Ekonomia finansowa jako nauka normalna: ujęcie krytyczne z perspektywy koncepcji paradygmatów Kuhna oraz naukowych programów badawczych Lakatosa

• Autorzy: Artur Walasik

Warianty tytułu

Financial Economics as a Normal Science: a Critical Approach from the Perspective of Kuhn's Concept of Paradigms and Lakatos' Scientific Programmes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Badanie zjawisk i procesów pieniężnych zachodzących w gospodarce stanowi przedmiot zainteresowania szerokiego grona przedstawicieli środowiska akademickiego. Osoby analizujące wskazane zjawiska i procesy, podejmując wysiłek w tym zakresie, uznają go za działalność naukową - prowadzenie badań naukowych. Czy w związku z tym ekonomia finansowa posługuje się oryginalnym zbiorem założeń ontologicznych i epistemologicznych? Czy i jeżeli tak, to co zasługuje na uznanie za paradygmaty ekonomii finansowej? Próby odpowiedzi na te pytania są przedmiotem artykułu poświęconego ocenie ekonomii finansowej z perspektywy filozofii nauki. Odpowiedzi na te pytania pozwolą nie tylko wyodrębnić istotę tego, czym jest ekonomia finansowa, określając w ten sposób jej ontologiczne granice, lecz również z perspektywy epistemologicznej ustalić, czy występuje charakterystyczna dla ekonomii finansowej metoda poznania ich istoty. Artykuł zawiera krytyczną weryfikację ekonomii finansowej z perspektywy filozofii nauki, w szczególności podjęto w Kuhnowskiej konwencji próbę identyfikacji paradygmatów ekonomii finansowej oraz ich krytycznej analizy. Artykuł pozwolił ustalić, że ekonomia finansowa jest nauką normalną, w rozumieniu zaproponowanym przez Thomasa Kuhna, czyli badań wyrastających z jednego lub wielu osiągnięć naukowych przeszłości, które dana społeczność uczonych aktualnie akceptuje i traktuje jako fundament swej dalszej praktyki. W pracy wskazano fundamentalne dzieła, które stanowią twardy rdzeń programu naukowego ekonomii finansowej w rozumieniu założeń naukowych programów badawczych Imre Lakatosa. (abstrakt oryginalny)

EN

The study of monetary phenomena and processes taking place in the economy is of interest to a wide range of representatives of the academic community. Researchers who analyse the phenomena and processes in question, and who invest effort in this area, consider it to be scientific activity, and are of the view that they are conducting scientific research. Does financial economics therefore use an original set of ontological and epistemological assumptions? If so, what deserves to be recognized as a paradigm of financial economics? This article attempts to assess financial economics from the perspective of the philosophy of science. The answers to these questions will make it possible to isolate the essence of financial economics, thus defining its ontological boundaries, and to determine from the epistemological perspective whether there is a distinct method of financial economics. The article discusses financial economics from the perspective of the philosophy of science. In particular it follows Kuhn's theoretical framework to identify and critically analyse paradigms of financial economics. The paper concludes that financial economics is a normal science, in the sense defined by Kuhn, as research arising from one or more scientific achievements of the past, which a given community of scientists currently accepts and treats as the foundation of its further practice. The paper indicates the fundamental works that constitute the hard core of financial economics in the sense of the assumptions of the scientific research programmes described by Lakatos. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia; Finanse; Nauki ekonomiczne; Prace naukowo-badawcze; Badania naukowe

EN

Economics; Finance; Economic sciences; Scientific-research work; Scientific research

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2024
• Numer: nr 1
• Strony: 133--147

