Instytucja wyłączenia kontrolera regionalnych izb obrachunkowych od czynności kontrolnych. Zarys problematyki

• Autorzy: Zbysław Dobrowolski , Arkadiusz Babczuk , Robert Bobkier

Warianty tytułu

The Institution of the Exclusion of the Controller of Regional Chambers of Audit from Audit Cctivities. Outline of the Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Obiektywizm i bezstronność postępowania kontrolnego oraz należyta staranność to uniwersalne zasady, których celem jest wzmocnienie zaufania publicznego do instytucji kontrolnych oraz zapewnienie ich rozliczalności. Zasady te obowiązują we wszystkich demokratycznych państwach, które wdrożyły rozwiązania w zakresie niezależnej od kontrolowanych instytucji kontroli państwowej. Realizacji tych zasad służy instytucja wyłączenia upoważnionego przedstawiciela organu kontroli z postępowania kontrolnego. Choć regionalne izby obrachunkowe (RIO) funkcjonują w polskim porządku prawnym ponad 20 lat, to systematyczny przegląd literatury wykazał lukę badawczą dotyczącą instytucji wyłączenia kontrolera RIO z kontroli. Stanowiło to inspirację do podjęcia badań w tym zakresie. W artykule przeanalizowano doktrynę odnoszącą się do ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, a także krajowe i międzynarodowe standardy kontroli państwowej oraz wykładnię systemową zewnętrzną. Ustalono, że - wobec szczupłości unormowań ustawy o RIO, jak też orzecznictwa i doktryny dotyczących wyłączenia kontrolera RIO - konieczne jest sięgnięcie do rozwiązań przyjętych w standardach kontroli i narzędzi wykładni systemowej zewnętrznej. Ze źródeł tych wynika, że kontroler RIO nie ma uznaniowej kompetencji do złożenia wniosku o samowyłączenie, lecz ciąży na nim sprecyzowany deontyczny obowiązek w tym zakresie. (abstrakt oryginalny)

EN

Objectivity and impartiality of audit proceedings and due diligence are universal principles, the objective of which is to strengthen public trust in audit institutions and ensure that they are accountable. These principles apply to all democratic countries that have implemented solutions for state audits, which are independent of the audited institutions. The institution of excluding an authorized representative of the audit authority from the audit procedure serves the purpose of implementing these principles. Although regional chambers of audit (RCAs) have been operating in the Polish legal system for over 20 years, the systematic review of the literature revealed a research gap regarding the institution of excluding the RCA controller from audits. This was the inspiration for taking up research on this. The article presents an analysis of the legal doctrine on the Act on Regional Chambers of Audit, as well as the national and international standards of state audit and the external systemic interpretation. It was established that - given the shortage of provisions of the Act on the RCAs, as well as judgments and the legal doctrine regarding the exclusion of the RCA controller - there is a need to resort to the solutions adopted in the audit standards and tools of external systemic interpretation. It arises from these sources that the RCA controller does not have discretionary power to file an application for self-exclusion, but has a specific deontic obligation to do this. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kontrola; Regionalne izby obrachunkowe; Obiektywizm

EN

Control; Regional chambers of accounts; Objectivism

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2024
• Numer: nr 7-8
• Strony: 165--174

