Wpływ śmierci uczestnika postępowania wieczystoksięgowego na szybkość i sprawność toczącego się postępowania o wpis w księdze wieczystej

• Autorzy: Emil Kowalik

Warianty tytułu

Impact of the Death of a Participant in Land and Mortgage Register Proceedings on Their Speed and Efficiency

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest rozstrzygnięcie kwestii, czy śmierć uczestnika postępowania wieczystoksięgowego, którego prawo ma być wpisane bądź wykreślone, ma wpływ na szybkie i sprawne ujawnienie w księdze wieczystej zmiany stanu prawnego nieruchomości. W szczególności ustalenia wymaga, czy ten stan skutkuje - na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. - zawieszeniem tego postępowania, a następnie podjęciem go z udziałem następców prawnych zgodnie z art. 180 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Wykorzystując metodę dogmatycznoprawną, wnikliwe zbadano regulacje instytucji ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego istotnych z punktu widzenia omawianego zagadnienia. Dodatkowo analizie poddano orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Trybunału Konstytucyjnego oraz Sądu Najwyższego dotyczące powyższych kwestii. Wnioski z przeprowadzonej analizy przesądzają o tym, że - z punktu widzenia zapewniania uczestnikom obrotu prawnego nieruchomościami ochrony ich praw - sąd wieczystoksięgowy nie ma obowiązku zawieszania postępowania wieczystoksięgowego w przypadku śmierci uczestnika tego postępowania celem podjęcia go z udziałem jego następców prawnych, gdyż stoi to w sprzeczności z szybkim i sprawnym ujawnieniem w księdze wieczystej zmiany stanu prawnego nieruchomości. (abstrakt oryginalny)

EN

The article aims to resolve the issue of whether the death of a participant in land and mortgage register proceedings, whose right is to be entered or removed from the register, has an impact on the rapid and efficient disclosure of a change in the legal status of real estate in the land and mortgage register. In particular, it clarifies whether this state of affairs results in the suspension of these proceedings and then in their resumption with the participation of their legal successors under the regulations of the Polish Code of Civil Procedure. The author, using the dogmatic-legal method, examines the regulation of the institution of land and mortgage registers, and the associated proceedings, in the light of the issue at hand. In addition, he analyses the jurisprudence of the European Court of Human Rights, the Constitutional Tribunal, and the Supreme Court focused on the issue in question. The article determines that in terms of ensuring that participants in the legal turnover of real estate have their rights protected, the land and mortgage register court is not obliged to suspend land and mortgage register proceedings in the event of the death of a participant in these proceedings in order to undertake them with the participation of his or her legal successors, as this is in conflict with the rapid and efficient disclosure of the change in the legal status of the real estate in the land and mortgage register. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Księgi wieczyste; Postępowanie sądowe; Prawo nieruchomości

EN

Land registers; Legal proceedings; Real estate law

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2024
• Numer: nr 1
• Strony: 23--40

