Zanieczyszczenia żywności - charakterystyka i regulacje prawne. Część I - Toksyny roślinne

• Autorzy: Dorota Gałkowska , Karolina Pycia , Kamila Kapuśniak , Lesław Juszczak

Warianty tytułu

Food Contamination - Characteristics and Legal Regulations. Part I - Plant Toxins

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wprowadzenie: Bezpieczeństwo zdrowotne żywności to ogół warunków, które muszą być spełniane, i działań, które muszą być podejmowane na wszystkich etapach produkcji żywności lub obrotu nią w celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka. Bezpieczeństwo żywności jest gwarantowane poprzez odpowiednio kształtowane prawo żywnościowe, a polityka bezpieczeństwa żywności prowadzona przez instytucje Unii Europejskiej obejmuje wszystkie etapy łańcucha żywnościowego, od produkcji do konsumpcji, oraz gwarantuje jasność informacji na temat pochodzenia i składu żywności oraz jej oznakowania. Nie wszystkie zagrożenia mogą być jednak całkowicie wyeliminowane z żywności, dlatego ich pozostałości są ściśle regulowane prawnie. Kluczowym rozwiązaniem w tym obszarze było Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych. Ten akt prawny, wielokrotnie uzupełniany i nowelizowany, został zastąpiony przez Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/915 z dnia 25 kwietnia 2023 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów niektórych zanieczyszczeń w żywności oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1881/2006. Celem pracy była charakterystyka toksyn roślinnych jako zanieczyszczeń w żywności, których najwyższe dopuszczalne poziomy ustalono nowelizacjami rozporządzenia WE 1881/2006 i zawarto je w obowiązującym rozporządzeniu UE 915/2023.
Wyniki i wnioski: Liczne nowelizacje rozporządzenia (WE) nr 1881/2006, a w konsekwencji Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/915, wprowadziły najwyższe dopuszczalne poziomy dla następujących toksyn roślinnych: kwasu erukowego, alkaloidów tropanowych i pirolizydynowych oraz alkaloidów opium, cyjanowodoru i glikozydów cyjanogennych oraz ekwiwalentów delta-9-tetrahydrokannabinolu. Ze względu na potencjalne zagrożenie tymi substancjami ich najwyższe pozostałości w poszczególnych środkach spożywczych muszą być regulowane i monitorowane w ramach działań urzędowej kontroli żywności, a przy pozyskiwaniu surowców mogących zawierać tego typu substancje konieczne jest zachowanie odpowiednich zaleceń i dobrych praktyk. (abstrakt oryginalny)

EN

Food health safety is a set of conditions that must be met and actions that must be taken at all stages of production of or trade in food in order to ensure human health and life.. Food safety is guaranteed by appropriately shaped food law, and the food safety policy pursued by the European Union institutions covers all stages of the food chain, from production to consumption, and guarantees the clarity of information on the origin and composition of food and its labelling. However, not all hazards can be completely eliminated from food, which is why their residues are strictly regulated by law. The key solution in this area was Commission Regulation (EC) No. 1881/2006 of 19 December 2006 setting the maximum levels of certain contaminants in foodstuffs. This legal act, which had been supplemented and amended many times, was replaced by Commission Regulation (EU) 2023/915 of 25 April 2023 on the maximum levels of certain contaminants in food and repealing Regulation (EC) No. 1881/2006. The aim of the work was to characterize plant toxins as contaminants in food, the highest permissible levels of which were introduced by amendments to Regulation EC 1881/2006 and included in the current EU Regulation 915/2023.
Results and conclusions: Numerous amendments to Regulation 1881/2006, and consequently Regulation 2023/915, introduced the highest permissible levels for the following plant toxins: erucic acid, tropane and pyrrolizidine alkaloids and opium alkaloids, hydrogen cyanide and cyanogenic glycosides, and delta- 9-tetrahydrocannabinol equivalents. Due to the potential threat of these substances, their highest residues in individual foodstuffs must be regulated and monitored as part of official food control activities, while when obtaining raw materials that may contain this type of substances, it is necessary to follow appropriate recommendations and good practices. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Żywność; Badanie żywności; Bezpieczeństwo żywnościowe; Toksykologia żywności; Substancje toksyczne; Surowce roślinne

