Własność infrastruktury oświetleniowej a zadanie finansowania oświetlenia w gminach wobec wyzwań transformacji energetycznej i wysokich cen energii

• Autorzy: Tymoteusz Marzec

Warianty tytułu

Ownership of the Lighting Infrastructure and the Task of Financing Lighting in Municipalities in the Face of the Challenges of Energy Transition and High Energy Prices

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule wskazano konsekwencje wynikające z własności infrastruktury oświetlenia ulicznego w kontekście realizacji zadania finansowania oświetlenia przez gminę. Struktura własnościowa oświetlenia ulicznego cechuje się dualizmem, w którym zdecydowana większość punktów świetlnych, około 70%, stanowi własność przedsiębiorstw energetycznych, a zdecydowana mniejszość pozostaje w rękach gmin. Pozycja ta doprowadziła przedsiębiorstwa energetyczne, niemające interesu w mniejszym zużyciu energii, do podejmowania działań ograniczających konkurencję oraz do blokowania inwestycji w energooszczędne źródła światła. Skutkiem powyższego jest nieoptymalne wydatkowanie środków publicznych. Występujące problemy potęgowane są brakiem legalnej definicji punktu świetlnego oraz sprzecznościami pomiędzy poszczególnymi dziedzinami prawa, tj. prawem energetycznym z jednej strony oraz prawem finansów publicznych i zamówień publicznych z drugiej. Zgodnie z prawem zamówień publicznych i finansów publicznych pomimo istnienia obowiązku finansowania oświetlenia ulicznego gminy nie mogą realizować inwestycji skutkujących przysporzeniem w majątku osób trzecich. (abstrakt oryginalny)

EN

The article indicates the consequences arising from the ownership of street lighting infrastructure in the context of the municipality's performance of the task of financing lighting. The ownership structure of street lighting features its duality, in which the decided majority of lighting points, approximately 70%, are the property of the electricity companies, while the decided minority remain in the hands of the municipalities. This position has led electricity companies, which have no interest in reducing energy consumption, to take steps to restrict competition and block investments in energy-saving light sources. The result of this is the suboptimal spending of public funds. The existing problems are compounded by the lack of a legal definition of a lighting point and contradictions between individual areas of law, i.e. energy law on the one hand and public finance and public procurement law on the other. According to the public procurement and public finance law, despite the obligation to finance street lighting, municipalities cannot conduct investments resulting in an increase in third party assets. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zadania własne gminy; Energetyka; Infrastruktura elektroenergetyczna

EN

District own tasks; Energetics; Electricity infrastructure

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2024
• Numer: nr 1-2
• Strony: 125--136

