Przywiązanie organizacyjne pracowników wiedzy i ich postawy wobec pozostawania aktywnym zawodowo w wieku 65 plus

• Autorzy: Grażyna Bartkowiak , Agnieszka Krugiełka

Warianty tytułu

Organisational Commitment of Knowledge Workers and Their Attitudes Towards Remaining Professionally Active at the Age of 65+

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Analizując sytuację społecznych, a w szczególności psychologicznych aspektów funkcjonowania człowieka w pracy, ostatnie kilkanaście lat można uznać za okres zwiększonego zainteresowania badaczy problematyką przywiązania organizacyjnego (organizational commitment) Zainteresowanie to wynika z dużej popularności tego tematu, jak i problematyki związanej ze starzeniem się społeczeństw głównie Europy i Stanów Zjednoczonych, a w szczególności Polski, w której ponad dwa lata temu wprowadzono nowe uregulowania prawne dotyczące obowiązku wydłużonej aktywności zawodowej. Coraz częściej, jak można zaobserwować analizując literaturę przedmiotu, przywiązanie organizacyjne staje się przedmiotem badań zróżnicowanych grup zawodowych, jednak jak dotąd badania te nie były prowadzone w środowisku pracowników wiedzy, a przede wszystkim nie dotyczyły ich stosunku do własnego zaangażowania zawodowego w wieku 65 plus. Przedmiotem opracowania jest więc problematyka przywiązania organizacyjnego pracowników wiedzy jako przedstawicieli zróżnicowanych zawodów, których praca wiąże się ze szczególną aktywnością intelektualną. Przywiązanie organizacyjne oznacza swoistą postawę wobec własnego miejsca pracy, która z jednej strony pozwala na rozwój osobisty, osiąganie zamierzonych celów i wartości i jest szansą na spełnianie się przez działanie nastawione na tworzenie i kreowanie nowych dóbr, z drugiej strony sprawia, że praca jest postrzegana jako przyjazne miejsce aktywności i warunek zachowania równowagi między życiem osobistym i zawodowym. Celem opracowania jest uzyskanie odpowiedzi na pytania, jaki jest poziom przywiązania organizacyjnego wśród pracowników wiedzy i czy ma on związek z postawami wobec wizji własnego przyszłego zaangażowania zawodowego w wieku 65 plus, w aspekcie trzech jego komponentów: afektywnego, trwałości oraz normatywnego oraz czy dłuższy staż pracy w zawodzie jest czynnikiem towarzyszącym określonym postawom wobec aktywności zawodowej pracowników 65 plus? Opracowanie jest złożone z dwóch części: teoretycznej, w której autorki podejmują problematykę identyfikacji z zawodem oraz identyfikacji organizacyjnej jako czynników współwystępujących bądź przyczyniających się do pojawienia się przywiązania do organizacji, a następnie komponentów tego przywiązania, jak również empirycznej - prezentującej wyniki badań własnych, przeprowadzonych wśród 98 pracowników wiedzy o zróżnicowanym stażu pracy. Okazało się, że czynnikiem, który w największym stopniu kształtuje przywiązanie organizacyjne wśród osób 65 plus jest czynnik afektywny, pozwalający realizować swoje cele i wartości zawodowe oraz że przywiązanie organizacyjne ulega zwiększeniu wraz ze stażem pracy. Większe przywiązanie organizacyjne współwystępuje z dłuższym stażem pracy i postawą wobec własnej aktywności zawodowej jako osoby 65 plus. (abstrakt oryginalny)

