Przedsiębiorczość rodzinna w polskiej literaturze naukowej w latach 2018-2023

• Autorzy: Agata Buczak , Jacek Wychowanek

Warianty tytułu

Family Entrepreneurship in Polish Academic Literature: 2018-2023

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W opracowaniu podjęto się rozważań nad tematyką przedsiębiorczości rodzinnej, uznawanej za szczególną, wyjątkową, łączącą podstawową jednostkę społeczną, którą jest rodzina, z działalnością biznesową. Celem badawczym uczyniono przegląd publikacji i badań w naukach ekonomicznych, publikowanych przez polskich badaczy w latach 2018-2023 (stan na dzień 30.06.2023 r.), poświęconych zagadnieniu przedsiębiorczości rodzinnej. Wyniki prowadzonych analiz opracowano w ujęciu tabelarycznym - od najnowszych do najstarszych publikacji, pogrupowane według zakresu realizowanej tematyki ze wskazaniem: autora/ autorów opracowania wraz z jego tytułem i rokiem opublikowania, zakresu tematycznego, który był w nim poruszony, przeprowadzonych badań, ich wyników i końcowych wniosków, zwieńczonych komentarzem od autorów. Wykonane badania pozwoliły wskazać tematykę rozważań prowadzonych przez badaczy, m.in. w zakresie: finansowania działalności firm rodzinnych w Polsce, relacji na linii właściciel - sukcesor, wpływu pandemii COVID-19 na szeroko ujmowany zakres prowadzonej działalności firm rodzinnych. Udało się również zdefiniować lukę poznawczą w postaci braku opracowań naukowych, m.in. w zakresie zagadnienia miejsca i roli kobiet w działalności podmiotów o charakterze familiarnym, procesów internacjonalizacji tych przedsiębiorstw, barier i czynników mobilizujących w procesie sukcesji. (abstrakt oryginalny)

EN

The issue of family entrepreneurship, which combines the basic social unit of the family with business activity, is considered special and discussed in this article. The research goal was to review publications and research in the economic sciences dedicated to the issue of family entrepreneurship and published by Polish researchers in the years 2018-2023 (as of June 30, 2023). The results of the analyses have been prepared in a tabular format from the most recent to the oldest, grouped according to subject matter, indicating the author(s) along with title and year of publication, the thematic scope covered, the research carried out, results and final conclusions, and ended with a comment from the authors. The research allowed the topics, which included financing the activities of family businesses in Poland, owner-successor relations and the impact of the COVID-19 pandemic, on the broad range of activities of family businesses. We also managed to define some cognitive gaps in academic work, including the place and role of women in the activities of corporate entities, the processes of internationalization of these enterprises, along with barriers and mobilizing factors in the succession process. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kobieta w rodzinie; Przedsiębiorstwo rodzinne; Rodzina; Przedsiębiorczość

EN

Women in family; Family-owned business; Family; Entrepreneurship

• Czasopismo: Przedsiębiorczość - Edukacja
• Rocznik: 2024
• Tom: 20
• Numer: nr 1 Wybrane zagadnienia rozwoju przedsiębiorczości i usług turystycznych
• Strony: 123--155

