Uzależnienie budżetów jednostek samorządu terytorialnego od transferów z budżetu państwa

• Autorzy: Iwona Kowalska , Daniel Jurewicz

Warianty tytułu

Dependence of Local Authority Unit Budgets on Transfers from the State Budget

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Problematyka transferów z budżetu państwa przekazywanych do budżetów jednostek samorządu terytorialnego (JST) jest zagadnieniem interesującym zarówno pod względem poznawczym, jak i aplikacyjnym. Choć transfery te są obecnie traktowane jako nieodłączny element sytemu finansów publicznych w kontekście realizacji zasady subsydiarności i zasady adekwatności środków do zadań, to jednak ich dominujący udział w dochodach ogółem JST może stanowić zagrożenie dla samodzielności finansowej JST w Polsce. Celem artykułu jest określenie skali uzależnienia budżetów JST od transferów z budżetu państwa. Realizacji powyższego celu służyła metoda krytycznej analizy literatury przedmiotu oraz aktów prawnych dotyczących systemu dochodów JST oraz analityczne ujęcie danych o dochodach JST w latach 2002-2019. Wyniki badań wskazują, że uzależnienie samorządowych finansów od centralnych transferów jest zjawiskiem postępującym, choć zróżnicowanym w zależności od rodzaju JST. Udział tych transferów w dochodach ogółem JST przekracza nawet 90% ich dochodów ogółem (województwa samorządowe). Samodzielność finansowa polskich samorządów jest zatem mocno ograniczana, a skutkiem tak silnego uzależnienia od budżetu państwa mogą być utrudnienia w planowaniu i wykonaniu budżetu JST. (abstrakt oryginalny)

EN

The issue of transfers from the State budget to the budgets of local authority units (LAUs) is interesting in both cognitive and application terms. Although these transfers are currently treated as an inherent element of the public finance system in the context of implementing the principle of subsidiarity and the principle of adequacy of resources to tasks, their dominant share of total local authority unit income can pose a threat to the financial independence of LAUs in Poland. The objective of this article is to define the extent to which LAU budgets depend on transfers from the State budget. This objective was achieved by conducting a critical analysis of the literature on the subject and acts of law on the system of LAU income, as well as analytically reviewing the data on LAU income in the years 2002-2019. The results of the analysis show that the dependence of local authority finance on central transfers is a progressive phenomenon, although it varies by the type of LAU. Those transfers have more than a 90% share of total LAU (voivodship authority) income. The financial independence of Polish local authorities is therefore strongly limited, while such strong dependence on the State budget can create difficulties in planning and implementing the LAU budget.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Budżet państwa; Budżet samorządu terytorialnego; Finanse; Finanse samorządu terytorialnego; Jednostki samorządu terytorialnego (JST)

EN

State budget; Local government budget; Finance; Local government finance; Local government units

• Czasopismo: Finanse Komunalne
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 6
• Strony: 18--29

Twórcy

autor

Iwona Kowalska

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Daniel Jurewicz

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa we Włocławku; Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy

Bibliografia

• Afonso A., Schuknecht L., Tanzi V., Efektywność sektora publicznego. Porównanie międzynarodowe, Warszawa 2004.
• Devas N., Alam M., Delay S., Oppong Koranteng R., Venkatachalam P., Financing Local Government, London 2008.
• Gail N., Glosa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 23.10.1995 r., K 4/95, "Samorząd Terytorialny" 1996/10.
• Gorzelak G., Jałowiecki B., Koniunktura w Polsce lokalnej 2013, "Studia Regionalne i Lokalne" 2014/4 (58).
• Guziejewska B., Subwencje i dotacje dla samorządu terytorialnego w polityce finansowej państwa, "Gospodarka Narodowa" 2007/4.
• Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2011.
• Kańduła S., Mechanizmy wyrównywania fiskalnego. Studium empiryczne gmin w Polsce w latach 2004-2014, Poznań 2017.
• King D.S., Fiscal Tiers: the Economics of Multi-Level Government, London 1984.
• Lachiewicz W., Przeznaczanie i rozliczanie dotacji celowych [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz dla jednostek samorządowych, red. P. Walczak, Warszawa 2017.
• Musgrave R., The Theory of Public Finance, New York 1959.
• Oates W., Fiscal Federalism, New York 1972.
• Ofiarski Z., Dochody budżetu J.S.T. z subwencji [w:] Finanse samorządowe. 580 pytań i odpowiedzi. Wzory uchwał, deklaracji, decyzji, umów, red. C. Kosikowski, J.M. Salachna, Warszawa 2012.
• Ostrowska A., Dochody budżetowe j.s.t. z dotacji [w:] Finanse samorządowe. 580 pytań i odpowiedzi. Wzory uchwał, deklaracji, decyzji, umów, red. C. Kosikowski, J.M. Salachna, Warszawa 2012.
• Owsiak S., Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, Warszawa 2017.
• Owsiak S., Finanse, Warszawa 2015.
• Patrzałek L., Dotacje jako transfery z budżetu państwa i budżetu jednostki samorządu terytorialnego, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska", sectio H - "Oeconomia" 2017/6 (51).
• Shah A., The reform of intergovernmental fiscal relations in developing and emerging market economies, Washington 1994.
• Sochacka-Krysiak H., Finanse lokalne, Warszawa 1993.
• Sołtyk P., Dębowska-Sołtyk M., Finanse samorządowe, Warszawa 2016.
• Swianiewicz P., Transfery z budżetu państwa dla samorządów lokalnych, "Studia Regionalne i Lokalne" 2003/11.