The Protection of Wages in Contractual Employment Relationships: The International Labour Organisation's Standards and the Polish Law

• Autorzy: Eliza Maniewska

Warianty tytułu

Ochrona płacy w umownych stosunkach świadczenia pracy - standardy międzynarodowej organizacji pracy a prawo polskie

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Abstract. The presented study is concerned with the protection of wages in contractual employment relationships on the basis of Polish legislation and the standards of the International Labour Organisation, in particular Convention No. 95. By contractual employment relationships, the author means not only the relations based on an employment contract, but also any contractual relationship that creates on the part of the person performing work the obligation to perform work and on the part of the other party the obligation to pay remuneration for that work. The studies to date have not dealt extensively with the issues of the impact of International Labour Organisation's (hereafter: ILO) standards on the level of wage protection in Poland. Furthermore, no thorough reflection on possible methods of such an impact and the setting of this issue on a timeline can be found.
Research objective: Therefore, in this paper, the author made an attempt to answer the questions of whether, to what extent, and what relevance for wage protection in Poland should be attributed to the ILO standards defined in Convention No. 95, and whether, and how, this has changed over time.
Methods: The research is based on a dogmatic analysis of the provisions of the Polish law and Convention No. 95 as well as the documents of the International Labour Organisation and the relevant legal literature. The historical method was applied to examine the transformations of wage protection in Poland.
Conclusions: As a result of the analysis, the author concluded that, at the time of the ratification of Convention No. 95, the Polish law met its standards. The departure from these standards was initiated by the economic transformations that took place in Poland after the systemic changes which had begun in 1989. This resulted from the emergence of new forms of employment (provided in civil law) that were devoid of the protection inherent in labour law. An essential factor which made it possible to stop the deterioration of social protection associated with the process was the "anchoring" of Poland in the ILO. Indeed, covering the forms of employment based on civil law by the protection-comprising elements that are proper to labour law was largely due to the need to respect the norm set by the Convention standards.
Moreover, the research carried out by the author allowed her to put forward a general thesis that international labour law should be assigned a kind of "fuse" role in addition to other roles it plays. It is because, to a large extent, it prevents a permanent departure from the developed standards of civilisation in the world of labour in situations where states are forced to depart from the standards on a temporary basis. (original abstract)

Streszczenie. Prezentowane opracowanie dotyczy ochrony płacy w umownych stosunkach świadczenia pracy na gruncie ustawodawstwa polskiego oraz norm Międzynarodowej Organizacji Pracy, a konkretnie Konwencji nr 95. Przez umowne stosunki świadczenia pracy Autorka rozumie nie tylko stosunki oparte na umowie o pracę, ale każdy stosunek umowny, który po stronie wykonawcy pracy kreuje obowiązek świadczenia pracy, po drugiej zaś - obowiązek zapłaty wynagrodzenia za tę pracę. W dotychczasowych badaniach nie poruszano szerzej problematyki wpływu standardów MOP na poziom ochrony płacy w Polsce. Brakuje także szczegółowej refleksji na temat ewentualnych metod takiego oddziaływania oraz osadzenia tej problematyki na osi czasu.
Cel badań: Dlatego w niniejszym opracowaniu podjęto próbę odpowiedzi na pytania czy, w jakim zakresie oraz jakie znaczenie dla ochrony płacy w Polsce należy przypisać standardom MOP wyznaczonym przez Konwencję nr 95 oraz czy, i w jaki sposób zmieniało się to na przestrzeni czasu.
Metody: Badania opierają się na analizie dogmatycznej przepisów prawa polskiego i Konwencji nr 95 a także dokumentów Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz relewantnego piśmiennictwa prawniczego. Do zbadania przemian ochrony płacy w Polsce wykorzystano metodę historyczną.
Wnioski: W wyniku przeprowadzonej analizy Autorka stwierdza, że w czasie ratyfikacji Konwencji nr 95 prawo polskie spełniało jej standardy. Odejście od tych standardów zapoczątkowały przemiany gospodarcze, które miały miejsce w Polsce po transformacji ustrojowej zapoczątkowanej w 1989 r. Wiązało się to z pojawianiem się nowych (cywilnoprawnych) form zatrudnienia pozbawionych ochrony właściwej dla prawa pracy. Istotnym czynnikiem, który pozwolił na zatrzymanie degradacji ochrony socjalnej związanej z tym procesem, było "zakotwiczenie" Polski w MOP. Objęcie zatrudnienia cywilnoprawnego elementami ochrony właściwymi dla prawa pracy w dużej mierze wynikało bowiem z potrzeby respektowania standardu wyznaczonego normami konwencyjnymi.
Przeprowadzone badania pozwoliły także na postawienie ogólnej tezy, że międzynarodowemu prawu pracy, obok innych ról, należy przypisać również rolę swoistego rodzaju "bezpiecznika". W znaczącym stopniu zapobiega ono bowiem trwałemu odejściu od wypracowanych standardów cywilizacyjnych świata pracy w sytuacjach, w których państwa zmuszone są od tych standardów doraźnie odejść. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Wages; Labour law; Labour; Work protection

PL

Płace; Prawo pracy; Praca; Ochrona pracy

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 2024
• Numer: nr 107 The Importance of International and European Law in the Regulation of Labour Relations / Znaczenie prawa międzynarodowego i europejskiego w regulacji stosunków świadczenia pracy
• Strony: 55--66