EN

Food; Food research; Food security; Food toxicology; Toxic substances; Raw plant materials

• Czasopismo: Żywność: nauka - technologia - jakość
• Rocznik: 30 (2023)
• Numer: nr 4 (137)
• Strony: 245--263

Twórcy

autor

Dorota Gałkowska

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

autor

Karolina Pycia

• Uniwersytet Rzeszowski

autor

Kamila Kapuśniak

• Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie

autor

Lesław Juszczak

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

Bibliografia

• [1] Avato P., Argentieri M. P.: Brassicaceae: a rich source of health improving phytochemicals. Phyto-chemistry Rev., 2015, 14(6), 1019-1033.
• [2] BfR German Federal Institute for Risk Assessment Questions and Answers on Pyrrolizidine Alkaloids in Food, 2022. https://www.bfr.bund.de/cm/349/questions-and-answers-on-pyrrolizidine- alkaloids-in-food.pdf
• [3] Brodziak A., Król J., Nowaczek A.: Naturalne substancje pochodzenia roślinnego negatywnie oddziałujące na zdrowie krów oraz jakość mleka. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2017, 24, 1(110), 33-47.
• [4] Burton R. A., Andres M., Cole M., Cowley J. M., Augustin M. A.: Industrial hemp seed: from the field to value- added food ingredients. J. Cannabis Res., 2022, 4, 45, 1-13.
• [5] Casado-Hidalgo G., Morante-Zarcero S., Pérez-Quintanilla D., Sierra I.: Opium alkaloids in food products: Current and future perspectives. Trends Food Sci. Technol., 2021, 108, 92-102.
• [6] Cerino P., Buonerba C., Cannazza G., D'Auria J., Ottoni E., Fulgione A., Di Stasio A., Pierri B., Gallo A.: A Review of Hemp As Food and Nutritional Supplement. Cannabis and Cannabinoid Res., 2021, 6, 1, 19-27.
• [7] Cybulska B., Kłosiewicz-Latoszek L., Miszczak A., Mojska H., Morzycka B., Siuba-Strzelińska M., Taraszewska A., Wierzejska R., Wolnicka K.: Olej rzepakowy - zbiór artykułów eksperckich. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, 2020.
• [8] Dräger B.: Chemistry and biology of calystegines. Nat. Prod. Rep., 2023, 211-223.
• [9] Dzwolak W.: Roślinne zasadzki. Przegląd Gastronomiczny, 2015, 5, 3-4.
• [10] EFSA Panel on Contaminants in the Food Chain (CONTAM): Scientific opinion on pyrrolizidine alkaloids in food and feed. EFSA Journal 2011, 9(11), 2406.
• [11] EFSA Panel on Contaminants in the Food Chain (CONTAM): Scientific Opinion on the risks for human health related to the presence of tetrahydrocannabinol (THC) in milk and other food of animal origin EFSA Journal 2015, 13(6), 4141.
• [12] EFSA Panel on Contaminants in the Food Chain (CONTAM): Dietary exposure assessment to pyrrolizidine alkaloids in the European population. EFSA Journal 2016, 14(8), 4572.
• [13] EFSA Panel on contaminants in the food Chain (CONTAM): Update of the scientific opinion on opium alkaloids in poppy seeds. EFSA Journal, 2018, 16, 5243.
• [14] Galanty A., Grudzińska M., Paździora W., Paśko P.: Erucic Acid - Both Sides of the Story: A Concise Review on Its Beneficial and Toxic Properties. Molecules, 2023, 28(4),

Identyfikatory

DOI

10.15193/zntj/2023/137/482