Twórcy

autor

Agata Buczak

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Polska

autor

Jacek Wychowanek

• Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości, Wałbrzych

Bibliografia

• Apanowicz, J. (2002). Metodologia ogólna. Gdynia: Wydawnictwo Bernardinum.
• Baryń, M. (2018). Największe przedsiębiorstwa rodzinne świata i ich znaczenie w gospodarce. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XIX, 7(3), 365-379.
• Biegajło, M. (2021). Charakterystyka search funds jako inwestorów dla firm rodzinnych w Polsce w obliczu braku sukcesji. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 182, 9-30.
• Cadbury, A. (2000). Family Firm and their Governance: Creating Tomorrow's Company from Today's. Zurych: Egon Zehnder International.
• Chua, J.H., Chrisman, J.J., Sharma, P. (1999). Defining the Family Business by Behavior. Entrepreneurship Theory and Practice, 32(4), 19-39. Za: Niedbała, E. (2002). Firmy rodzinne - obiekt badawczy. Master of Business Administration, 5, 44-47.
• Daniłowska, W. (2022). Rozbieżność interesów właściciela i menedżera a struktura własności przedsiębiorstwa. Edukacja Ekonomistów i Menedżerów, 64(2), 51-66.
• Dębski, M. (2021). Zarządzanie marką w budowaniu konkurencyjności rodzinnych przedsiębiorstw na rynku usług noclegowych. Studia i Monografie, 116, 1-237.
• Doborzyński, J., Dułak, E., Kaliszewski, F., Kuna, D., Macedońska, D. (2019). Bariery rozwoju firm rodzinnych w Polsce. W: Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce - teoria i praktyka, 2, 59-71.
• Donnelley, R. (1964). The Family Business. Harvard Business Review, 42(4), 93-105.
• Donnelley, R. (2002). The Family Business. Family Business Sourcebook, 4.
• Dźwigoł-Barosz, M. (2018). Specyfika przedsiębiorstw rodzinnych w Polsce. Studia i Prace WNEiZ US, 52(1), 33-44. DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2018.52/1-03.
• Dźwigoł-Barosz, M. (2018a). Kompetencje sukcesorów współczesnych przedsiębiorstw rodzinnych. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 46(1), 9-18. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.0964.
• Dźwigoł-Barosz, M. (2018b). Jak przygotować sukcesora do zarzadzania przedsiębiorstwem rodzinnym?. Organizacja i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 18, 136-146.
• Frishkoff, P.A. (1995). Understanding Family Business. Austin Family Business Program, 15 April 1995.
• Głodowska, A. (2019). Międzynarodowe porównania przedsiębiorczości krajowej w Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe.
• Głód, G., Wronka-Pośpiech, M. (2022). Dopasowanie strategiczne a konkurencyjność firm z sektora MSP - moderująca rola otoczenia. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów. Zeszyt Naukowy, 184, 49-64.
• Głód, G., Wronka-Pośpiech, M. (2018). Zależność pomiędzy wartościami organizacyjnymi a innowacyjnym stylem przywództwa. Perspektywa firm rodzinnych. Przegląd Organizacji, 3(938), 58-64.
• Głód, W. (2018). Wpływ innowacyjnego przywództwa na konkurencyjność przedsiębiorstw rodzinnych, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 19, 281-295.
• Grześ-Bukłaho, J., Zajkowski, D. (2019). Przedsiębiorstwo rodzinne jako miejsce pracy i rozwoju kariery zawodowej. Akademia Zarządzania, 3(1), 72-85.
• Hadryś-Nowak, A., Więcek-Janka, E., Lewandowska, A. (2017). Internacjonalizacja polskich przedsiębiorstw rodzinnych - wybrane wyniki z ogólnokrajowego badania statystycznego. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 18(6,2).
• Handler, W.C. (1990). Succession in family firms: A mutual role adjustment between entrepreneur and next-generation family members. Entrepreneurship Theory and Practice, 15.
• Huefner, J.C., Hunt, H.K., Robinson, P.B., Stimpson, D.V. (1991). An Attitude Approach to the Prediction of Entrepreneurship. Entrepreneurship: Theory & Practice, 14-15.
• Ingram, T. (2023). Odporność organizacyjna przedsiębiorstw rodzinnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
• Kajda-Kariozen, A. (2022). Kapitał intelektualny w przedsiębiorstwach rodzinnych - analiza wyników badań własnych. ZN WSH Zarządzanie, 4, 35-46.
• Klonowska-Matynia, M., Palinkiewicz, J. (2013). Przedsiębiorczość w teorii ekonomicznej. Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej, 17, 29-40.
• Kordela, D. (2019). Przedsiębiorstwa rodzinne na rynku papierów wartościowych - doświadczenia z rynku niemieckiego. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 21(70), 104-117.
• Krasicka, T., Ingram, T., Głód, G. (2019). Rodzinność polskich przedsiębiorstw - stymulator czy przeszkoda innowacyjności?. Przegląd Organizacji, 7(954), 22-31. DOI: https://doi.org/10.33141/po.2019.07.04.
• Lansberg, I. (1983). Managing Human Resources in Family Firms: The Problem of Institutional Overlap. Organizational Dynamics, 12(1), 39-49. Za: Niedbała, E. (2002). Firmy rodzinne - obiekt badawczy. Master of Business Administration, 5, 44-47.
• Lichniak, I. (red.). (2009). Nauka o przedsiębiorstwie. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
• Lipiec, J. (2018). Ład przedsiębiorstwa rodzinnego. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 48(3), 61-68. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.7779.
