Mowa nienawiści - ekstremizmem ona sama czy karanie za nią?

• Autorzy: Grzegorz Maroń

Warianty tytułu

Hate Speech - Is It Extremism or Is Punishment for It Extremism?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule ukazano w kategoriach ekstremizmu zarówno mowę nienawiści, jak i przypadki karania za nią. Paradoks pozytywnej odpowiedzi na obie części składowe tytułowego pytania bierze się przede wszystkim z rozbieżności w rozumieniu hate speech. Ekstremizmem jest mowa nienawiści sprowadzana do wypowiedzi nawołujących do fizycznej przemocy lub taką przemoc pochwalających, mających postać gróźb: karalnych, znieważających, poniżających, uwłaczających, dehumanizujących, dających wyraz pogardzie czy wrogości wobec określonych grup osób. Szersze ujmowanie hate speech przekłada się na ekstremizm prawa zakazującego jej czy ekstremizm w praktyce egzekwowania i stosowania tego prawa. Autor wyróżnia kilka form ekstremizmu na płaszczyźnie operacjonalizacji przepisów wymierzonych w mowę nienawiści: wybiórczość i tendencyjność stosowania prawa, skrajnie rozszerzająca wykładnia ustawowych terminów: "nawołuje do nienawiści" / "podżega do nienawiści", ignorowanie argumentu z wolności słowa, abstrahowanie od kwestii naruszenia czy zagrożenia dla chronionego prawnie dobra, wykraczanie władzy poza zakres swojej jurysdykcji poprzez uwagi teologiczne i moralistyczne. Rozważania wieńczy konkluzja o potrzebie staranniejszej delimitacji przez prawodawcę, organy stosowania prawa i jurysprudencję rzeczywistej mowy nienawiści i chronionych wolnością słowa aktów ekspresji bezpodstawnie określanych mianem hate speech.(abstrakt oryginalny)

EN

The article presents both hate speech itself and cases of punishment for it in terms of extremism. The paradox of a positive answer to both parts of the question in the title stems primarily from the differences in the understanding of what is meant by hate speech. Hate speech that boils down to statements inciting or praising physical violence or such violence that praises punishable, insulting, humiliating, demeaning, dehumanizing threats, or threats expressing contempt or hostility with respect to specific groups of people, is extremism. A broader understanding of hate speech leads to extremism of the law that prohibits hate speech or extremism in the practice of enforcing and applying that law. The author distinguishes several forms of extremism in the operationalization of provisions of the law targeting hate speech: selectivity and bias in the administration of the law, an extremely broad interpretation of the statutory term 'exhorts hatred' / 'incites hatred', ignoring the argument from freedom of speech, disregarding the matter of breaching or threatening legally protected rights, overstepping the scope of the jurisdiction of the authorities through theological and moralistic remarks. The deliberations end with a conclusion about the need for a more careful delimitation by the legislator, the law enforcement authorities and jurisprudence of actual hate speech and acts of expression protected by freedom of speech, which are groundlessly referred to as hate speech.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Wolność słowa; Orzecznictwo sądu

EN

Law; Freedom of speech; Judicial decision

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2024
• Numer: nr 6
• Strony: 67--84

