Warianty tytułu
Cecylia Walewska (1859-1940). Evolution of attitudes of the Polish intelligentsia (Selfreport of the doctoral dissertation)
Języki publikacji
Abstrakty
Niniejsza praca została poświęcona życiu i twórczości Cecylii Walewskiej - polskiej działaczce ruchu kobiecego, nauczycielce, publicystce i literatce.Celem pracy jest przedstawienie biografii pretekstowej na tle ówczesnych czasów niezwykle istotnej postaci dla polskiego ruchu emancypacyjnego, jaką była Walewska. Dotychczasowy stan wiedzy na temat kronikarki polskiego ruchu kobiecego był znikomy. Poza lakonicznymi biogramami i rozważaniami nad jej publicystyką i literaturą Walewska nie przyciągnęła uwagi badaczy i badaczek. Napisanie niniejszej rozprawy stało się możliwe i opiera się na znalezionym rękopisie pamiętnika bohaterki, prasie oraz materiałach rozproszonych w archiwach i bibliotekach w całej Polsce. Praca składa się, poza rozważaniami wstępnymi oraz zakończeniem, z trzech rozdziałów, biblio-grafii i aneksu. Ponadto została opatrzona licznymi ilustracjami, które do tej pory nie były publikowane i stanowią element uzupełniający narracji poszczególnych rozdziałów. Pisarka żyła na prze-łomie trzech epok, stąd dysertacja ma układ chronologiczny, który umożliwia pokazanie ewolucji jej postaw politycznych, publicystycznych, działalności emancypacyjnej, dydaktycznej i literackiej.Rozdział pierwszy przybliża temat dotychczasowo zupełnie nieznany, jakim jest genealogia rodziny Zaleskich h. Lubicz. Odwołanie się do korzeni pisarki pozwoliło przedstawić bardzo rozległe konotacje rodzinne, pokazujące środowisko, w jakim się wychowała. Kolejna część rozdziału przedstawia jej dzieciństwo i naukę. Edukację domową odbyła pod okiem Walerii z Hulanickich Thugutt, następnie idąc w ślady matki, wysłano ją do prywatnej szkoły żeńskiej, prowadzonej przez Karolinę Welinowi-czównę. W międzyczasie rozpoczęła naukę gry na fortepianie pod okiem najwybitniejszego wówczas pedagoga muzycznego Rudolfa Strobla. W wieku 13 lat silna anemia nie pozwoliła jej kontynuować nauki. Roczną przerwę w nauce poświeciła na czytanie pism i powieści, w szczególności Narcyzy Żmichowskiej, które miały istotny wpływ na podjęcie przez nią edukacji w III Niemieckim Gimnazjum na prawie rządowym. Młoda pisarka w ten sposób uniknęła rusyfikacji oraz nadzoru władz, który wykraczał daleko poza mury szkolne. W 1875 r. w wieku 16 lat ukończyła gimnazjum, zdając maturę i tym samym uzyskała dyplom nauczycielki ze słownym wyróżnieniem. Z uwagi na to, że była Polką nie mogła otrzymać złotego medalu nagrodowego. W tym samym roku otrzymała patent nauczycielki muzyki ze specjalnością gry na fortepianie. Po śmierci ojca otrzymane wykształcenie przygotowało Walewską do pracy zawodowej, dzięki której mogła się utrzymać i pomóc rodzinie. Ostatnia część podrozdziału przybliża jej związek i życie ze Stanisławem Adamem Markiem Walewskim h. Kolumna. Drugi rozdział pracy przedstawia wstąpienie pisarki na salony towarzyskie oraz wpływ na nią przebywających w nich ówczesnych inteligentów warszawskich. Bywanie w salonach było zaszczytem i umożliwiło Walewskiej rozwój w sferze publicznej, nowe kontakty pozwalały na publikowanie tekstów w większej liczbie czasopism, co zwiększyło jej rozpoznawalność w świecie literackim. Wkroczenie na salony sprawiło, że z biegiem lat dotychczasowa nauczycielka języków i muzyki stała się postrzegana jako literatka związana z nurtem pozytywistycznym. W następnym podrozdziale została zaprezentowana działalność literacka i publicystyczna pisarki w latach 1877-1914. W trzecim podrozdziale przybliżone zostały jej postawy polityczne i aktywność narodowa, a także zesłanie do Kurska za udział w nielegalnym pochodzie zorganizowanym dla uczczenia 100. rocznicy wybuchu powstania kościuszkowskiego. Kolejna część skupia się na przedstawieniu aktywności Walewskiej na rzecz ruchu kobiecego i kształcenia kobiet. Ostatnia część drugiego rozdziału prezentuje życie działaczki podczas Wielkiej Wojny, pokazując tym samym, z jakimi trudnościami musiała sobie radzić i jak wydarzenia wojenne wpływały na jej codzienność.Pierwsza część trzeciego rozdziału ukazuje Walewską w pierwszych latach niepodległości i jej pracę w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. W 1925 r. pisarka za działanie na polu opieki społecznej otrzymała order "Odrodzenia Polski" IV klasy. Tego roku przeszła na emeryturę i powróciła do działalności literackiej i publicystycznej. W tym okresie Walewska napisała, najbardziej cytowane przez ówczesnych badaczy kroniki ruchu kobiecego. Trzecia część trzeciego rozdziału omawia ewolucję postaw i poglądów politycznych, jaki dokonał się pod koniec życia pisarki. Przewrót majowy dokonany przez Józefa Piłsudskiego ostatecznie zaważył na odwróceniu się pisarki od prowadzonej przez niego polityki. Ostatnie lata życia przebywała w domu Sióstr Urszulanek w Warszawie. Zmarła w 1940 r. i została pochowana u boku swojego męża na cmentarzu powązkowskim.(abstrakt oryginalny)
