Chiny jako pretendent do roli hegemona w XXI wieku

• Autorzy: Karolina Brysiak-Baran , Leszek Elak , Karol Zygo

Warianty tytułu

China as a Pretender to the Role of Hegemon in the 21st Century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Chiny w XXI wieku w szybkim tempie podwyższyły swoją pozycję na arenie międzynarodowej za sprawą rozwoju ekonomicznego, militarnego, technologicznego i informacyjnego. Sytuacja ta wprowadziła swego rodzaju destabilizację, związaną z możliwością zmiany biegunowości władzy, stawiając Chiny na pozycji pretendenta do roli hegemona. Prężnie rozwijające się państwo nieustannie dąży do jak najwyższego poziomu rozwoju elementów państwa hegemonicznego. Ustrój polityczny odmienny od uznawanego przez większość państw świata za demokratyczny sprawia, że rywalizacja o władzę na świecie toczy się nie tylko w relacji Stany Zjednoczone - Chiny, ale również przybiera formę walki między demokracją a autokracją. Gra sytuacjami mającymi miejsce na świecie jest jednym z niepisanych przywilejów hegemona, dlatego też walka o wpływy na świecie staje się jednym z najważniejszych wyzwań dla pretendenta do roli hegemona.(abstrakt oryginalny)

EN

In the 21st century, China has rapidly improved its position on the international arena thanks to its economic, military, technological, and information development. This situation introduced a kind of destabilization due to the possibility of changing the polarity of power, putting China in the position of a pretender to the role of hegemon. The dynamically developing state constantly strives for the highest possible level of development of the elements of the hegemonic state. A political system different from that considered appropriate by most countries in the world means that the competition for power in the world takes place not only in the United States - China realationship, but also in the form of a rivalry between democracy and autocracy. Playing with global situations is one of the unwritten privileges, which is why the fight for influence in the world becomes one of the most important undertakings for a pretender to the role of the hegemon.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Hegemonia; Ustrój polityczny; Rozwój gospodarczy; Rozwój technologiczny

EN

Hegemony; Political organization; Economic development; Technological development

• Czasopismo: De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 2
• Strony: 149--169