Twórcy

autor

Tymoteusz Marzec

• radca prawny, koordynator Komisji Unii Metropolii Polskich ds. Środowiska

Bibliografia

• Andrzejewski W., Finansowanie oświetlenia przez gminy czy współfinansowanie działalności dystrybucyjnej?, https://biuletyn.piszcz.pl/finansowanie-oswietlenia-przez-gminy-czy-wspolfinansowanie-dzialalnosci-dystrybucyjnej/
• Bembnista B., 14 tysięcy latarni do wymiany. Na jakim etapie jest modernizacja bydgoskiego oświetlenia ulicznego?, https://metropoliabydgoska.pl/oswietlenie-uliczne-bydgoszcz-modernizacja/
• Centrum Informacji o Rynku Energii, Oświetlenie uliczne - dylematy prawne, https://www.cire.pl/artykuly/odbiorcy-na-rynku-energii-materialy-problemowe/oswietlenie-uliczne-dylematy-prawne
• Frąckowiak J., O konieczności dalszych zmian prawa cywilnego szczególnie w odniesieniu do podmiotów i umów w obrocie gospodarczym, "Przegląd Prawa Handlowego" 1999/3.
• Glumińska-Pawlic J., Obowiązek finansowania oświetlenia dróg publicznych przez gminy, cz. 2, "Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych" 2008/4.
• Herbst I., Feldo K., Mysiorski B., Sobiech-Grabka K., Sektor efektywności energetycznej - oświetlenie uliczne. Dobre praktyki PPP, https://www.ppp.gov.pl/file.php?i=przegladarka-plikow/Sektor-efektywnos-ci-energetycznej.pdf
• Kasprzyk B., Zasady finansowania oświetlenia ulicznego, "Wokół Energetyki" 2004/4, https://www.cire.pl/pliki/2/oswietlenieuliczne.pdf
• Kępiński M., Glosa do wyroku SN z 27.05.1998 r., I CKN 702/97, OSP 1999/7-8, poz. 139.
• Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Stanowisko z dnia 25 kwietnia 2008 roku w sprawie finansowania oświetlenia dróg publicznych przez gminy, https://archiwum.rio.gov.pl/modules/Uploader/upload/stanowisko_krrio_z_dnia_25.04.2008_ws_oswietlenia.pdf
• Krüger J., Przeciwdziałanie praktykom ograniczającym konkurencję w sektorze energetycznym w orzecznictwie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, https://uokik.gov.pl/download.php?plik=5378
• Krzyszczak M., Własność urządzeń, o których mowa w art. 49 KC, "Monitor Prawniczy" 2000/10.
• Krzyżak K., Dysfunkcje w wykonywaniu usług publicznych - przykład budowy i eksploatacji oświetlenia miejsc publicznych, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2016/418.
• Kukla P., Motyl A., Polakowski Ł., Szyja A., Wysocka D., Plan działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu dla miasta Katowice, https://www.katowice.eu/SiteAssets/dla-mieszka%C5%84ca/miejskie-centrum-energii/energia/plan-na-rzecz-zr%C3%B3wnowa%C5%BConej-energii-i-klimatu/konsultacje-secap/2022-03-21%20SECAP_KTW.pdf
• Łuczak-Sosińska E., Realizacja zadań gminy w zakresie oświetlenia dróg a prawo do wyboru sprzedawcy, https://biuletyn.piszcz.pl/realizacja-zadan-gminy-w-zakresie-oswietlenia-drog-a-prawo-do-wyboru-sprzedawcy/
• Mąka W., Tysiąc ulicznych lamp w Bydgoszczy było fikcyjnych. Jest nowy przetarg, https://expressbydgoski.pl/tysiac-ulicznych-lamp-w-bydgoszczy-bylo-fikcyjnych-jest-nowy-przetarg/ar/c1-15180830
• Najwyższa Izba Kontroli, Informacja o wynikach kontroli: Modernizacja oświetlenia miejsc publicznych, dróg i ulic w wybranych miejscowościach województwa dolnośląskiego, https://www.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-kontroli-nik/pobierz,lwr~p_21_099_202101271237231611747443~01,typ,kk.pdf
• Najwyższa Izba Kontroli, Informacja o wynikach kontroli: Planowanie i realizacja przez gminy zadań w zakresie oświetlenia przestrzeni publicznej, https://www.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-kontroli-nik/pobierz,nik-r-12-001-oswietlenie-przestrzeni-publicznej,typ,kk.pdf
• Nowacki T.R., Od nacjonalizacji do regulacji. Prawodawstwo energetyczne w Polsce w latach 1945-1997, "Studia Iuridica Toruniensia" 2022/31.
• Nowicki D., Polska musi zmodernizować około 3 miliony lamp ulicznych, https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/Smart-City-modernizacja-oswietlenie-uliczne-LED-12709.html
• Tauron Polska Energia S.A., Tauron instaluje nowoczesne oświetlenie w kolejnych miastach, https://media.tauron.pl/pr/741706/tauron-instaluje-nowoczesne-oswietlenie-w-kolejnych-miastach
• Urząd Zamówień Publicznych, Właściciel instalacji oświetleniowej służącej do wykonywania zadań gminy określonych w art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne, nie może ograniczać praw gminy do wyboru dostawcy energii elektrycznej, https://www.uzp.gov.pl/baza-wiedzy/interpretacja-przepisow/opinie-archiwalne/opinie-dotyczace-ustawy-pzp/inne/wlasciciel-instalacji-oswietleniowej-sluzacej-do-wykonywania-zadan-gminy-okreslonych-w-art.-18-ust.-1-pkt-2-ustawy-prawo-energetyczne,-nie-moze-ograniczac-praw-gminy-do-wyboru-dostawcy-energii-elektrycznej
• Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy, Modernizacja oświetlenia ulicznego w Bydgoszczy w ramach programu SOWA, https://docplayer.pl/1204902-Modernizacja-oswietlenia-ulicznego-w-bydgoszczy-w-ramach-programu-sowa.html
• Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, ZDM zmodernizuje oświetlenie na ulicach w całej Warszawie. Również na drogach gminnych, https://zdm.waw.pl/aktualnosci/zdm-zmodernizuje-oswietlenie-na-ulicach-w-calej-warszawie-rowniez-na-drogach-gminnych/