Ryzyko bezpieczeństwa żywności : komunikowanie i postrzeganie ryzyka

• Autorzy: Magdalena Niewczas

Warianty tytułu

Food Safety Risk : Food Risk Communication and Risk Perception

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Bezpieczeństwo żywności jest cechą priorytetową żywności. Żywność dostępna dla konsumenta powinna być przede wszystkim bezpieczna. Żywność bezpieczna to żywność, która nie stwarza zagrożenia dla życia i zdrowia konsumentów. W ostatniej dekadzie miało miejsce wiele zdarzeń związanych z zagrożeniami w żywności, np. BSE, bakterie E. coli w Niemczech, melamina w mleku w proszku produkowanym w Chinach. Ważne jest, w jaki sposób zagrożenia są komunikowane konsumentom. Brak odpowiedniego informowania konsumentów o zagrożeniu powoduje panikę i zaprzestanie kupowania danego produktu. Konsumenci w obliczu braku odpowiedniej komunikacji ryzyka, czują się niepewnie. Decydujące zna czenia ma analiza społecznego kształtowania się procesu oceny ryzyka w celu określenia kto i na jakiej podstawie uzna dany czynnik za realne zagrożenia, a inny uzna za nieistotny. Konsumenci oceniają ryzyko wystąpienia zagrożenia poprzez jego skutki oraz prawdopodobień stwo pojawienia się zagrożenia. Skutki zawsze pozostają takie same, a nieodpowiednie informowanie konsumentów o ryzyku sprawia, że wzrasta subiektywnie ocenione przez konsumen tów prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia. W pierwszej części artykułu zostały nakreślone kwestie dotyczące bezpieczeństwa żywności oraz proces analizy ryzyka. W drugiej części przedstawione zostały wyniki badań przeprowadzonych w Krakowie, w marcu 2011 r. na grupie 100 respondentów. Były one prowadzone metodą wywiadu bezpośredniego z użyciem kwestionariusza ankiety. Badania stanowiły wprowadzenie do szerszych badań na temat bezpieczeństwa żywności w opinii konsumentów. (abstrakt oryginalny)

EN

Food safety is the most important characteristic of food products. Food stuffs that consumers buy must be safe. Consumers should be offered a wide range of safe and high quality products. Food can be defined as safe if there are no hazards. In the last decade many food safety hazards took place: BSE, E. coli contamination in Germany, melamine in powdered milk in China etc. The three components of risk analysis are: risk assessment (scientific advice and information analysis) risk management (regulation and control) and risk communication. It is crucial to state how the food risk should be communicated to consumers. The lack of well-planned risk communication results in the rise of panic among consumers as well as decision of discontinue buying a particular product. Consumers assess the risk, taking into consideration the results of hazards and the probability of risk to appear. If the food hazard appears and risk communication is not well performed, the results of the hazard will stay on the same level but the perceived probability of risk will increase rapidly. Consumers perceive food risk in a different way that specialists what is described as expert-lay discrepancy. That is why the one way risk communication does not result in changes of consumers' behavior. According to The White Paper on Food Safety risk communication should not be a passive transmission of information, but should be interactive, involv- ing a dialogue with and feedback from all stakeholders. Risk communication consists of information exchange between concerned parties on the nature of the risk and the measures to control this risk. This is a fundamental responsibility for public authorities when managing public health risks. This can only function correctly if risk assessments and risk management decisions are transparent and public. In the first part a short description of food safety as well as food risk analysis is presented. In the second part - results of survey that was conducted in Krakow, march 2011 among 100 respondents. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezpieczeństwo zdrowotne żywności; Ryzyko; Analiza ryzyka; Świadomość konsumenta

EN

Food health safety; Risk; Risk analysis; Consumer awareness

• Czasopismo: Towaroznawcze Problemy Jakości
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 2
• Strony: 47--55

Twórcy

autor

Magdalena Niewczas

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• [1] FAO Expert Consultation on food safety: Science and Ethics, Rzym, 2002.
• [2] Hansen J., Holm L., Frewer L., Robinson P., Sandoe P. (2003) Beyond the knowledge deficit: recent research into lay and expert attitudes to food risks, Appetite, 41.
• [3] Ludwicki J.K. (2011) To nie powinno się zdarzyć. Bezpieczeństwo i Higiena Żywności, 6.
• [4] Mitchell V.W. Greatorex M. (1992) Consumer perceived risk in the UK food market. Brit. Food J., 2, 18.
• [5] Rozporządzenie PE i RE nr 178/2002 z 28.01.2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. bezpieczeństwa żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności.
• [6] Scholliers P. (2008) Defining food risks and food anxieties throughout history. Appetite, 51.
• [7] Sikora T. (2004) Bezpieczeństwo żywności, komunikowanie ryzyka konsumpcji żywności a zaufanie konsumenta, [w]: Wichrowa-Rajchert D., Nowak D. (red.): Metody zapewnienia jakości i bezpieczeństwa w przetwórstwie żywności, SGGW, Warszawa.
• [8] Strada A., Sikora T., Adamus W. (2006) Czynniki kształtujące poziom świadomości konsumentów w zakresie bezpieczeństwa żywności, Handel Wewnętrzny, czerwiec, numer specjalny.
• [9] Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z 25.08.2006 r. (Dz.U. 2006 Nr 171, poz. 1225 z późn. zm.).