Twórcy

autor

Emil Kowalik

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie

Bibliografia

• Ciepła, H., i Bałan-Goncarz, E. (2007). Ustawa o księgach wieczystych. Komentarz. Wzory wniosków o wpis. Wzory wpisów do księgi wieczystej. Wolters Kluwer.
• Dziurda, M. (2019). Śmierć uczestnika a zawieszenie postępowania wieczystoksięgowego. Monitor Prawniczy, 27(11), 611-614.
• Flaga-Gieruszyńska, K. (2017). Szybkość, sprawność i efektywność postępowania cywilnego - zagadnienia podstawowe. Zeszyty Naukowe KUL, 60(3), 5-20. https://doi.org/10.31743/zn.2017.60.3.5-20
• Gniewek, E. (2005). Wnioskodawca i uczestnicy postępowania wieczystoksięgowego. Rejent, 9, 66-80.
• Gniewek, E. (2018). Księgi wieczyste: art. 1-58,² KWU, art. 626,¹-626,¹³ KPC. Komentarz (wyd. 2). C. H. Beck.
• Jakimiec, D. (2020). Skutki śmierci uczestnika postępowania wieczystoksięgowego. Monitor Prawniczy, 28(10), 539-543.
• Jędrejek, G. (2010). Zawieszenie postępowania wieczystoksięgowego w razie śmierci uczestnika. Studia Prawnicze KUL, 2-3(42-43), 49-59.
• Kowalik, E. (2020). Zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym. Wolters Kluwer.
• Kowalik, E.S. (2021). Ograniczony krąg uczestników w postępowaniu wieczystoksięgowym a realizacja prawa do sądu. Studia Prawnicze KUL, 2(86), 103-119. https://doi.org/10.31743/sp.12298
• Kuropatwiński, J. (2013). Księgi wieczyste: komentarz do art. 1-582 u.k.w.h. oraz art. 6261-62613 k.p.c.: Tom 1. Komentarz do art. 1-10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. POL SP.
• Laskowska, A. (2009). Zawieszenie sądowego postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych. Wolters Kluwer.
• Litauer, J.J. (1933). Komentarz do procedury cywilnej. Biblioteka Prawnicza.
• Łopalewski, B. (2012). Krąg uczestników postępowania wieczystoksięgowego - w poszukiwaniu optymalnego modelu (uwagi de lage lata). Rejent, 1, 81-100.
• Mysiak, P. (2008). Wniosek o wpis w księdze wieczystej. Rejent, 7-8, 73-98.
• Mysiak, P. (2012). Postępowanie wieczystoksięgowe. LexisNexis.
• Mysiak, P. (2017). Ograniczenia kognicji sądu wieczystoksięgowego w kontekście art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. W: H. Babiuch, P. Kapusta i J. Michalska (red.), Aktualne problemy konstytucji. Księga jubileuszowa z okazji 40-lecia pracy naukowej Profesora Bogusława Banaszaka (s. 610-619). Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy.
• Pilipiec, S. (2000). Teoretycznoprawne aspekty zasady prawa do sądu. Annales UMCS, Sectio G, Lublin, 47, 223-238. http://bc.umcs.pl/dlibra/publication/41384/edition/38004?language=pl
• Pruś, P. (2021). Komentarz do art. 6261 K.p.c. W: M. Manowska (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz: Tom 2. Art. 506-1217 (s. 622-624). Wolters Kluwer.
• Rowiński, T. (1971). Interes prawny w procesie cywilnym i w postępowaniu nieprocesowym. Wydawnictwo Prawnicze.
• Rożek, S. (2006). Sprawność postępowania cywilnego - uwagi praktyczne i postulaty de lege ferenda. Monitor Prawniczy, 2, 1144-1150.
• Rylski, P. (2013). Czy następca prawny osoby ujawnionej w księdze wieczystej jest uczestnikiem postępowania wieczystoksięgowego zmierzającego do obciążenia prawa? Przegląd Prawa Cywilnego, 1, 79-88.
• Rylski, P. (2017). Uczestnik postępowania nieprocesowego - zagadnienia konstrukcyjne. Wolters Kluwer.
• Rylski, P. (2022). Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Legalis.
• Siciński, P. (2004). Zakres odpowiedniego stosowania w postępowaniu wieczystoksięgowym przepisów kodeksu postępowania cywilnego o procesie. Przegląd Sądowy, 3, 82-105.
• Siedlecki, W. (1988). Postępowanie nieprocesowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Sondej, M.Z. (2019). Skutki śmierci wnioskodawcy albo uczestnika postępowania wieczystoksięgowego po złożeniu wniosku o wpis w kontekście zawieszenia postępowania z urzędu do czasu wstąpienia do postępowania następców prawnych. Lex/el.
• Szewczyk, J. (2012). Krąg uczestników postępowania wieczystoksięgowego art. 6261 § 2 k.p.c. Glosa do uchwały SN - Izby Cywilnej z 7 lipca 2010 r. (III CZP 45/10). Monitor Prawa Bankowego, 3, 30-42.
• Zawadzka, J. (2014). Komentarz do art. 6261 K.p.c. W: J. Pisuliński (red.), Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Postępowanie wieczystoksięgowe (s. 1160-1182). LexisNexis.
• Zawadzka, J. (2019). Przegląd orzecznictwa Izby Cywilnej Sądu Najwyższego. 2.3. Skutki śmierci uczestnika postępowania wieczystoksięgowego. Palestra, 9, 105-113.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2024.86.1.02