Szkolny ruch krajoznawczo-turystyczny w Polsce - rozwój, działalność i stan obecny

• Autorzy: Piotr Cybul

Warianty tytułu

School Sightseeing and Tourism Movement in Poland - Development, Activities and Current Status

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie rozwoju i działalności szkolnego ruchu krajoznawczo- -turystycznego w Polsce oraz analiza jego stanu obecnego. Początki krajoznawstwa i turystyki w szkole związane są z powstaniem Komisji Edukacji Narodowej, która już w XVIII wieku dostrzegała korzyści wynikające z zajęć prowadzonych w terenie. Natomiast w latach 20. XX wieku ruch ten przyjął formę zorganizowaną. Wsparcie ze strony władz oraz czynniki społeczno-gospodarcze doprowadziły do wzrostu zainteresowania działalnością szkolnych kół krajoznawczo-turystycznych (SKKT) w latach 70. i 80. XX wieku, które w tym czasie skupiały ponad 300 tys. uczniów. Jednak od tego czasu popularność SKKT zmniejsza się. Największy spadek zainteresowania nastąpił na skutek wprowadzenia edukacji zdalnej podczas pandemii koronawirusa i pomimo powrotu do nauczania stacjonarnego sytuacja SKKT nie ulega poprawie. W pracy wskazano przyczyny, które są odpowiedzialne za coraz mniejsze zainteresowanie uczniów i nauczycieli szkolnym ruchem krajoznawczo-turystycznym. W artykule dokonano także przeglądu form działalności SKKT. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to present the development and activities of the school sightseeing and tourism movement in Poland and its current state. The beginnings of tourism and sightseeing at school are related to the establishment of the National Education Commission, which already in the 18th century saw the benefits of classes conducted in the field. However, in the 1920s, this movement took an organized form. Support from the authorities and socio-economic factors led to an increase in interest in the activities of school tourism and tourism clubs (SKKT) in the 1970s and 1980s, which at that time gathered over 300,000 people. students. However, since then, SKKT's popularity has been declining. The greatest decline in interest occurred as a result of the introduction of distance education during the coronavirus pandemic, and despite the return to stationary teaching, the situation of SKKT is not improving. The work also indicates the reasons that are responsible for the decreasing interest of students and teachers in school sightseeing and tourism. The article also reviews the forms of activities of SKKT. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka krajowa; Ruch turystyczny; Dzieci szkolne

EN

Domestic tourism; Tourist movement; School children

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica
• Rocznik: 2023
• Tom: 20
• Strony: 15--27