Twórcy

autor

Karolina Brysiak-Baran

• Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Chełmie

autor

Leszek Elak

• Akademia Sztuki Wojennej

autor

Karol Zygo

• Uniwersytet w Siedlcach

Bibliografia

• Adamczyk W., 2021. Sztuczna inteligencja, bitcoin, roboty. Czy Chiny staną się globalnym liderem innowacyjnych technologii?. Klub Jagielloński. 17.06.2021. https://klubjagiellonski.pl/2021/06/17/sztuczna-inteligencja-bitcoin-roboty-czy-chiny-stana-sie-globalnym-liderem-innowacyjnych-technologii/.
• Anderson A., Brownlee J., Clarke K., 2021. Autocracy: A Substantive Approach. The Stanford Center on Democracy, Development and the Rule of Law. https://fsi-live.s3.us-west-1.amazonaws.com/s3fs-public/abc_autocracy_v4_0.pdf.
• Bełdowicz A. 2023. Sztuczna inteligencja wesprze Chiny w redukcji emisji CO2, "Rzeczpospolita". 22.12.2021. https://klimat.rp.pl/emisje/art19221681-sztuczna-inteligencja-wesprze-chiny-w-redukcji-emisji-co2.
• Dixit K. A., 2010. Democracy, Autocracy and Bureaucracy. "Journal of Globalization and Development", 1(1): 1-46.
• Frantz E. 2016. Autokracja. W: Thompson William R. (ed.) Oxford Research Encyclopedia of Politics. Oxford University Press.
• Gierszewska W., 2020. Obecność Chin w Rwandzie w sferze polityczno-gospodarczej, W: Chiny z perspektywy XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Góralczyk B., 2017. Geostrategia Xi Jinpinga -od skromności do globalnej asertywności". "Gdańskie Studia Azji Wschodniej" (11): 26-50.
• Góralczyk B., Kamiński J., 2022.Wywiad, Celem Chin jest fortel, który pozwoli im ugrać swoje interesy, ale nie doprowadzi do wojny, Nowa Konfederacja thinkzine. 5.01.2022. https://nowakonfederacja.pl/celem-chin-jest-fortel-ktory-pozwoli-im-ugrac-swoje-interesy-ale-nie-doprowadzi-do-wojny/.
• Góralczyk B., 2021. Nowy Długi Marsz. Chiny ery Xi Jinpinga. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Góralczyk B., 2022. Xi Jinping. Podsumowanie 10-ciu lat rządów. Układ sił na świecie. 29.03.2022. https://www.youtube.com/watch?v=kUp2iv9HaOc.
• Guangyuan L., 2020. Pogłębianie reform i rozwoju w Chinach -okazja dla całego świata, Ambasada Chińskiej Republiki Ludowej w Polsce, 2020/06/11. http://pl.china-em-bassy.gov.cn/pol/dsxx/dshd/202006/t20200611_2482444.html.
• Jacoby M. 2019. Chiny innowacyjne -mocarstwo wiedzy, wszechnica.org.pl wykłady w Internecie. 30.09.2019. https://wszechnica.org.pl/wyklad/chiny-innowacyjne-mo-carstwo-wiedzy/.
• Kiczma Ł., Sułek Mirosław. 2020. Potęga państw 2020. Rankingi potęgometryczne. Warszawa: ASPRA-JR.
• Kolka A. M., 2012. Czynniki wzrostu PKB i perspektywy rozwoju gospodarczego Chin do 2015 roku. "Studia Ekonomiczne" Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. Międzynarodowe stosunki gospodarcze -wybrane podmioty i procesy gospodarki światowej 122: 139-148.
• Krzyżanowska A., 2011. Biała Księga Obronności Chin -pokojowe deklaracje i realia. "Bezpieczeństwo Narodowe" 20 (4): 55-75.
• Ludność Chin. Demografia 2022: przyrost naturalny, średni wiek. Prognozy i dane historyczne. https://www.populationof.net/pl/china/.
• Michalski D. J., 2013. Przywództwo polityczne -przykład Chińskiej Republiki Ludowej. "Gdańskie Studia Azji Wschodniej" 4: 168-178.
• Pangsy-Kania S., 2021. Od "Made in China" do "Created in China" -droga Chin do supremacji innowacyjnej. "Gdańskie Studia Azji Wschodniej" 19: 97-115.
• Piątek Z., 2018. Chiny chcą być liderem w obszarze AI, 22.01.2018. https://prze-mysl-40.pl/index.php/2018/01/22/chiny-chca-byc-liderem-w-obszarze-ai/.
• Podgórzańska R., 2020. Polityka Chińskiej Republiki Ludowej wobec Bałkanów Zachodnich. W: Chiny z perspektywy XXI wieku, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Przech M., 2018. Główne kierunki polityki zagranicznej Chińskiej Republiki Ludowej w świetle konferencji prasowej ministra spraw zagranicznych ChRL Wang Yi w dniu 8 marca 2018 r. Kontynuacja i nowe akcenty. W: Marszałek-Kawa J., Zamasz K. (red.). Chiny z perspektywy XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Smura T., 2021. Modernizacja Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej. Pułaski Policy Paper 3(2021) https://pulaski.pl/modernizacja-chinskiej-armii-ludowo-wyzwolencze/.
• Surdel B., Tajwan: niepewna przyszłość pomiędzy Pekinem a Waszyngtonem, Centrum Stosunków Międzynarodowych, https://csm.org.pl/tajwan-niepewna-przyszlosc-po-miedzy-pekinem-a-waszyngtonem/.
• Szczotka P., 2022. Spowolnienie demograficzne w Państwie Środka, Warsaw Institute, China Monitor, 20.01.2022. https://warsawinstitute.org/pl/spowolnienie-demogra-ficzne-w-panstwie-srodka/.
• Wróblewski M. 2020. Strategiczne partnerstwo chińsko-rosyjskie w sektorze energetycznym 2014-2019. W: Marszałek-Kawa Joanna, Zamasz Krzysztof (red.). Chiny z perspektywy XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.34739/dsd.2023.02.10