010. Prowadzenie wywiadów [Doing Interviews], (Transl. A. Dziuban) Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• La Capra, D. 2009. Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie. Tożsamość. Teoria krytyczna [History in Transit: Experience, Identity, Critical Theory] (Transl. K. Bojarska). Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Lowenthal, D. 1985. The Past is a Foreign Country. Cambridge: University Press.
• Łuczewski, M. 2017. Kapitał moralny. Polityki historyczne w późnej nowoczesności. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
• Majcher, M. 2023. Doktórka od familoków. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
• Mandes, S. 2012. Świat przeżywany w socjologii. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Marody, M. 2014. Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Mayntz, R., Holm, K., and Hübner, P. 1985. Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej [Einfuhrung in die Methoden der empirischen Soziologie] (Transl. W. Lipnik). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Merton, R. K., 1995, The Thomas Teorem and The Matthew Effect, Social Forces 74(2): 379-424.
• Misztal, B. A. 2001. Normality and Trust in Goffman's Theory of Interaction Order, Sociological Theory 19(3): 312-324. http://www.jstor.org/stable/3108598
• Misztal, B. A. 2002. Rethinking the Concept of Normality: The Criticism of Comte's Theory of Normal Existence, Polish Sociological Review 138: 189-202.
• Misztal, B. A. 2003. Theories of Social Remembering, Maidenhead-Philadelphia: Open University Press.
• Misztal, B. A. 2016. The Ambiguity of Everyday Experience: Between Normality and Boredom, Qualitative Sociology Review 12(4): 100-119.
• Nawrocki, T. 2006. Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Nieć, J., Baranowska, R., Dziubanek, G., Rogala, D. 2013. Narażenie środowiskowe dzieci na metale ciężkie zawarte w glebach z placów zabaw, boisk, piaskownic i terenów przedszkoli z obszaru Górnego Śląska, Journal of Ecology and Health 2: 55-62.
• Nora, P. 2022. Między pamięcią a historią [Between Memory and History] (Transl. J. M. Kłoczowski]. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/obraz terytoria.
• Nowak, J. 2011. Społeczne reguły pamiętania. Antropologia pamięci zbiorowej. Kraków: Wydawnictwo Nomos.
• Potkonjak, S., Škrbić Alempijević, N. 2023, Rethinking the City in the Industrial Aftermath: Socio-industrial Memory and Environmental Fallouts, Narodna umjetnost 60(1): 9-24. doi: 10.15176/vol60no101
• Praczyk, M. 2018. Pamięć środowiskowa we wspomnieniach osadników na "Ziemiach Odzyskanych". Poznań: Wydawnictwo Instytutu Historii UAM.
• Schuetz, A. 1945. On Multiple Realities, Philosophy and Phenomenological Research 5(4): 533-576. doi: 10.2307/2102818
• Schütz, A. 1962. Collected Papers I. The problem of Social Reality. The Hage: Martinus Nijhoff.
• Schütz, A. 2006, Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania [Common-Sense and Scientific Interpretation of Human Action] (Transl. D. Lachowska), in: A. Jasińska-Kania et al. (eds.), Współczesne teorie socjologiczne . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, vol. 2, pp. 867-893.
• Schütz, A. 2012, O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej [On Multiple Realities. Essays in phenomenological sociology] (Transl. B. Jabłońska). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Szacka, B. 2006. Czas przeszły, pamięć, mit. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szpociński, A. 2008. Miejsca pamięci, Teksty Drugie 4: 11-20.
• Wódz, K. (ed.). 1992. Przestrzeń - środowisko społeczne - środowisko kulturowe: z badań nad starymi dzielnicami miast Górnego Śląska. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Identyfikatory

DOI

10.26412/psr225.03