Sofistyczna refleksja nad polis a nowożytny paradygmat polityczności człowieka

• Autorzy: Agnieszka Puszkow-Bańka

Warianty tytułu

The Sophistic Reflection on the Polis and The Modern Paradigm of Human Politics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł jest tekstem polemicznym z tezami książki C. Mielczarskiego Sofiści i polityka. Antyczne źródła liberalizmu europejskiego. Autorka przedstawia refleksję sofistyczną jako część greckiej kultury politycznej, która w dialektycznej jedności z platonizmem stanowi podstawę europejskiej formacji intelektualnej. Wtórnym wobec tego faktu wydaje się być prekursorstwo sofistów odnośnie względem nowożytnego przełomu w rozumieniu sfery polityczności. Autorka stoi na stanowisku, że eliminowanie filozoficznych podstaw ich społecznej refleksji, gubi sens przekazu zarówno myśli sofistycznej, jak i platońskiej. Polemizuje z tezą Mielczarskiego, że waga ruchu sofistycznego polega na ukazaniu, że na filozofię (klasyczną) przyjmującą istnienie absolutnej prawdy nie ma miejsca w demokratycznym państwie prawa i modelu współczesnej edukacji. (abstrakt oryginalny)

EN

The article includes a discussion of some of the theses contained in the book "Sophistic and policy" by C. Mielczarski, who treats the sophistic movement as a movement that was a precursor to modernity, democracy, liberalism, and contemporary social practice. The aim of the article is thus to show that Sophistic reflection forms a part of the Greek political culture which, in dialectical unity with Platonism, constitutes the basis of European intellectual formation. But the sophistic precursor to the modern change of meaning in the political sphere seems to be secondary. Furthermore, the elimination of philosophical foundations with a view to some social reflections causes a loss of meaning to the transmission of both sophistic and Platonic thought. The author discusses these questions by making the assumption that the weight of the sophistic movement contains a confirmation of the view that classic philosophy, with its supposition of the absoute truth, is no longer relevant within the democratic state of law and the modern model of education. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka; Kultura polityczna; Demokracja; Liberalizm

EN

Politics; Culture of politics; Democracy; Liberalism

• Czasopismo: Horyzonty Polityki
• Rocznik: 2012
• Tom: 3
• Numer: nr 4 Nie-ludzki wymiar polityki
• Strony: 165--197

Twórcy

autor

Agnieszka Puszkow-Bańka

• Akademia Ignatianum w Krakowie

Bibliografia

• C. Mielczarski, Sofiści i polityka. Antyczne źródła liberalizmu politycznego, Warszawa 2010
• B. Williams, The legacy of Greek to Western philosophy is Western philosophy" [w:] O. Taplin, Greek Fire, London 1989, s. 170
• J. Ratzinger, Prawda, wartości, władza. Kiedy społeczeństwo można uznać za pluralistyczne, Znak, Kraków 1999, s. 44.
• J. Gajda, Prawo natury i umowa społeczna w filozofii przedsokratejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1986
• J. Gajda-Krynicka, Filozofia przedplatońska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007
• W. Jeager, Paideia. Formowanie człowieka greckiego, Fundacja Aletheia, Warszawa 2001, s. 385.
• D. Dembińska-Siury, Człowiek odkrywa człowieka. O początkach greckiej refleksji moralnej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1991, s. 5-6
• G.B. Kerferd, The sophistic movement, Cambridge University Press, Cambridge 1981, s. 13.
• D. Kubok, Prawda i mniemania, Studium filozofii Parmenidesa z Elei, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004, s. 313-314.
• Platon, Teajtet, [w:] Platon, Dialogi, przekł. W. Witwicki, t. 2, Wydawnictwo Antyk, Kęty 1999, 152 d-e, s. 346.
• Arystoteles, Metafizyka, przekł. K. Leśniak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2009, 1062 b
• Z. Nerczuk, Wstęp, [w:] Postacie i funkcje logosu w filozofii greckiej, red. D. Kubok, D. Olesiński, Wydawnictwo Sto, Bielsko-Biała 2011, s. 20-21.
• Z. Nerczuk, Miarą jest każdy z nas. Projekt zwolenników zmienności rzeczy w platońskim Teajtecie na tle myśli sofistycznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2009, s. 47.
• H.G. Gadamer, Idea dobra w dyskusji między Platonem a Arystotelesem, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2002, s. 128.
• Platon, Protagoras, [w:] Platon, Dialogi, przekł. W. Witwicki, t. 1, Wydawnictwo Antyk, Kęty 1999,322 b, s. 280.
• T. Duliński, Sofistyczne teorie państwa, "Meander" 1992, nr 3-4, s. 140.
• J. Gajda, Sofiści, Wiedza Powszechna, Warszawa 1989, s. 102.
• P. Manet, Intelektualna historia liberalizmu, Wydawnictwo Arcana, Kraków 1994.
• A. Chmielewski, Cała filozofia Platona jest zbiorem przypisów do "antyfilozofii" sofistów, "Przegląd filozoficzny - Nowa Seria" 2001, nr 4 (40), s. 10
• R. Legutko, Sofiści i demokracja, Dziedzictwo greckie we współczesnej filozofii politycznej, red. P. Kłoczowski, Ośrodek Myśli Politycznej, Księgarnia Akademicka, Kraków 2004, s. 170.
• J.H. Randall, Plato. Dhramatist of the Life of Reason, Columbia University Press, New York - London 1970, s. 165, cyt. za: D. Zygmuntowicz, Praktyka polityczna. Od Państwa do Praw Platona, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011, s. 33.