Twórcy

autor

Piotr Cybul

Bibliografia

• Bakota, D. (2009), Turystyka w powiecie raciborskim w latach 1999-2007, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, VIII, 255-268.
• Bakota, D. (2013). Działalność Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego i Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych na polu turystyki szkolnej w województwie częstochowskim w latach 1975-1998. [w:] Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku (red.) Umiastowska D., Wyd. Albatros, nr. 17, 5-12.
• Biczysko, G. (2011). Turystyka i krajoznawstwo w Związku Harcerstwa Polskiego w II Rzeczpospolitej, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, X, 43-55.
• Cybul, P. (2022). Przygotowanie przyszłych nauczycieli geografii i historii do realizacji krajoznawstwa w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica, 18, 58-69. DOI: 24917/20845456.18.4
• Denek, K. (1995). Trzy ćwierćwiecza krajoznawstwa i turystyki w polskiej szkole. Biuletyn Historii Wychowania, (2), 27-32.
• Denek K. (1989). Krajoznawstwo i turystyka w wychowaniu dzieci i młodzieży szkolnej. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj".
• Denek, K. (2007). Aktywność krajoznawcz młodzieży w PTK i PTTK, Wędrujemy, Klub PTTK Edukacji Krajoznawczej i Regionalizmu przy PWSZ w Sulechowie, 27-37.
• Dąbrowski, A., Rowiński, R. (2006). Turystyka i rekreacja dzieci i młodzieży jako szansa wzrostu konkurencyjności regionów w świetle wyników badań. [Tourism and recreation of children and adolescents as an opportunity to increase regions' competitiveness - in the light of study results]. W: D. Dudkiewicz, F. Midura, E. Wysocka (red.), Turystyka i rekreacja jako czynnik podnoszenia atrakcyjności i konkurencyjności regionu [Tourism and recreation as a factor determining the region's attractiveness and competitiveness growth]. Warszawa: ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna.
• Drogosz, M. (2009). Krajoznawstwo i turystyka w szkołach i placówkach oświatowych, Poradnik dla dyrektorów i kadry pedagogicznej. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kuwer.
• Evans, D. Susan, B. (2010). Social Media Marketing: The Next Generation of Business Engagement. Pennsylvania: Sybex.
• Kamel, M. (2012a). Polskie biura podróży zajmujące się organizacją wyjazdów dla dzieci o charakterze turystyki kulturowej. Turystyka kulturowa, 9, 79-83.
• Kamel, M. (2012b). Turystyka kulturowa dzieci szkolnych. Poznań: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego.
• Kamieniecka, W. (2002). Jak założyć Szkolne Koło Krajoznawczo Turystyczne PTTK?, W: A. Gordon, M. Boguszewski, E. Matusiak Gordon (red.), Krajoznawstwo i turystyka w szkole, Wydawnictwo PTTK, 68-69.
• Kap, K., Skowronek, E., Sarnecka, J. (2017). Rola szkoły w kształtowaniu zdrowego stylu życia uczniów na przykładzie opinii młodzieży licealnej, Annales Universitatis Mariae Curie Sklodowska, Lublin, LXXII (2), 163-178.
• Kruczek, Z., Kurek A., Nowacki M. (2010). Krajoznawstwo. Teoria i metodyka. Kraków : Proksenia.
• Kugiejko, M. (2019). Turystyka Szkolna w województwie Wielkopolskim [w:] Młynarczyk Z. (red.) Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki, 21, Poznań: Wydawnictwo Bogucki.
• Luberda, M. (2013). Turystyka i rekreacja dzieci i młodzieży jako szansa podnoszenia aktywności turystycznej w regionach, Studia Ekonomiczne i Regionalne, T.VI, nr. 4, s.72-87.
• Magiera, E. (2020). Działalność Komisji Kół Krajoznawczych Młodzieży Szkolnej w Polsce okresu międzywojennego, Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 2(11), 220-238. DOI: 10.18778/2450-4491.11.16
• Magiera, E. (2018). Metodyka pracy szkolnych kół krajoznawczych w Polsce okresu międzywojennego. Biuletyn Historii Wychowania, 38, 79-96. DOI: 10.14746/bhw.2018.38.6
• Magera, E. (2019). Szkolne Koła Krajoznawcze w świetle sprawozdań dyrekcji gimnazjów ogólnokształcących w Polsce okresu międzywojennego, W: A. Włoch, J. Wojniak, R. Ślęczka (red.), Sejm Nauczycielski: inicjatywy edukacyjne Drugiej Rzeczypospolitej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, 18(47), 219-240. DOI: 10.35765/HW.2019.1847.05
• Morbitzer, J. (2011). Szkoła w epoce płynnej nowoczesności, W: E. Musiał, I. Pulak (red.), Człowiek - Media - Edukacja, Katedra Technologii i Mediów Edukacyjnych, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, 219-225.
• Narożna, D. (2018). Wycieczka jako forma organizacyjna krajoznawstwa i turystyki w szkole, Słupskie prace geograficzne, 15, 125-140.
• Pisarska, B. (2014). W poszukiwaniu idei rozwoju turystyki. Przeszłość - przyszłość, W: B. Krakowiak, J. Latosińska (red.), Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość turystyki, "Warsztaty z Geografii Turyzmu", 5, Łódź. 131-144. DOI 0.18778/7969 262 09
• Podemski, K. (2007). Od zakazu opuszczania Domu do nakazu dialogu z Innym. Ewolucja etyki podróżowania. W: M. Kazimierczak (red.), Turystyka i podróżowanie w aksjologicznej perspektywie. Poznań: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego, 20-40.
• Prószyńska Bordas, H. (2016). Krajoznawstwo tradycja i współczesność, Warszawa: Wydawnictwo Difin,
• Rogoż, M., Strzałka, A. (2021). Propaganda content in the "Poznaj Swój Kraj" monthly (1958-1989), Rocznik historii prasy polskiej, XXIV,4 (64), 52-68.
• Rowiński, R. (2005). Formy działalności szkolnych kół krajoznawczo - turystycznych PTTK jako produkt turystyki młodzieżowej, Turystyka i Rekreacja, 1, 200-206.
• Sadoń Osowiecka, T. (2010). Krajoznawstwo i turystyka szkolna jako edukacja alternatywna - konteksty przyrodnicze, społeczne, kulturowe i pedagogiczne, Problemy Ekologii, 14(3), 156-161.
• Sosnowski, F. (2015). Turystyka i krajoznawstwo młodzieży szkolnej w polityce państwa w latach 1970-1980 w świetle czasopisma "Poznaj swój kraj", Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, XIV, 1, 89-100.
• Sigda, K. (2013). Portale społecznościowe - wpływ na dzieci i młodzież, Kognitywistyka i Media w Edukacji 2018,1, 62-72.
• Törőcsik, M., Szűcs, K., Kehl, D. (2014). How Generations Think, Research on Generation Z. Acta Universitatis Sapientiae, Communicatio, 1, 23-45.
• Zajadacz, A., Kugiejko, M. (2016). Krajoznawstwo w świadomości pokolenia Z, W.A. Stasiak, J. Śledzińska, B. Włodarczyk (red.), Współczesne oblicza krajoznawstwa, Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", 51-67.
• Załęczny, J. (2022). Obraz Polesia w publikacjach wydanych przez Koło Krajoznawcze Uczniów Gimnazjum Państwowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Pińsku, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo Wschodniej, LVII (2), 77-101. DOI: 12775/SDR.2022.2.04
• Źródła internetowe:
• www.dane.gov.pl (dostęp z dnia: 15.12.2023 r.)
• www.stat.gov.pl (dostęp z dnia: 08.01.2024 r.)
• www.dcdx.co/gen z research insights (dostęp z dnia: 08.01.2024 r.)

Identyfikatory

DOI

10.24917/20845456.20.2