This work is devoted to the life and work of Cecylia Walewska - a Polish activist of the women's movement, a teacher, journalist and writer.The aim of the work is to present a pretext biography - against the background of those times - of an extremely important figure for the Polish emancipation movement, that means - Walewska. The knowledge, so far, about the chronicler of the Polish women's movement has been negligible. Apart from laconic biographies and deliberations on her journalism and literature, Walewska did not attract the attention of researchers.Writing this dissertation has become possible and is based on the found manuscript of the heroine's diary, the press and materials scattered in archives and libraries all over Poland. Apart from preliminary considerations and the conclusion, the work consists of three chapters, a bibliography and an appendix. In addition, it has been provided with numerous illustrations that have not been published so far and constitute an element complementing the narratives of individual chapters. The writer lived at the turn of three epochs, hence the dissertation has a chronological order allowing for showing the evolution of political and journalistic attitudes, as well as emancipatory, didactic and literary activities.The first chapter introduces the topic hitherto completely unknown, namely the genealogist of the Zaleski family, Lubicz coat of arms. By referring to the writer's roots, it was possible to present a very extensive family connotation, showing the environment the writer grew up in. The next part of the chapter presents her childhood and education. She was educated at home under the supervision of Waleria née Hulanickie Thugutt; then, following in her mother's footsteps, she was sent to a private girls' school run by Karolina Welinowiczówna. In the meantime, she began learning to play the piano under the tutelage of the most eminent music teacher at the time, Rudolf Strobel. At the age of 13, severe anemia prevented her from continuing the education. She devoted a year's break from studies to reading writings and novels, in particular by N. Żmichowska, which had a significant impact on her education at the 3rd German Gymnasium under the government law. In this way, the young writer avoided the russification and supervision of the authorities that went far beyond the school walls. In 1875, at the age of 16, she graduated from high school, passing her secondary school-leaving examination, and thus obtained a teacher's diploma with verbal distinction. Due to the fact that she was Polish, she could not receive the gold medal.In the same year, she received a license for a music teacher specializing in piano playing. After her father's death, the education she received prepared Walewska for her professional work, thanks to which she was able to support herself and help her family. The last part of the subsection presents her relationship and life with Stanisław Adam Marek Walewski, Kolumna coat of arms.The second chapter of the work presents the writer's entry into social salons and the influence of the then Warsaw intellectuals staying there. Being in the salons was an honor and enabled Walewska to develop in the public sphere. New contacts allowed her to publish her texts in a larger number of magazines, which increased her recognition in the literary world. Entering the salons over the years, the former language and music teacher became perceived as a writer associated with the positivist trend. The next section presents the writer's literary and journalistic activity in the years 1877-1914. The third subsection presents her political attitudes and national activity, as well as her exile to Kursk for participation in the illegal march organized to commemorate the 100th anniversary of the Kościuszko Uprising. The next part focuses on the presentation of Walewska's activity in favour of the women's movement and women's education. The last part of the second chapter presents the life of an activist during the Great War, thus showing what difficulties she had to deal with and how war skirmishes influenced her everyday life.The first part of the third chapter presents Walewska in the first years of independence and her work at the Ministry of Labour and Social Welfare. In 1925, the writer was awarded the 4th class "Rebirth of Poland" medal for her activities in the field of social welfare. In the same year, she retired and returned to literary and journalistic activities. During this period, Walewska wrote the chronicles of the women's movement, the most cited by contemporary researchers. The third section of the third chapter discusses the evolution of political attitudes and views that took place at the end of the writer's life. The May coup by J. Piłsudski finally influenced the writer's turning away from his politics. She spent the last years of her life in the house of the Ursuline Sisters in Warsaw. She died in 1940 and was buried next to her husband in the Powązki cemetery.(original abstract)
Słowa kluczowe
Rocznik
Tom
Strony
183--195
Opis fizyczny
Twórcy
autor
- Uniwersytet Łódzki
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171689408
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.