Twórcy

autor

Zbysław Dobrowolski

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

autor

Arkadiusz Babczuk

• Instytut Ekspertyz Ekonomicznych i Finansowych w Łodzi

autor

Robert Bobkier

• Abraham & Ben Hadar Law and Audit

Bibliografia

• Adamiak B., Komentarz do art. 12 [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. B. Adamiak, J. Borkowski, Legalis 2022.
• Beliczyński J., Zasady projektowania, Leksykon zarządzania, Warszawa 2004.
• Chauvin T., Wstęp do prawoznawstwa, "Edukacja Prawnicza" 2007/10.
• Czakon W., Metodyka systematycznego przeglądu literatury [w:] Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu, red. W. Czakon, Warszawa 2013.
• Dobrowolski Z., Audyt. Funkcje. Formułowanie ustaleń. Ryzyka, Warszawa 2021.
• Dobrowolski Z., Korupcja w życiu publicznym. Międzynarodowe doświadczenia w zwalczaniu korupcji, Zielona Góra 2001.
• Dobrowolski Z., Organizacja i zarządzanie. Zarys problematyki i metod, Sulechów 2008.
• Dobrowolski Z., Teoretyczne podstawy kontroli, Zielona Góra 2003.
• Dobrowolski Z., Dobrowolska M., Zarządzanie antykorupcyjne w sektorze publicznym. Teoria i praktyka. Stosowanie normy PN-ISO-37001, Kraków 2020.
• Dobrowolski Z., Kościelniak J., Kontrola publiczna. Ciągłość i zmiana, Warszawa 2019.
• Dobrowolski Z. Metody i techniki rozwiązywania problemów zarządzania. Zarządzanie w sferze publicznej, Warszawa 2024.
• Europejski Trybunał Obrachunkowy, Metodyka kontroli, https://www.eca.europa.eu/pl/our-methodology
• Ignatowski G., Sułkowski Ł., Dobrowolski Z. (red.), Oblicza patologii zawodowych i społecznych, Warszawa 2015.
• INTOSAI-P - 10, Mexico Declaration on SAI Independence, https://www.nik.gov.pl/plik/id,2048.pdf
• Iserzon E., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, teksty, wzory i formularze, Warszawa 1970.
• Janku Z., Niektóre zagadnienia wyłączenia pracownika i organu według Kodeksu postępowania administracyjnego, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1970/2.
• Jaśkowska M., Wilbrandt-Gotowicz M., Wróbel A., Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX 2023.
• Jędrzejko E., Semantyka i składnia polskich czasowników deontycznych, Wrocław 1987.
• Kmiecik Z., Wyłączenie pracownika organu od udziału w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Warszawa 2020.
• Laszczyk D., Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych. Komentarz, Warszawa 2014.
• Łapa R., Relacje modalne we współczesnych aktach normatywnych, "Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza" 2014/2.
• Malanowski J., Komentarz do art. 12 [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Legalis 2021.
• Michalec-Dziedzic A., Wyłączenie pracownika w postępowaniu administracyjnym - komentarz, orzecznictwo, przykłady, "Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych" 2015/9.
• Murat L., Prawda kontrolerska, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica" 2020/92.
• Najwyższa Izba Kontroli, Kodeks etyki ISSAI 30, Warszawa 2018.
• Najwyższa Izba Kontroli, Standardy ISSAI 100. ISSAI 200. ISSAI 300. ISSAI 400, Warszawa 2016.
• Paśnik J., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 listopada 2017 r., sygn. akt I OSK 1585/16, "Biuletyn Naukowo-Informacyjny Stowarzyszenia Badań nad Źródłami i Funkcjami Prawa FONTES" 2018/2.
• Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010.
• Rytel D., Leksykalne środki wyrażania modalności w języku czeskim i polskim, Wrocław 1982.
• Salachna J.M., Funkcja ustrojowa regionalnych izb obrachunkowych, "Finanse Komunalne" 2018/12.
• Sawicka K., Rola regionalnych izb obrachunkowych w procedurze uchwalania i kontroli wykonania budżetu jednostek samorządu terytorialnego, "Acta Universitatis Wratislaviensis" 2013/3515.
• Sołtyk P., Nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek samorządu terytorialnego ujawniane przez regionalne izby obrachunkowe - analiza za lata 2006-2014, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie" 216/8.
• Szołno-Koguc J., Dylematy skuteczności kontroli finansów publicznych (na przykładzie regionalnych izb obrachunkowych, "Zeszyty Naukowe. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne" 2011/10.
• Vornicu R., The rules on performance of the concession contract under the 2014 Concession Directive and the triangle of rights: a brief dialectic, "European Procurement & Public Private Partnership Law Review" 2016/11.
• Ziembiński Z., Kompetencja i norma kompetencyjna, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1969/4.