Wpływ czynników społeczno-ekonomicznych na rozwój piłki nożnej w Tarnowie i powiecie tarnowskim

• Autorzy: Jakub Klich

Warianty tytułu

Influence of Socio-Economic Factors on Football Development in Tarnów and Tarnów County

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Aspekty społeczno-ekonomiczne stanowią istotny element rozwoju sportu. Tarnów jako znaczący ośrodek przemysłowy XX w. był dogodnym miejscem do prowadzenia działalności sportowej. Rozwój gospodarczy regionu tarnowskiego w XIX i XX w. stał się fundamentem powstania wielu klubów piłkarskich, które dzięki korzystnej sytuacji ekonomicznej odnosiły sukcesy sportowe. Tarnów z czasem stał się atrakcyjną lokalizacją do uruchamiania działalności przemysłowej takiej jak Zakłady Azotowe czy Zakłady Mechaniczne, które do dzisiaj stanowią niezbędne wsparcie finansowe dla miejscowych klubów piłkarskich. W tarnowskiej dzielnicy Mościce funkcjonowały już w okresie międzywojennym zakłady przemysłu chemicznego, będąc ważnym ośrodkiem Centralnego Okręgu Przemysłowego. Obecnie, powiat tarnowski charakteryzuje się zróżnicowaną aktywnością przemysłową, do najpopularniejszych zakładów należy Bruk-Bet, który finansuje lokalny klub piłkarski z Niecieczy od początku XXI w. Bruk-Bet Termalica Nieciecza w ciągu ostatniej dekady stała się najbardziej utytułowanym klubem z regionu tarnowskiego, do czego przyczyniły się prywatne inwestycje właścicieli firmy Bruk-Bet, włączając w to budowę całego zaplecza infrastruktury sportowej. W połowie XX w. Tarnovia będąca najstarszym tarnowskim klubem odnosiła największe sukcesy, na co miało wpływ centralne wsparcie władz miasta. Region tarnowski cechując się zróżnicowaniem w sferze kulturowej przed 1939 rokiem, cieszył się również zainteresowaniem w zakresie sportu wśród społeczności żydowskiej. Okres międzywojenny został wykorzystany przez ludność żydowską do organizacji imprez sportowo-kulturalnych czy własnych klubów piłkarskich, co miało pozytywny wydźwięk dla lokalnej społeczności. (abstrakt oryginalny)

EN

Socio-economic factors are an important part of sports development. Tarnów, as a significant industrial center of the 20th century, was a convenient place for sports activities. The economic development of the Tarnów region in the 19th and 20th centuries laid the foundation for the establishment of a numerous football clubs, which enjoyed sporting success thanks to the favorable economic situation. Over time, Tarnów became an attractive location for launching industrial activities such as the Nitrogen Works and the Mechanical Works, which are still an essential financial support for local football clubs. The chemical industry in Tarnów's district - Mościce, functioned as early as the interwar period, being an important center of Central Industrial District. Nowadays Tarnów county is characterized by diverse industrial activity, with the most popular establishment being Bruk-Bet, which has been funding the local Nieciecza football club since the early 2000s. Bruk-Bet Termalica Nieciecza has become the most successful club from the Tarnów region over the past decade, helped by private investment by Bruk-Bet's owners, including the construction of entire sports infrastructure facilities. The oldest football club in Tarnów - Tarnovia, was the most successful in the middle of the 20th century, which was influenced by the central support of the city government. The Tarnów region, characterized by diversity in the cultural sphere before 1939, also enjoyed interest in sports among the Jewish community. The interwar period was used by the Jewish population to organize sports and cultural events or run their own football clubs, which had a positive impact on the local community. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Klub sportowy; Kluby piłkarskie; Rozwój gospodarczy; Przemysł; Infrastruktura; Społeczności lokalne

EN

Sports club; Football clubs; Economic development; Industry; Infrastructure; Local community

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica
• Rocznik: 2023
• Tom: 19
• Strony: 149--163

