Genewska konferencja Wielkiej Czwórki w myśli politycznej polskiej emigracji w Londynie

• Autorzy: Paweł Bielicki

Warianty tytułu

The Geneva Summit (1955) in the Political Thought of Polish Emigrants in London

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od zakończenia drugiej wojny światowej i wepchnięcia naszego kraju przez mocarstwa anglosaskie w strefę wpływów ZSRR polska emigracja w Londynie - zarówno kręgi polityczne, jak i publicystyczne - śledziła wszystkie najważniejsze spotkania międzynarodowe, które mogły się przyczynić do odzyskania przez Polskę pełnej suwerenności i niepodległości. Jednym z takich wydarzeń była konferencja szefów państw i rządów Wielkiej Czwórki: Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji i Związku Radzieckiego, która odbyła się w dniach 18-23 lipca 1955 r. w Genewie. Zaakceptowane przez wszystkie strony neutralne miejsce spotkania miało sprzyjać osiągnięciu porozumienia w kluczowych wówczas kwestiach globalnych. Rozmowy miały obejmować zagadnienie statusu Niemiec i ich potencjalnego zjednoczenia, problem zniewolenia przez ZSRR Europy Środkowej i Wschodniej, kwestie Bliskiego i Dalekiego Wschodu oraz sytuację wewnętrzną ZSRR i jego ekspansję w różnych zakątkach globu. W niniejszym artykule przedstawione zostaną oczekiwania polskich elit emigracyjnych odnośnie do podejmowanych w Genewie kwestii, ich opinie na temat ustaleń konferencji i stanowiska jej uczestników w poszczególnych sprawach, a także wnioski, które wyciągano po zakończeniu obrad. Ważnym elementem omawianej problematyki będzie także próba określenia, która ze stron - zachodnia czy sowiecka - osiągnęła w Genewie założone cele. Na wstępie zaprezentuję jednak ogólne tło sytuacji międzynarodowej w Europie połowy lat pięćdziesiątych. (fragment tekstu)

EN

This article contains an analysis of the views of Polish political emigrants after World War II regarding the conference of the leaders of the four major world powers: the United States, USSR, Great Britain and France, held in Geneva in July 1955. The analysis involves documentation gathered primarily at The Polish Institute and Sikorski Museum and the Polish Library in London, as well as press articles. In the fi rst part of the article, I present three factors that led to the Geneva Summit: the situation in the USSR after the death of Joseph Stalin and the fi erce struggle for power at the Kremlin Olympus, as a result of which General Secretary of the Central Committee of the Communist Party of the Soviet Union Nikita Khrushchev gained the strongest position in 1955; the election of the US president Dwight Eisnehower; as well as the weakening position of Great Britain and France. In the second part of the article, I describe the position of the Polish emigration elites (politicians and journalists) before the conference regarding the powers' attitude to the Polish issue, the problems of Central and Eastern Europe, German issues and international security. Importantly, the article also presents conclusions from the conference made by the analysts of 'Polish London', who tried to answer the question of which party obtained more political benefi ts during the conference. In summary, I try to show how the Geneva Summit changed the way of thinking of Polish political emigrants about the possibility of Poland's liberation by the Western countries, particularly the United States. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Międzynarodowe stosunki polityczne; Geopolityka; Historia myśli politycznej; Emigracja

EN

International political relations; Geopolitics; History of political thought; Emigration

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 3
• Strony: 337--362

Twórcy

autor

Paweł Bielicki

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

Bibliografia

• Bunicz I., Poligon szatana. Złoto partii, Warszawa 1992.
• Foreign relations of the United States, 1955-1957, Austrian state treaty; Summit and foreign ministers meetings, 1955, vol. 5, dok. 153, dostępny w internecie [dostęp: 30.05.2018]: https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1955-57v05/d153.
• Friszke A., Dzieje polityczne emigracji, Warszawa 1999.
• Habielski R., Kryzysy prezydenckie 1947 i 1954 roku. Ich antecedencje i następstwa, [w:] Warszawa nad Tamizą. Z dziejów polskiej emigracji politycznej po drugiej wojnie światowej, red. A. Friszke, Warszawa 1994.
• Holzer J., Europa zimnej wojny, Kraków 2012.
• The inauguration of organized political warfare. The Cold War organizations sponsored by the National Committee for a Free Europe / Free Europe Committee, ed. K. Kádár Lynn, Budapest-New York 2013.
• Knight A., Beria. Prawa ręka Stalina, Warszawa 1996.
• Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2007. Referaty, red. M. Bielak, Ł. Kamiński, Warszawa 2007.
• Machcewicz P., Emigracja w polityce międzynarodowej, Warszawa 1999.
• Mazurkiewicz A., Narody ujarzmione - lobby polityczne czy projekt propagandowy?, "Studia Historica Gedanensia" 2014, nr 5.
• Mazurkiewicz A., Relacje między Zgromadzeniem Europejskich Narodów Ujarzmionych a Komitetem Wolnej Europy na tle polityki amerykańskiej 1950-1960, "Pamięć i Sprawiedliwość. Pismo Instytutu Pamięci Narodowej" 2013, nr 1 (21).
• Nekola M., The Assembly of Captive European Nations. A transnational organization and tool of anti-communist propaganda, [w:] Transnational anti-communism and the Cold War, ed. L. V. Dongen, S. Roulin, G. Scott-Smith, London 2014.
• Pichoja R., Historia władzy w Związku Radzieckim 1945-1991, Warszawa 2011.
• Sprawa polska na tle sytuacji międzynarodowej, Londyn 1955.
• Stanek P., Udział Stefana Korbońskiego w pracach Zgromadzenia Europejskich Narodów Ujarzmionych, [w:] Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2007. Referaty, red. M. Bielak, Ł. Kamiński, Warszawa 2007.
• Sytuacja międzynarodowa w przededniu konferencji genewskiej. Wyciąg z przemówienia kongr. Tadeusza M. Machrowicza, Michigan, w Izbie Reprezentantów, [w:] Sprawa polska na tle sytuacji międzynarodowej, Londyn 1955.
• Tarka K., Emigracyjna dyplomacja. Polityka zagraniczna rządu RP na uchodźstwie 1945-1990, Warszawa 2003.
• Thom F., Beria. Oprawca bez skazy, Warszawa 2016.
• Transnational anti-communism and the Cold War, ed. L. V. Dongen, S. Roulin, G. Scott-Smith, London 2014.
• Statement of policy by the National Security Council, [w:] Foreign relations of the United States, 1955-1957, Austrian state treaty; Summit and foreign ministers meetings, 1955, vol. 5, dok. 153, dostępny w internecie [dostęp: 30.05.2018]: https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1955-57v05/d153.
• Warszawa nad Tamizą. Z dziejów polskiej emigracji politycznej po drugiej wojnie światowej, red. A. Friszke, Warszawa 1994.
• Wołoszański B., Ten okrutny wiek, Warszawa 2003.
• Ziętara P., Emigracja wobec Października. Postawy polskich środowisk emigracyjnych wobec liberalizacji w PRL w latach 1955-1957, Warszawa 2001.
• Ziętara P., Emigracyjne lata Stefana Korbońskiego, "Zeszyty Historyczne" (Paryż) 2009, nr 170.