• Majchrzak, J., Więcek-Janka, E. (2019). Application of grey systems theory in the analysis of relationships between family enterprise communication and their market attitude. Informatyka Ekonomiczna, 3(53), 30-48.
• Majzel, A., Byczkowska, M. (2019). Przedsiębiorstwa rodzinne w gospodarce Polski i Hiszpanii. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, 10, 117-128.
• Marjański, A. (2020). Firmy rodzinne - rozwój i konkurencyjność. Studia i Monografie, 111, 1-151.
• Marjański, A., Wach, K. (2019). Firmy rodzinne - determinanty funkcjonowania i rozwoju. Studia i Monografie, 94, 1-331.
• Marjański, A., Sułkowski, Ł. (2018). Wpływ rodzinności na kształtowanie się strategii przedsiębiorstw rodzinnych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 538, 216-224.
• Martyniuk, O., Gostkowska-Drzewiecka, M. (2022). Raportowanie informacji niefinansowych polskich firm rodzinnych i nierodzinnych. Analiza porównawcza. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 46(4), 69-91. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1303.
• Martyniuk, O. (2020). Funkcjonowanie polskich przedsiębiorstw rodzinnych w okresie spowolnienia gospodarczego. Zarządzanie i Finanse, 11(2, 2), 241-254.
• Miklaszewski, L. (2018). Kulturowe konsekwencje odwróconego modelu przedsiębiorstwa rodzinnego na przykładzie rodzinnej firmy inwestycyjne. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, XIX(2), 401-417.
• Ociepa-Kubicka, A. (2022). Wpływa pandemii COVID-19 na zmianę modeli biznesowych na przykładzie wybranej firmy. W: A. Puto (red.), Dylematy i wyzwania w zarządzaniu współczesnym przedsiębiorstwem. Częstochowa: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, 39-45.
• Petzinger, T. (1999). At Home in the Economy. The New Pioneers: The Men and Women who are Transforming the Work-place and Marketplace. Nowy Jork: Simon & Schuster, 218. Za: Niedbała, E. (2002). Firmy rodzinne - obiekt badawczy. Master of Business Administration, 5, 44-47.
• Piasecki, B., Marjański, A., Safin, K. (red.) (2018). Firmy rodzinne - zarządzanie, rozwój, przedsiębiorczość. Łódź: Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk.
• Piecuch, T. (2010). Przedsiębiorczość. Podstawy teoretyczne. Warszawa: C.H.Beck.
• Popczyk, W., Winnicka-Popczyk, A. (2022). Definicja przedsiębiorstwa rodzinnego z perspektywy logiki. Przegląd Organizacji, 6(989), 3-11.
• Popczyk, W. (2020). Modele sukcesji zarządzania w przedsiębiorstwach rodzinnych. W: Gregorczyk, S., Urbanek, G. (red.). Zarzadzanie strategiczne w dobie cyfrowej gospodarki cyfrowej. Łódź: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Łódzkiego, 105-119.
• Raczyńska, E, Swałek, A. (2022). Skłonność firm rodzinnych do korzystania z rozwiązań pomocowych podczas pandemii COVID-19. W: Malinowski D., Sośnicka J. (red.). (2022). Zarządzanie i innowacje u progu XXI wieku. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 118-130.
• Rychta, B. (2022). Rola mentoringu w pozyskiwaniu wiedzy przez młodsze pokolenie w przedsiębiorstwie rodzinnym. Przedsiębiorczość - Edukacja [Entrepreneurship - Education], 18(1), 131-145. DOI: https://doi.org/10.24917/20833296.181.11.
• Rychta, B. (2021). Transfer wiedzy w ramach relacji nestor-sukcesor jako narzędzie realizacji idei zrównoważonego rozwoju. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 3(60), 38-55.
• Safin, K. (2007). Przedsiębiorstwo rodzinne - istota i zachowania strategiczne. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, 17-18.
• Shane, S. (2003). A General Theory of Entrepreneurship. the Individual - Opportunity Nexus. Northampton: Edward Elgar Pub.
• Stradomski, M., Mikutowski, M. (2018). Efekty kalendarzowe polskich rodzinnych spółek giełdowych. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 4(94, 2), 103-112. DOI: https://doi.org/10.18276/frfu.2018.94/2-08.
• Sułkowski, Ł., Marjański, A. (red.). (2019). Firmy rodzinne - problemy poznawcze. Łódź: Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk.
• Sułkowski, Ł. (2004). Organizacja a rodzina. Więzi familijne w życiu gospodarczym. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa.
• Tyszkiewicz, R. (2019). Kultura organizacyjna determinantą rozwoju wartości w przedsiębiorstwie rodzinnym. Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej, 33, 325-331. DOI: https://doi.org/10.17512/znpcz.2019.1.28.
• Węcławski, J. (2018). Selected Aspects of Cooperation between Family Enterprises and Banks. Comparative Analysis between Poland and Austria. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 5(338), 97-113. https://doi.org/10.18778/0208-6018.338.06.
• Więcek-Janka, E. (2018). Dlaczego w Polsce tak rzadko sukcesje w firmach rodzinnych przebiegają pomyślnie? - Rzecz o generacjach BB, X, Y, Z. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XIX, 7(1), 23-40.
• Winnicka-Popczyk, A. (2018). Czynniki finansowania innowacji w polskich firmach rodzinnych. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XIX, 7(3), 159-176.
• Zawadka, M. (red.). (2011). Firma w rodzinie czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
• Żukowska, B. (2020). Efekty ekonomiczne profesjonalizacji przedsiębiorstw rodzinnych. Praca doktorska. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Ekonomiczny. Lublin.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20833296.201.8