Twórcy

autor

Jakub Klich

Bibliografia

• Bańburski, K., Bogacz, J. i Kozioł, J. (2003). Żydzi w Tarnowie. Świat, którego nie ma. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie.
• Bartkowicz, B. (2007). Ewolucja poglądów od strefy ochrony do równoważenia rozwoju struktury miejskiej ze szczególnym uwzględnieniem projektów dla Tarnowa. Czasopismo Techniczne. Architektura, 21-34.
• Bartosz, A. (1992). Tarnowskie judaica. PTTK "Kraj".
• Drozdowski, M.M. (1987). Eugeniusz Kwiatkowski a Centralny Okręg Przemysłowy. Kwartalnik Historyczny, 94(3), 77-93.
• Dziewoński, K., Kiełczewska-Zaleska, M. i Iwanicka-Lyra, E. (1971). Studia z geografii średnich miast w Polsce: problematyka Tarnowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Dziki, T. (2013). Podziały administracyjne Polski w latach 1944-1998. Z badań nad ustrojem ziem polskich w XIX i XX w. Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, 10, 433-450.
• Gutowski, A. (1965). Drogi rozwoju kultury fizycznej w Polsce Ludowej w latach 1944-1965. Warszawa: Sport i Turystyka.
• Kiryk, F. i Ruta, Z. (1987). Tarnów - dzieje miasta i regionu, tom III. Tarnów: Wydawnictwo Urzędu Miejskiego w Tarnowie.
• Krupiński, A.B. (1977). Województwo tarnowskie. Ochrona Zabytków, (1-2), 76-79.
• Krzeczewski, K. (2019). Funkcjonowanie klubów piłkarskich w dużych miastach i w wioskach. W: B. Cieślińska, Oblicza dużego miasta: instytucje, organizacje, procesy (195-208). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Lichwała, R. (2012). Historia techniczno-technologiczna Zakładów Azotowych w Tarnowie. Chemik, 66, 10, 1039-1056.
• Moskal, K. (2015). Kronika Tarnowa. Tarnów: Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie.
• Niedojadło, A. (2010). Encyklopedia Tarnowa. Tarnów: Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne.
• Piętak, M. (2019). Centralny Okręg Przemysłowy - pierwszy plan na rzecz zrównoważonego rozwoju Polski. Myśl Ekonomiczna i Polityczna, 17-38.
• Potępa, S. (1985). Tarnoviana. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie.
• Potępa, S. (1994). Co zostało z tarnowskiego sportu? Tarnów: Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne.
• Smoła, M. (2012). Fabryka - dokument dziejów. Tarnów: Wydawnictwo Azoty Tarnów.
• Solon, J., Borzyszkowski, J., Bidłasik, M., Richling, A., Badora, K., Balon, J. Ziaja, W. (2018). Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica, 91(2).
• Szyling, J. (2001). Z dziejów Włocławka w latach okupacji niemieckiej (1939-1945). W: J. Staszewski (red.), Włocławek. Dzieje miasta, tom 2. Włocławek.
• Warszyńska, J. (1988). Województwo tarnowskie - monografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Wilczyński, W. (1999). O nazwach polskich klubów piłkarskich występujących w ekstraklasie w latach 1927-1998. Prace Językoznawcze I, 116-127.
• Woźniak, W., (2013). Zawodowe amatorstwo? Futbol w okresie PRL w relacjach polskich piłkarzy. W: M. Kazimierczak, J. Kosiewicz (red.), Sport i turystyka. Uwarunkowania historyczne i wyzwania współczesności. Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu, 537-551.
• Netografia
• www.90minut.pl
• www.bip.malopolska.pl
• www.bruk-bet.pl
• www.grupaazoty.com
• www.mmtarnow.com
• www.mogiel.net
• www.termalica.brukbet.com
• www.zpe.gov.pl

Identyfikatory

DOI

10.24917/20845456.19.10