EN

Analysing the situation of social and particularly psychological aspects of man's functioning at work, the last dozen or so years can be considered as the period of increased concern of researchers about the issues of organisational commitment. That concern stems from a great popularity of this topic as well as the issues connected with ageing of societies, mainly of Europe and the United States, and particularly of Poland where more than two years ago there were introduced new regulations related to the obligation to be vocationally active longer. More and more often, as we can observe it studying the subject literature, organisational commitment becomes an object of research of various vocational groups; however, so far that research has not been carried out in the environment of knowledge workers, and, first of all, it has not concerned their attitudes to their own professional commitment at the age of 65+. Therefore, the subject matter of this study is the issues of organisational commitment of knowledge workers as representatives of different professions whose work is connected with a specific intellectual activity. Organisational commitment means a specific stance towards one's own working place, which, on the one hand, allows for personal development, achievement of intended purposes and values, and is an opportunity to realise oneself by activities aimed at creation of new goods, while, on the other hand, it causes that work is perceived as a friendly place of activity and the condition for retention of the balance between one's personal and professional life. An aim of the study is to receive answers to the questions: What is the level of organisational commitment among knowledge workers?, Does it have any relationship with attitudes towards the vision of one's own future professional commitment at the age of 65+, in the aspect of its three components: affective, permanence, and normative? Is greater job seniority in the profession a factor accompanying definite attitudes towards professional activity of workers of their age of 65+? The study consists of two parts: theoretical, in which the authors undertake the issues of identification with the profession and organisational identification as the factors concurrent or contributing to emergence of commitment to the organisation, then the components of such commitment, as well as the empirical one, presenting findings of their own research carried out among 98 knowledge workers with a diversified length of service. It has appeared that the factor, which shapes to the highest degree organisational commitment among individuals aged 65+, is the affective factor allowing for realisation of one's professional objectives and values, and that organisational commitment increases with job seniority. Greater organisational commitment co-occurs with a higher length of service and attitude towards one's own professional activity as a person aged 65+. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Pracownicy wiedzy; Zaangażowanie organizacyjne; Aktywność zawodowa ludności; Ludzie starsi

EN

Knowledge workers; Organizational commitment; Activity rate of population; Elderly people

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 44(6) Kształtowanie wizerunku pracodawcy
• Strony: 5--23

Twórcy

autor

Grażyna Bartkowiak

• Gnieźnieńska Szkoła Wyższa "Milenium"

