Usztywnienie budżetów gmin w związku ze szczególnymi zasadami ich wykonywania na przykładzie metropolii

• Autorzy: Iwona Kowalska

Warianty tytułu

Rigidifying Municipal Budgets in Connection with the Special Rules for Their Implementation Using the Example of Metropolises

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zjawisko usztywnienia budżetów gmin jest efektem przyjęcia w polskim stanie prawnym podejścia legitymizującego brak nadania zasadzie jedności bezwzględnego charakteru. Celem badań było określenie skali zjawiska usztywnienia budżetów gmin na przykładzie dwunastu największych miast (metropolii) będących członkami Unii Metropolii Polskich. Realizacji celu badawczego służyły metody: 1) przeglądu literatury przedmiotu oraz stanu legislacji w zakresie odstępstw od stosowania budżetowej zasady jedności materialnej w budżetach jednostek samorządu terytorialnego (JST); 2) analizy ilościowej z uwzględnieniem danych wtórnych pochodzących ze sprawozdań Rb-27S, Rb-28S za 2022 r. dwunastu metropolii w Polsce. Z przeprowadzonych badań wynika, że dochody z imiennie wykazanych źródeł wraz z dotacjami celowymi w największym stopniu usztywniały politykę wydatkową metropolii. Udział dochodów metropolii wywołujących efekt usztywnienia ich budżetu w ich dochodach ogółem oraz dochodach bieżących miał wymiar dwucyfrowy i przekraczał nawet 35% dochodów bieżących. Z oceny relacji wydatków do dochodów metropolii w zakresie wybranych tytułów prawnych dochodów wywołujących efekt usztywnienia ich budżetów wynika, że w żadnym analizowanym przypadku metropolii nie dochodziło do równoważenia tych strumieni pieniędzy.(abstrakt oryginalny)

EN

The phenomenon of rigidifying municipal budgets is the result of the adoption of an approach legitimizing the lack of the absolute nature of the principle of unity in the Polish legal system. The objective of the research was to determine the extent of the phenomenon of municipal budgets being rigidified using the example of the twelve largest cities (metropolises) which are members of the Union of Polish Metropolises. The methods that served the achievement of the research objective are 1) a review of the literature on the subject, as well as the state of legislation regarding derogations from the application of the budgetary principle of material unity in local authority unit (LAU) budgets and 2) a quantitative analysis taking into account secondary data from the Rb-27S, Rb-28S reports for 2022 of twelve metropolises in Poland. It arises from the research that income from the specified sources, together with special purpose grants rigidified the spending policy of the metropolis to the greatest extent. The share of metropolitan income inciting an effect of rigidifying their budget of their total income and current income was in double figures and even exceeded 35% of current income. It arises from the assessment of the ratio of spending to income of metropolises regarding selected legal titles of income causing the effect of rigidifying their budgets that in none of the cases of metropolises analysed were these streams of money balanced.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Finanse lokalne; Budżet gminy; Obszar metropolitalny; Jednostki samorządu terytorialnego (JST)

EN

Local finance; District budget; Metropolitan area; Local government units

• Czasopismo: Finanse Komunalne
• Rocznik: 2024
• Numer: nr 3
• Strony: 21--33

Twórcy

autor

Iwona Kowalska

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• Gajl N., Gospodarka budżetowa w świetle prawa porównawczego, Warszawa 1993.
• Gaudemet M., Finanse publiczne, Warszawa 1990.
• Harasimowicz J., Finanse i prawo finansowe, Warszawa 1988.
• Jacobs J., The death and life of great American cities, New York 1961.
• Jałowiecki B., Współczesne przekształcenia struktury osadniczej i przestrzeni miejskie [w:] Cywilizacja informacyjna a przekształcenia przestrzeni. Zmiany strukturalne metropolii polskich, red. J. Kołodziejski, T. Parteka, "Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN" 1999/186.
• Jèze G., Les Principes generaux du Droit Administratif, Paryż 1926.
• Kasiński M., Kamieciak Z., Kosikowski C., Krawczyk R.P., Ustawa o Regionalnych Izbach Obrachunkowych z komentarzem oraz teksty innych aktów prawnych, Warszawa 1994.
• Kosek-Wojnar M., Dług lokalny w teorii i praktyce, Kraków 2007.
• Markowski T., Marszał T., Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe, Warszawa 2006.
• Niewiadomski Z. (red.), Samorząd terytorialny, ustrój i gospodarka, Bydgoszcz-Warszawa 2001.
• Owsiak S., Finanse, Warszawa 2015.
• Say J.B., Traktat o ekonomii politycznej czyli Prosty wykład sposobu, w jaki się tworzą, rozdzielają i spożywają bogactwa, Warszawa 1960.
• Skoczylas-Tworek A., Budżet zadaniowy jako wyzwanie dla audytorów wewnętrznych jednostek sektora finansów publicznych, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego" nr 766, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" 2013/62.
• Stourm R., Le Budget, Paris 1913.
• Szołno-Koguc J., Zasady gospodarki budżetowej w ujęciu teoretycznym, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin - Polonia" 2005, vol. XXXIX, 9 Sectio H.
• Zawora J., Samodzielność finansowa samorządu gminnego, Rzeszów 2008.