Teoretyczne narzędzia instytucjonalnej analizy kapitalizmu

• Autorzy: Anna Ząbkowicz

Warianty tytułu

Institutional Analysis of Capitalism and its Theoretical Toolkit

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - Znacząca część myśli ekonomicznej, która nie została włączona do głównego nurtu teorii ekonomii, swój rozwój zawdzięcza refleksji nad różnymi konfiguracjami kapitalizmu. Wątek ten został otwarty w artykule opublikowanym w "Optimum. Economic Studies" 2019, nr 1(95). Niniejsze opracowanie stanowi jego rozwinięcie, gdyż wyodrębnia ze wspomnianego dorobku właściwości instytucjonalnej analizy kapitalizmu. Metoda badań - Praca analityczna wykonana na bazie studiów literaturowych. Opiera się na przeglądzie dorobku szkoły Varieties of Capitalism oraz empiryczno-historycznego instytucjonalizmu. Wnioski - Praca prowadzi do wniosku, że refleksja nad różnymi konfiguracjami kapitalizmu, z którą kojarzą się wielkie nazwiska w historii nauk społecznych, stworzyła "instytucjonalną ekonomię polityczną". Ów szczególny nurt myśli skłania do porzucenia przekonania, że istnieje jeden kapitalistyczny wzorzec, który góruje nad innymi sposobami samoorganizacji społeczeństwa. Oryginalność / wartość / implikacje / rekomendacje - Prezentowana perspektywa badawcza zakłada, że instytucje decydują o sukcesie lub upadku gospodarczym/społecznym i skłania do poszukiwania fundamentalnych lub specyficznych instytucji oraz ich układów, zmieniających się wraz z upływem czasu. Tym samym zasadniczo różni się od podejścia głównego nurtu ekonomii, który dzięki "bez-czasowemu" modelowaniu gospodarki opisuje mechanizmy i zdaje się czynić gospodarkę przewidywalną. Artykuł klaruje ujęcia stosunkowo mało znane i różne od tego, co ekonomiści powszechnie łączą z instytucjonalizmem. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - A considerable part of economic thought, recently beyond the mainstream, was developed as an outcome of analytical work on capitalism, and this is what this article published in "Optimum. Economic Studies" nr 1(95) 2019 presents. This article goes a step further in the sense of attempting to extract the traits of institutional analysis from studies on capitalism. Research method - This is a literature review based on major findings of Varieties-of-Capitalism School, as well as empirical-historical institutionalism. Results - This article argues that consideration of various institutional structures of capitalism, carried on through the ages by outstanding researchers in social science, resulted in "institutional political economy". This special strand of thought implies that there is no single capitalist-systemic pattern which could have been supreme to other forms of social organization. Originality / value / implications / recommendations - The presented theoretical perspective is founded on the premise that institutions are pivotal both for socio-economic success and failure. Therefore, the research covers fundamental and/or specific institutions and their relations which change over time. Thus, it differs profoundly from mainstream economic theories that, thanks to timeless modeling, reveal mechanisms and seem to make economic processes predictable. Here, approaches are presented which are relatively rarely associated with institutionalism by a contemporary economist. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia polityczna; Kapitalizm; Instytucjonalizm

EN

Political economy; Capitalism; Institutionalism

• Czasopismo: Optimum : studia ekonomiczne
• Rocznik: 2024
• Numer: nr 2 (116)
• Strony: 7--19

Twórcy

autor

Anna Ząbkowicz

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Berle A.A., Means G C., 1968, The Modern Corporation and Private Property, Harcourt, Brace and World, New York.
• Braudel F., 2019, Gry wymiany. Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV-XVIII wiek, t. 2, przeł. E. Żółkiewska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa (poprzednie wydanie: Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV-XVIII wiek, t. 1-3, przeł. M. Ochab, Piotr Graff, wstęp i red. nauk. J. Kochanowicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1992).
• Chmielewski P., 2011, Homo agens. Instytucjonalizm w naukach społecznych, Wydawnictwo Poltext, Warszawa.
• Encyklopedia popularna, 2022, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. 40, Warszawa.
• Federowicz M., 2004, Różnorodność kapitalizmu, instytucjonalizm i doświadczenie zmiany ustrojowej, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Galbraith J.K., 1979, Ekonomia a cele społeczne, przeł. W. Osiatyński, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Galbraith J.K., 2005, Gospodarka niewinnego oszustwa, MT Biznes, Warszawa.
• Gourevitch P.A, Shinn J.J., 2007, Political Power and Corporate Control. The New Global Politics of Corporate Governance, Princeton University Press, Princeton-Oxford.
• Hall P.A., Thelen K., 2009, Institutional change in varieties of capitalism, "Socio-Economic Review", vol. 7, issue 1 (January), s. 7-34, DOI: 10.1093/ser/mwn020.
• Ingham G., 2011, Kapitalizm, przeł. S. Królak, K. Sosnowska, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Jackson G., Deeg R., 2006, How Many Varieties of Capitalism? Comparing the Comparative Institutional Analyses of Capitalist Diversity, Max-Planck-Institut für Gesellschaftsforschung/Max Planck Institute for the Study of Societies, Discussion Paper 06/2, Cologne.
• Jasiecki K., 2013, Kapitalizm po polsku, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Lawson T., 2003, Reorienting Economics, Routledge, London-New York.
• North D.C., 1990, Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge University Press, New York.
• Polanyi K., 2010, Wielka transformacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Strange S., 1996, The Retreat of the State. The Diffusion of Power in the Word Economy, Cambridge University Press, Cambridge.
• Streeck W., 2009, Re-forming Capitalism. Institutional Change in the German Political Economy, Oxford University Press, Oxford.
• Streeck W., 2014, Buying Time. The Delayed Crisis of Democratic Capitalism, przeł. P. Ca-miller, Verso, London-New York.
• Varieties of Capitalism: The Institutional Foundations of Comparative Advantage, 2001, Hall P.A., Soskice D. (red.), Oxford University Press, Oxford.
• Weber M., 2002, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, przeł. i wstęp D. Lachowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wilkin J., 2004, Ewolucja ekonomii politycznej i jej miejsce we współczesnej myśli ekonomicznej, [w:] Czym jest ekonomia polityczna dzisiaj?, Wilkin J. (red.), Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych, Warszawa.
• Wilkin J., 2016, Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania. Humanistyczna perspektywa ekonomii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Ząbkowicz A., 2003, Współczesna ekonomia instytucjonalna wobec głównego nurtu ekonomii, "Ekonomista", nr 6, s. 795-824.
• Ząbkowicz A., 2019, Czy istnieje ekonomia kapitalizmu?, "Optimum. Economic Studies", nr 1(95), s. 3-18.
• Ząbkowicz A., 2023, Państwo wobec grup dominujących w gospodarce - perspektywa instytucjonalnej ekonomii politycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, DOI: 10.18778/8331-059-6.

Identyfikatory

DOI

10.15290/oes.2024.02.116.01