Twórcy

autor

Artur Walasik

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Blaug, M. (1975). Kuhn versus Lakatos, or paradigms versus research programmes in the history of economics. History of Political Economy, 7(4), 399-433. https://doi.org/10.1215/00182702-7-4-399
• Blaug, M. (1980). The methodology of economics: Or how economists explain. Cambridge University Press.
• Blaug, M. (1995). Metodologia ekonomii (B. Czarny i A. Molisak, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Brewer, D.E., i Michaelsen, J.B. (1965). The cost of capital, corporation finance, and the theory of investment: Comment. American Economic Review, 55(3), 516-524. https://www.jstor.org/stable/1814565
• Buchanan, J.M. (1964). What should economists do? Southern Economic Journal, 30(3), 213-222. https://doi.org/10.2307/1055931
• Buchanan, J.M. (1988). Contractarian political economy and constitutional interpretation. American Economic Review, 78(2), 135-139. https://www.jstor.org/stable/1818111
• Buiter, W. (1989). Macroeconomic theory and stabilization policy. Manchester University Press.
• Durand, D. (1959). The cost of capital, corporation finance, and the theory of investment: Comment. American Economic Review, 59(4), 639-654. https://www.jstor.org/stable/1812918
• Encarnación, J. (1983). Positive time preference: A comment. Journal of Political Economy, 91(4), 706-708. https://www.jstor.org/stable/1831075
• Fama, E.F. (1970). Efficient capital markets: A review of theory and empirical work. Journal of Finance, 25(2), 383-417. https://doi.org/10.2307/2325486
• Fama, E.F. (1991). Efficient capital markets: II. Journal of Finance, 46(5), 1575-1617. https://doi.org/10.2307/2328565
• Fama, E.F. (1998). Market efficiency, long-term returns, and behavioral finance. Journal of Financial Economics, 49(3), 283-306. https://doi.org/10.1016/S0304-405X(98)00026-9
• Frederick, S., Loewenstein, G., i O'Donoghue, T. (2002). Time discounting and time preference: A critical review. Journal of Economic Literature, 40(2), 351-401. https://www.jstor.org/stable/2698382
• Frydman, R., i Goldberg, M.D. (2013). Mechaniczne rynki a świat realny. Wahania cen aktywów, ryzyko i rola państwa (T. Krzyżanowski, tłum.). Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Galor, O., i Özak, Ö. (2016). The agricultural origins of time preference. American Economic Review, 106(10), 3064-3103. https://doi.org/10.1257/aer.20150020
• Gollier, C. (2001). The economics of risk and time. MIT Press.
• Greenberg, E., Marshall, W.J., i Yawitz, J.B. (1978). The technology of risk and return. American Economic Review, 68(3), 241-251. https://www.jstor.org/stable/1805257
• Hicks, J.R. (1939). Value and capital: An inquiry into some fundamental principles of economic theory. Clarendon Press.
• Hicks, J.R. (1975). Wartość i kapitał. Studia nad kilkoma podstawowymi zagadnieniami w teorii ekonomii (J. Osiatyński, tłum.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Hirshleifer, J. (1970). Investment, interest, and capital. Prentince-Hall.
• Homer, S., i Sylla, R. (2005). A history of interest rates (4th ed.). John Wiley & Sons.
• Jensen, J.L. (1906). Sur les fonctions convexes et les inégalités entre les valeurs moyennes. Acta Mathematica, 30(1), 175-193. https://doi.org/10.1007/BF02418571
• Keenan, M. (1970). Models of equity valuation: The great serm bubble. Journal of Finance, 25(2), 243-273. https://doi.org/10.2307/2325473
• Keynes, J.M. (1936). The general theory of employment interest and money. Macmillan and Co.
• Keynes, J.M. (1956). Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza (M. Kalecki i S. Rączkowski, tłum.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kuhn, T.S. (2001). Struktura rewolucji naukowych (H. Ostromęcka, tłum.). Fundacja Aletheia.
• Kuhn, T.S. (2006). Przewrót kopernikański. Astronomia planetarna w dziejach myśli Zachodu (S. Amsterdamski, tłum., wyd. 2). Prószyński i S-ka.
• Lakatos, I. (1995). Pisma z filozofii nauk empirycznych (W. Sady, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lange, O. (1945). Price flexibility and employment. Principia Press.
• Lange, O. (1973). Elastyczność cen i zatrudnienie. W: O. Lange, Dzieła: Tom 1. Kapitalizm. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Lintner, J. (1965). The valuation of risk assets and the selection of risky investments in stock portfolios and capital budgets. Review of Economics and Statistics, 47(1), 13-37. https://doi.org/10.2307/1924119
• Loewenstein, G., i Prelec, D. (1991). Negative time preference. American Economic Review, 81(2), 347-352. https://www.jstor.org/stable/2006883
