Papież, czyli zagrożenie dla komunizmu. "Polityka wschodnia" Stolicy Apostolskiej w latach 1978-1985 w dokumentach służb specjalnych PRL

• Autorzy: Paweł Kowal

Warianty tytułu

The Pope as a Threat to Communism. "Eastern Policy" of the Holy See in the Years 1978-1985 in the Documents of Special Services of the Polish People's Republic

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The author of the article analyses the resources of the communist special services of the Polish People's Republic. The aim of the work is to capture the changes in the eastern policy of the Holy See after the election of John Paul II to the papacy. The author shows how this policy underwent corrections in the context of the political changes in the Union of Soviet Socialist Republics. The author's research shows how important for the disintegration of the USSR was the change of the Eastern policy of the Vatican since 1978, and the extent to which the Soviet authorities perceived John Paul II as a political threat to the functioning of the Soviet system. The author points out the first phase of the eastern policy of John Paul II: the opening for the Catholics in the East, gestures made towards the faithful rite Greek Catholics and the Catholics in Lithuania, then attempts to prepare the visit of John Paul II or Cardinal Agostino Casaroli to the communist Lithuania in connection with the occasion of the jubilee of the 500th anniversary of St. Kazimierz's death. The research shows the extent to which differences were marked in the approach to the eastern policy of the Holy See, John Paul II and the Vatican secretary of state Casaroli. Research shows that an important turning point in the Eastern policy of the Vatican were documents concerning the fight against the so-called "Liberation theology" prepared by Cardinal Joseph Ratzinger. The same study confirms that Pope JPII was surrounded by collaborators of the communist secret services whose intention was to inform the authorities of communist Poland about the activity of the Pope. Thus, this channel of knowledge about the plans in the Eastern policy of the Vatican was used by the Kremlin. Documents attest to the close Vatican-American cooperation in the fight against communism and the Soviet Union as an empire. The author raises a number of research questions concerning the Eastern policy of the Vatican, which require further investigation.(original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Church and politics; Church in Politics; Roman Catholic Church; Communism; Secret service

PL

Kościół a polityka; Kościół w polityce; Kościół katolicki; Komunizm; Służby specjalne

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2016
• Numer: Vol. 14, z. 5 Transformacja, integracja i kryzysy w Europie Środkowej i Wschodniej
• Strony: 345--361

Twórcy

autor

Paweł Kowal

Bibliografia

• András F. (red.), The Vatican "Ostpolitik" 1958-1978. Responsibility and Witness during John XXIII and Paul VI, Wyd. Viella, Istituto Balassi - Accademia d'Ungheria in Roma, Roma 2015.
• Andrew Ch., Mitrochin W., Archiwum Mitrochina I. KGB w Europie i na Zachodzie, przeł. M.M. Brzeska, P. Brzeski, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2009.
• Casaroli A., Pamiętniki. Męczeństwo cierpliwości. Stolica Święta i kraje komunistyczne (1963-1989), Wyd. PAX, Warszawa 2001.
• Corley F., Soviet Reaction to Pope John Paul II, "Religion, State and Society", nr 1/1994.
• Czaczkowska E.K., Kardynał Wyszyński, Wyd. Znak, Kraków 2013.
• Gmyz C., Zaraza za Spiżową Bramą, "Rzeczpospolita", 3-4 października 2009.
• Grajewski A., Bońkowska E., Dyplomaci pod przykryciem. Historia kilku przypadków "na kierunku watykańskim", "Polski Przegląd Dyplomatyczny", nr 3/2010.
• Grajewski A., Skwara M., Agca nie był sam. Wokół udziału komunistycznych służb specjalnych w zamachu na Jana Pawła II, Oddział IPN Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach, Instytut Gość Media, Katowice 2015.
• Kowal P., Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986-1989, Instytut Studiów Politycznych PAN, Instytut Pamięci Narodowej, Wyd. Trio, Warszawa 2012.
• Kowal P., Misja na Wschodzie. Wizyty kard. Józefa Glempa w ZSRS w 1988 roku oraz ich polityczno-międzynarodowy kontekst, "Dzieje Najnowsze", nr 1/2016.
• Kowal P., Sprawa wznowienia stosunków dyplomatycznych ze Stolicą Apostolską w latach 1986-1989, "Polski Przegląd Dyplomatyczny", nr 2/2009.
• Kublik A., Czuchnowski W., Kret w Watykanie. Prawda Turowskiego, Wyd. Agora SA, Warszawa 2013.
• Przebinda G., Rzym, Moskwa i Kazań, "Tygodnik Powszechny", 11 maja 2003, nr 19, http://www2.tygodnik.com.pl/tp/2809/wiara02.php [5.07.2016].
• Szymowski L., Agenci SB kontra Jan Paweł II, Wyd. Penelopa, Warszawa 2012.
• Szyszlak T., Lwowskie sacrum, kijowskie profanum. Grekokatolicyzm w ukraińskiej przestrzeni publicznej od pieriestrojki do pomarańczowej rewolucji, Wyd. Polskie Towarzystwo Religioznawcze, Warszawa 2012.
• Weigel G., Świadek nadziei, Wyd. Znak, Kraków 2005.
• Żak A.C. (red.), Pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w wojskowych materiałach archiwalnych, Drukarnia Wydawnictw Specjalnych, Warszawa 2015.