Twórcy

autor

Grzegorz Maroń

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Agostini N., Humor and human rights: A joke with no punchline?, Open Global Rights, 17.01.2022 r., https://www.openglobalrights.org/humor-and-human-rights-a-joke-with-no-punchline/ (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Alexy R., Law's Ideal Dimension, Oxford 2021.
• Background information concerning Prosecutor vs Päivi Räsänen and Juhana Pohjola, https://www.sananjauskonnonvapaus.fi/resources/background-information (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Coleman P., Censored: How European 'Hate Speech' Laws Are Threatening Freedom of Speech, Vienna 2016.
• Ellery B., Police arrest preacher, 64, and grab his Bible... for promoting Christianity: Pastor accused of hate speech for 'racist' comments about Islam wins £2,500 payout from Scotland Yard, "Mail Online", 17.07.2019 r., https://www.dailymail.co.uk/news/article-7293257/Police-arrest-preacher-64-grab-Bible-promoting-Christianity.html (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Encyklopedia PWN, hasło: ekstremizm, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/ekstremizm;3897141.html (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Extreme Speech and Democracy, red. I. Hare, J. Weinstein, Oxford 2010.
• Geddis A., Free speech martyrs or unreasonable threats to social peace? "Insulting" expression and Section 5 of the Public Order Act 1986, "Public Law" 2004/4.
• Goodall K., Challenging hate speech: Incitement to hatred on grounds of sexual orientation in England, Wales and Northern Ireland, "The International Journal of Human Rights" 2009/13 (2-3).
• Gronowska B., Gloss on the judgment of the European Court of Human Rights of 25 October 2018 in case E.S v. Austria, appl. no. 38450/12, "Ius Novum" 2019/13 (2).
• Hauksdóttir E., Restricting freedom of expression for religious peace: On the ECHR's approach to blasphemy, "European Convention on Human Rights Law Review" 2021/2 (1).
• Holley P., Yelling 'I hate white people' and punching one isn't a hate crime, Canadian judge rules, "The Washington Post", 7.07.2016 r., https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/07/07/canadian-judge-punching-a-caucasian-and-yelling-i-hate-white-people-isnt-a-hate-crime/ (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Maroń G., Legal prohibition of hate speech in jurisprudential practice - between judicial discretion and arbitrariness, "Consilium Iuridicum" 2023/1 (8).
• Maroń G., Publiczne nauczanie religijne jako przestępstwo - krytyczne studium praktyki stosowania prawa, "Prokuratura i Prawo" 2023/11.
• Maroń G., Sądowa ocena szczerości przekonań religijnych, "Consilium Iuridicum" 2023/1.
• Mchangama J., Alkiviadou N., Hate speech and the European Court of Human Rights: Whatever happened to the right to offend, shock or disturb?, "Human Rights Law Review" 2021/21 (4).
• Pather R., Court declares 'Fuck White People' is neither racist nor hate speech, "Mail & Guardian", 5.07.2017 r., https://mg.co.za/article/2017-07-05-court-declares-fuck-white-people-is-neither-racist-nor-hate-speech/ (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Phillipson G., Hate Speech Laws: What they should and shouldn't try to do, "Revue générale du droit" 2015/21680.
• Prof. Sadurski punktuje projekt PO: "Mowa nienawiści wg Platformy? Absolutnie wszystko", TOKFM, 29.11.2012 r., https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103087,12949162,prof-sadurski-punktuje-projekt-po-mowa-nienawisci-wg-platformy.html (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Schumacher J., Straßenprediger in Zürich wegen Hassrede verurteilt, PRO, 4.08.2022 r., https://www.pro-medienmagazin.de/strassenprediger-in-zuerich-wegen-hassrede-verurteilt/ (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Sierpiński J., Ostateczne rozwiązanie problemu nienawiści, 27.07.2011 r., http://sierp.libertarianizm.pl/?p=728 (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Słownik języka polskiego PWN, hasło: ekstremizm, https://sjp.pwn.pl/sjp/ekstremizm;2456695.html (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Sobański P., Zagadnienie możliwości i celowości zdefiniowania tzw. mowy nienawiści w prawie polskim, OPEN, 2019, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/17331 (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Stadler T., BVerfG: Neue Entscheidung zur Meinungsfreiheit, 5.03.200 r., http://www.internet-law.de/2010/03/bverfg-neue-entscheidung-zur-meinungsfreiheit.html (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Strossen N., Minorities suffer the most from hate-speech laws, Spiked, 14.12.2018 r., https://www.spiked-online.com/2018/12/14/minorities-suffer-the-most-from-hate-speech-laws/ (dostęp: 4.10.2023 r.).
• Supreme Court to hear appeal over Räsänen's incitement acquittal, https://yle.fi/a/74-20084585 (dostęp: 9.05.2024 r.).
• Synowiec-Jaje L., Mowa nienawiści wobec kultury dominującej. Forumowicze portalu Onet.pl o Kościele katolickim w Polsce, "Studia Humanistyczne AGH" 2018/17 (1).
• Taylor R., When freedom of speech comes at a cost: A case study of E.S. v. Austria, "Indiana Journal of Global Legal Studies" 2020/27 (2).
• Tobias C., Unmasking judicial extremism, "University of Richmond Law Review" 2009/43 (4).
• Tokarczyk R., Rozważania nad pojęciem ekstremizmu, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska", Sectio G, 2002/2004/L/LI.
• Urbańczyk M., Definiowanie mowy nienawiści w orzecznictwie sądów polskich w sprawach karnych, "Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem" 2020/42 (1).
• Villiers B. de, Freedom of expression and hate speech: When values collide in divided societies, "Constitutional Review" 2022/8 (2).
• Weinstein J., Hate speech bans, democracy, and political legitimacy, "Constitutional Commentary" 2017/32.
• Wenderlich J., Zwalczanie mowy nienawiści w parlamencie w świetle doświadczeń Sejmu RP, Kielce 2023 (rozprawa doktorska).
• Wieruszewski R., Wyrzykowski M., Bodnar A., Gliszczyńska-Grabias A., Mowa nienawiści a wolność słowa. Aspekty prawne i społeczne, Warszawa 2010.
• Współczesne ekstremizmy. Geneza, przejawy, przeciwdziałanie, red. W. Pływaczewski, P. Lubiewski, Olsztyn 2014.
• Zgryzek K., Bezstronność prokuratora, osoby prowadzącej postępowanie przygotowawcze oraz innego oskarżyciela publicznego - uprawnienie czy obowiązek?, "Prokuratura i Prawo" 2017/10.
• Zieliński M., Sobol-Kołodziejczyk P., Dobro prawne w prawie karnym (rozważania prawno-filozoficzne), "Facta Simonidis" 2016/1.