• Malkiel, B.G. (2003). The efficient market hypothesis and its critics. Journal of Economic Perspectives, 17(1), 59-82. https://doi.org/10.1257/089533003321164958
• Marciano, A. (2009). Buchanan's constitutional political economy: exchange vs. choice in economics and in politics. Constitutional Political Economy, 20(1), 42-56. https://doi.org/10.1007/s10602-008-9048-2
• Mayer, T. (1996). Prawda kontra precyzja w ekonomii (A. Szeworski, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Merton, R.C. (1997). Continuous-time finance. Blackwell.
• Miller, M.H. (1988). The Modigliani-Miller propositions after thirty years. Journal of Economic Perspective, 2(4), 99-120. https://doi.org/10.1257/jep.2.4.99
• Miller, M.H. (1991). Leverage. Journal of Finance, 46(2), 479-488. http://dx.doi.org/10.1111/j.1540-6261.1991.tb02670.x
• Mirowski, P. (1999). More heat than light: Economics as social physics, physics as nature's economics. Cambridge University Press.
• Modigliani, F., i Miller, M.H. (1958). The cost of capital, corporation finance and the theory of investment. American Economic Review, 48(3), 261-297. https://www.jstor.org/stable/1809766
• Modigliani, F., i Miller, M.H. (1959). The cost of capital, corporation finance, and the theory of investment: Reply. American Economic Review, 49(4), 655-669. https://www.jstor.org/stable/1812919
• Modigliani, F., i Miller, M.H. (1963). Corporate income taxes and the cost of capital: A correction. American Economic Review, 53(3), 433-443. https://www.jstor.org/stable/1809167
• Modigliani, F., i Miller, M.H. (1965). The cost of capital, corporation finance, and the theory of investment: Reply. American Economic Review, 55(3), 524-527. https://www.jstor.org/stable/1814566
• Mossin, J. (1966). Equilibrium in a capital asset market. Econometrica, 34(4), 768-783. http://dx.doi.org/10.2307/1910098
• Nickles, T. (2003). Normal science: from logic to case-based and model-based reasoning. W: T. Nickles (red.), Thomas Kuhn (s. 142-177). Cambridge University Press.
• Olson, M., i Bailey, M.J. (1981). Positive time preference. Journal of Political Economy, 89(1), 1-25. https://doi.org/10.1086/260947
• Painlevé, P. (1960). The place of mathematical reasoning in economics. W: L. Sommer (red.), Essays in European economic thought (s. 120-132). D. Van Nostrand Company.
• Rist, G. (2015). Urojenia ekonomii (Ś.F. Nowicki, tłum.). Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Robbins, L. (1945). An essay on the nature and significance of economic science (2nd ed.). Macmillan.
• Robbins, L. (1981). Economics and political economy. American Economic Review, 71(2), 1-10. https://www.jstor.org/stable/1815684
• Robson, A.J., i Szentes, B. (2014). A biological theory of social discounting. American Economic Review, 104(11), 3481-3497. https://doi.org/10.1257/aer.104.11.3481
• Ross, J.R. (1959). The cost of capital, corporation finance, and the theory of investment: Comment. American Economic Review, 49(4), 638-639. https://www.jstor.org/stable/1812917
• Ross, S.A. (1977). The capital asset pricing model (CAPM), short-sale restrictions and related issues. Journal of Finance, 32(1), 177-183. https://doi.org/10.2307/2326912
• Ross, S.A. (1978). The current status of the capital asset pricing model (CAPM). Journal of Finance, 33(3), 885-901. http://dx.doi.org/10.1111/j.1540-6261.1978.tb02029.x
• Samuelson, P.A. (1947). Foundations of economic analysis. Harvard University Press.
• Schwartz, R.A. (1970). Efficient capital market: a review of theory and empirical work: Discussion. Journal of Finance, 25(2), 421-423. https://doi.org/10.2307/2325488
• Sharpe, W.F. (1964, September). Capital asset prices: A theory of market equilibrium under conditions of risk. The Journal of Finance, 19(3), 425-442. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1964.tb02865.x
• Sharpe, W.F. (1970). Efficient capital markets: a review of theory and empirical work: Discussion. Journal of Finance, 25(2), 418-420.
• Sharpe, W.F. (1991). Capital asset prices with and without negative holdings. Journal of Finance, 46(2), 489-509. http://dx.doi.org/10.1111/j.1540-6261.1991.tb02671.x
• Shiller, R.J. (2003). From efficient markets theory to behavioral finance. Journal of Economic Perspectives, 17(1), 83-104. https://doi.org/10.1257/089533003321164967
• Solow, R.M. (1985). Economic history and economics. American Economic Review, 75(2), 328-331.
• Whitehead, A.N. (1929). Science and the modern world. Cambridge University Press.
• Wittgenstein, L. (1997). Tractatus logico-philosophicus (B. Wolniewicz, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Zorde, K. (2004). Metafizyczne wątki w ekonomii. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2024.86.1.08