Zjawisko inflacji a polityka pieniężna w Polsce ostatnich lat

• Autorzy: Jerzy Żyżyński

Warianty tytułu

The Phenomenon of Inflation and Monetary Policy in Poland in Recent Years

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przeanalizowanie problemu inflacji i reakcji na nią w sytuacji gospodarczej, w jakiej znalazła się Polska w ostatnich latach. Autor po pierwsze podejmuje podstawową kwestię definicji inflacji. Wskazuje, że inflacja jest to proces zmian cen. Powszechnie jednak błędnie identyfikuje się inflację z miarą jej rocznych skutków. W efekcie, w sytuacji gdy od kilku miesięcy ceny nie zmieniają się, czyli w myśl tej definicji nie ma inflacji, ale jednocześnie ceny te są wyższe niż 12 miesięcy wcześniej, w wyniku czego roczny wskaźnik wynosi kilka procent, mówi się, że inflacja jest wciąż wysoka. Autor podkreśla, że powszechny błąd metodologiczny polega na tym, że mylone jest zjawisko z miarą tego zjawiska, a ściślej biorąc z miarą rocznych jego skutków. To nie tylko podsyca oczekiwania inflacyjne, ale może prowadzić do forsowania zbyt restrykcyjnej polityki pieniężnej. Na prostym przykładzie autor pokazuje, że polityka pieniężna nie może kierować się wskazaniami miary inflacji, której wartość zależy od tego, co działo się z cenami rok wcześniej, powinna kierować się obserwacją zmian miary miesięcznej i ocenami jej kształtowania się w przyszłości. Autor wskazuje, że przyczyny inflacji są zarówno podażowe i popytowe, zewnętrzne i wewnętrzne. Podkreśla, że bank centralny nie ma wpływu na inflację, gdy przyczyny są zewnętrzne i mają charakter podażowy, wynikają ze wzrostu zewnętrznych kosztów, jak i nie ma wpływu także wtedy, gdy przyczyny popytowe mają charakter zewnętrzny, zwracając uwagę na to, że w Polsce istotne znaczenie miał przyrost popytu w wyniku napływu z Ukrainy ludności, a w efekcie i popytu. Autor przypomina, że bank centralny swą polityką pieniężną oddziałuje bezpośrednio na rynek pieniężny i może efektywnie zredukować inflację wtedy, gdy jej przyczyną jest ekspansja kredytu i skutkiem tego nadmierny wzrost popytu - wtedy zaostrzenie polityki pieniężnej ma na celu zredukowanie tej ekspansji kredytowej. Wykorzystując dane statystyczne pokazuje, że nadmiernej ekspansji kredytu nie było, zasób pieniądza po krótkotrwałym wzroście w początkach pandemii powracał do wartości sprzed pandemicznego kryzysu, a kredyty i należności w relacji do PKB zmniejszały się, w wyniku czego pole oddziaływania polityki pieniężnej zawężało się, co nie dawało podstaw do jej zaostrzania, co sugerowano w publicystyce ekonomicznej - zwłaszcza przy utrzymywaniu się wysokiej nadpłynności sektora bankowego. Autor podkreślił, że w polityce pieniężnej trzeba mieć na uwadze to, że siły i stabilności pieniądza nie zbuduje się przez osłabianie i destabilizację gospodarki. (abstrakt oryginalny)

EN

This article aims to estimate productivity changes in industries where the liquidation of industrial facilities had occurred on a large scale during the period of systemic transformation in Poland. The research is based on the application of the factor decomposition method of gross value added and the use of the Tornqvist index to describe the production growth and the industrial modernisation between 1995 and 2017. The study revealed growth changes and factor relocations in selected industries and confirmed the trend for the Polish industry to grow at the aggregated level during the research period. The limitation of the analysis is the focus on industrial sectors where factory closures reached the highest level. To acknowledge the significance of the research findings in terms of future needs and challenges, we must examine more industries and compare TFP growth patterns in other countries. This study contributes to understanding productivity changes in selected industries within the Polish industry as a whole and provides valuable insights into the modern scope of its development. The identification of comprehensive regulatory solutions emphasises the importance of investing in physical and human capital, and reallocating resources to more productive industries and enterprises in order to accelerate the innovation progress within the Polish industry and achieve the best possible market position. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka pieniężna; Inflacja; Banki centralne; Podaż pieniądza

EN

Monetary policy; Inflation; Central banks; Money supply

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2024
• Numer: z. nr 77
• Strony: 95--118

Twórcy

autor

Jerzy Żyżyński

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Assay index 2022 (2022). Wskaźnik gotowości inwestycyjnej Polaków. Warszawa: Assaygroup. Pobrane z: https://assay.pl/strefa-inwestora/raporty-assay/assay-index-2022/ (2023.11.13).
• Balestra, C., Tonkin, R. (2018). Inequalities in household wealth across OED countries: Evidence from the OECD Wealth Distribution Database. OECD Statistics Working Papers, 01, 1-69. DOI: 10.1787/7elbf673-en.
• Białek, J. (2019). Metodologia pomiaru inflacji: stan obecny i wyzwania. Warszawa: Uniwersytet Łódzki, Główny Urząd Statystyczny.
• Galbraith, J.K. (2005). Gospodarka niewinnego oszustwa, Prawda naszych czasów. Warszawa: Wydawnictwo MT Biznes.
• Ilu uchodźców z Ukrainy jest w Polsce. Pobrane z: https://300gospodarka.pl/news/uchodzcy-z-ukrainy-w-polsce-liczba (2023.11.13).
• Miesięczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych od 1982 roku. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-pot-inflacja-/miesieczne-wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-od-1982-roku/ (2023.11.13).
• James, H. (2021). Historia Banku Anglii, Jak powstawał nowoczesny bank centralny. Warszawa: PWN.
• PFR podsumował program Tarcz Finansowych PFR. Pobrano z: pfrsa.pl (2023.11.13).
• Problemy turystów w Chorwacji. Wprowadzenie euro spowodowało skok cen nawet o 100 proc. Pobrano z: https://forsal.pl/lifestyle/turystyka/artykuly/8743725,problemy-turystow-w-chorwacji-wprowadzenie-euro-spowodowalo-skok-cen.html) (2023.11.13).
• Spencer, M.H. (1977). Contemporary Macroeconomics. Hampshire: Worth Publishers.
• Stiglitz, J.E., Fitoussi, J-P., Durand, M. (2019). Poza PKB mierzmy to, co ma znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
• Tarullo, D.K. (2017). Monetary Policy Without a Working Theory of Inflation. Hutchins Center Working Paper, 33, 1-18.
• Żyżyński, J. (1997). Pieniądz a transformacja gospodarki. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Żyżyński, J. (2017). Statystyka opisowa i matematyczna dla zarządzania. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.15584/nsawg.2024.1.5