autor

Agnieszka Krugiełka

• Politechnika Poznańska

Bibliografia

• Allen N.J., Meyer J.P. (1990), The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization, "Journal of Occupational Psychology", No. 63.
• Allen N.J., Meyer J.P. (1996), Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization: An Examination of The Construct Validity, "Journal of Vocational Behavior", No. 49.
• Arronson E. (2009), Człowiek istota społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Ashforth B.E., Harrison S.H., Corley K.G. (2008), Identification in Organizations: An Examination of Four Fundamental Questions, "Journal of Management", No. 34.
• Asforth B.E., Mael F.A. (1989), Social Identity Theory and Organizations, "Academy of Management Review", No. 14.
• Bańka A., Wołowska A., Bazińska R. (2002), Polska wersja Meyera i Alen Skali Przywiązania do Organizacji, "Czasopismo Psychologiczne" tom 8, nr 0.
• Bartkowiak G. (2014), Postawy pracodawców i kadry kierowniczej, wobec zatrudniania pracowników wiedzy 65 plus, (w:) Tor M.S, Fornalczyk A. (red.), Sukces w zarządzaniu kadrami. Różnorodność w zarządzaniu kapitałem ludzkim - metody, narzędzia, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 350.
• Becker H.S. (1960), Notes on the concept of commitment, "American Journal of Sociology", No. 66.
• Blau G. (2001), On Assessing The Construct Validity of Two Multidimensional Constructs: Occupational Commitment and Occupational Entrenchment, "Human Resource Management Review", No. 11.
• Bohdziejewicz P. (2009), Kariery zawodowe w gospodarce opartej na wiedzy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Chreim S., Willams B.E., Hinings C.R. (2007), Inter-Level Influences on Reconstruction of Professional Role Identity, "Academy of Management Journal", No. 50.
• Drucker P. (1954), Landmarks of Tomorrow. A Report of the New "Post - Modern" Word, Transaction Publisher, London.
• Dutton J.E., Dukerich J.M., Herquail C.V. (1994), Organizational image and member identification, "Administrative Science Quaterly", No. 39.
• Greenhouse J.H., Callahan G.A., Godahalk V.M. (2000), Career management, Forth Worth TX, Dryden Press.
• Greenhouse G.J. (1987), Career Management, Dryden, Chicago, IL.
• Hall D.T., Schneider B., Nygren H.T. (1970), Personal Factors in Organizational Identification, "Administrative Science Quaterly", No. 15.
• Hall R.H. (1968), Professionalization and Bureaucratization, "American Sociological Review", No. 33.
• Hall D.T. (1976), Career in Organization, Pacific Palisades, Goodyear, CA.
• Hińcza J., Piotrowska J., Szydłowska Z. (2015), Czy osoby wykazujące różne typy przywiązania do organizacji różnią się od siebie pod względem zadowolenia z pracy, zachowań organizacyjnych i stażu pracy,http://www.amu.edu.pl/wp/wp-upload [dostęp: 18.04.2015].
• Hogg M.A., Terry D.J. (2001), Social Identity Process in Organizational Context, Tylor and France, Philadelphia, PA.
• Hogg M.A., Turne J.C. (1985), Interpersonal Attraction Social Identification and Psychological Group Formation, "European Journal of Social Psychology", No. 15.
• Ibarra H. (1999), Provisional selves: Experimenting With Image and Identity in Professional Adaptation, "Administrative Science Quaterly", No. 44.
• Judge T.A., Heller D., Mount M.K. (2002), Five-Factor Model of Personality and Job Satisfaction: A Meta Analysis, "Journal of Applied Psychology", No. 87(3).
• Kowalczyk E. (2014), Człowiek. Organizacja. Kariera. Siła psychologii stosowanej, Difin, Warszawa.
• Kreiner G.E., Ashfort B.E. (2006a), Identity Dynamics in Occupational Dirty Work: Integrating Social Identity and System Justification Perspectives, "Organization Science", No. 17.
• Kreiner G.E., Hollensbe E.C., Sheep M.L. (2006b), Where is the "Me" among "We" Identity Work and Search for Optimal Balance, "Academy of Management Journal", No. 49.
• Lee K., Carswell J.J., Allen N.J. (2000), A Meta Analytic review of Occupational Commitment: relations with Person and Work-related Variables, "Journal of Applied Psychology", No. 85.
• Loi R., Ngo H.Y., Foley S. (2004), The Effect of Professional Identification on Job Attitudes. A Study of Lawyers in Hong Kong, "Organizational Analysis", No. 12.
• Lui S.S., Ngo H.Y., Tsang A.W.N. (2003), Socialized to Be Professional: A Study of Professionalism of Accountants in Hong Kong, "International Journal of Human Resource Management", No. 14.
• Meyer J.P., Allen N.J., Smith C.A. (1993), Commitment to Organizations and Occupations: Extensions and Test of three - Component Conceptualization, "Journal of Applied Psychology", No. 78.
• O'Reilly C.A., Chartman J.A. (1986), Organizational Commitment and Psychological Attachment: The Effects of Compliance, Identification, and Internalization on Pro-Social Behavior, "Journal of Applied Psychology", No. 71.
• Patchen M. (1970), Participation, Achievement and Involvement in the Job, Englewood Cliffs, Prentice-Hall, New York.
• Piłat-Borcuch M. (2013), Pomiędzy Tożsamością osobową a postawa społeczną, "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej", seria: Organizacja i zarządzanie, z. 65.
• Porter L.W., Steers P.M., Mowday R.T., Boulian P.V. (1974), Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians, "Journal of Applied Psychology", No. 59.
• Pratt M.G., Rockman K.W., Kaufmann J.B. (2006), Constructing Professional Identity: The Role of Work and Identity Learning Cycles in The Customization of Identity Among Medical residents, "Academy of Management Journal", No. 49.
• Russeau D. (1998), Why Workers Still Identify with Organizations, "Journal of Organizational Behavior", No. 19.
• Shahidul H. (2012), Employee Attachment to Workplace: a Review of Organizational and Occupational Identification and Commitment, "International Journal of Organization Theory and Behavior", No. 15.
• Shore L.M., Wayne S.J. (1993), Commitment and employee behaviur: Comparision of affective and continuance commitment with perceived organizational support, "Journal of Applied Psychology", No. 78.
• Spector P.E., Fox S. (2005), A model of counterproductive work behavior, (w:) Fox S., Spector P.E. (Eds.), Counter productive workplace behavior: Investigations of actors and targets, APA, Washington, DC.
• Szpitalak M. (2010), Przywiązani ....do pracy. Zaangażowanie w pracę jako odzwierciedlenie stylu przywiązania, "Psychologia Rozwojowa", tom 15, nr 2.
• Tajfel H., Turner J.C. (1979), An integrative Theory of Social Conflict, (w:) Austin W., Worchel S. (Eds.), The Social Psychology of Inter-Group Relations, Nelson Hall, Chicago, IL.
• Tajfel H. (1982), Social Psychology and Intergroup Relations, "Annual Review of Psychology", No. 33.
• Van Maanem J., Barley S.R. (1984), Occupational communities: Culture and Control in Organization, "Research in Organizational Behavior", No. 6.
• Wallace J.E. (1993), Professional and Organizational Commitment: Compatibile or Incopmatibile?, "Journal of Vocational Behaviour", No. 42.
• Wallace J.E. (1995), Organizational and Professional Commitment in Professional and Nonprofessional Organizations, "Administrative Science Quarterly", No. 40.
• Wołowska A. (2013), Przywiązanie do organizacji a kontrakt psychologiczny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Toruńskiego, Toruń.