Twórcy

autor

Eliza Maniewska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• 1. Follows, John W. 1951. Antecedents of the International Labour Organization. London: Oxford University Press.
• 2. Gołaś, Jakub. 2017. "Non-Employee Atypical Forms of Employment in Poland: Sociological and Legal Perspectives." Ekonomia i Prawo 1(3): 301-312. https://doi.org/10.12775/EiP.2017.021
• 3. Góra, Marek. 1991. "Shock therapy for the Polish labour market". International Labour Review 130(2): 145-153.
• 4. Hajn, Zbigniew. 2022. "Kogo chronią standardy MOP?" In Między ideowością a pragmatyzmem - tworzenie, wykładnia i stosowanie prawa. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Gersdorf. Edited by Barbara Godlewska-Bujok, Eliza Maniewska, Wojciech Ostaszewski, Michał Raczkowski, Krzysztof Rączka and Aleksandra Ziętek-Capiga. 53-77. Warszawa: Wolters Kluwer.
• 5. Jaśkowski, Kazimierz. Eliza Maniewska. 2017. "Minimalne wynagrodzenie w umowach zlecenia i o świadczenie usług." Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2: 22-28.
• 6. Kaufman, Bruce E. 2004. The global evolution of industrial relations : events, ideas and the IIRA. Geneva: International Labour Organization.
• 7. Kott, Sandrine. 2019. "ILO: Social Justice in a Global World? A History in Tension" In The ILO @ 100: Addressing the Past and Future of Work and Social Protection (11). 21-39. Edited by Christophe Gironde, Gilles Carbonnier. Leiden: Brill. https://doi.org/10.1163/9789004399013_003
• 8. Servais, Jean-Michel. 2017. International Labour Law. Alphen aan den Rijn: Wolters Kluwer.
• 9. Seweryński, Michał. 1983. Konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy ratyfikowane przez Polskę. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
• 10. Standing, Guy. György Sziráczki. 1991. "Introduction : Labour Market Issues in Eastern Europe's Transition." International Labour Review 130(2): 137-144.
• 11. Swepston, Lee. 1994. "The future of ILO standards." Monthly Labor Review 4: 16-23.
• 12. Valticos, Nicolas. 1996. "The ILO: a Retrospective and Future View." International Labour Review 135(3-4): 473-480.
• 13. Witkowski, Janusz. 1995. "Unemployment in Poland in the period of transition." In Unemployment and Evolving Labor Markets in Central and Eastern Europe. Edited by Marvin Jackson, Jenö Koltay, Wouter Biesbrouck. 123-182. Aldershot: Avebury.
• 14. Act amending the Minimum Wage Act and certain other acts, 22 July 2016, Journal of Laws 2016, item 1265. Ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw Dz. U. z 2016 r. poz. 1265.
• 15. Act of 23 April 1964, Civil Code, Journal of Laws of 1964, No. 16 item 93 as amended. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny tj. Dz. U. 1964 r. nr 16 poz. 93 z późn. zm.
• 16. Act of 17 November 1964, Code of Civil Procedure, Journal of Laws of 2018, item 771. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r., Kodeks postępowania cywilnego tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 771.
• 17. Act of 26 June 1974, Polish Labour Code, Journal of Laws of 2023, item 425. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 425.
• 18. Convention (No. 95) concerning the protection of wages, adopted in Geneva on 1 July 1949, Journal of Laws of 1955, No. 38, item 234. Konwencja (nr 95) dotycząca ochrony płacy, przyjęta w Genewie dnia 1 lipca 1949 r. tj. Dz. U. z 1995 r. nr 38 poz. 234.
• 19. Convention No. 95 (Direct Request (CEACR) - adopted in 2012, published in the 102nd ILC session, https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=1000:13100:0::NO:13100:P13100_COMMENT_ID,P13100_COUNTRY_ID:3080015,102809 (accessed: 29.08.2023).
• 20. Convention No. 95" (Direct Request (CEACR) - adopted in 2013, published in the 103rd ILC session), https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=1000:13100:0::NO:13100:P13100_COMMENT_ID,P13100_COUNTRY_ID:3150287,102809 (accessed: 29.08.2023).
• 21. Decree of the President of the Republic of Poland of 27 October 1933, Code of obligations, Journal of Laws of 1933, No. 82, item 598 as amended. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. Kodeks zobowiązań tj. Dz. U. z 1933 r. nr 82 poz. 598 z późn. zm.
• 22. Decree of the President of the Republic of Poland on the employment contract of white-collar workers, Journal of Laws of 1928, No. 35, item 323 as amended. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę pracowników umysłowych tj. Dz. U. z 1928 r. nr 35 poz. 323 z późn. zm.
• 23. Decree of the President of the Republic of Poland on the employment contract of blue-collar workers, Journal of Laws of 1928, No. 35, item 324 as amended. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę robotników tj. Dz. U. z 1928 r. nr 35 poz. 324 z późn. zm.
• 24. Government bill on amendments to the Act on Minimum Wage and certain other acts, 8th Sejm, print no. 600. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw druk Sejmu VIII Kadencji nr 600. https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=600 (accessed: 29.08.2023).

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.18778/0208-6069.107.04