"Gorsza płeć" w prawie średniowiecza

• Autorzy: Artur Lis

Warianty tytułu

"Woman" in the Medieval Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Charakter rodziny w średniowiecznej Polsce był zróżnicowany w zależności od grupy społecznej, stopnia zamożności, sytuacji własnościowej, tradycji, regionu oraz wielu innych czynników. Najważniejszymi funkcjami rodziny były: prokreacyjna, gospodarcza, wychowawcza, kulturalna i zabezpieczająca. Należy podkreślić, iż potrzeby człowieka w okresie średniowiecza były realizowane głównie w rodzinie. Stanowiła ona oparcie dla poszczególnych jej członków i zapewniała bezpieczeństwo. (abstrakt oryginalny)

EN

The nature of the family in medieval Poland was varied depending on the social group, wealth, ownership situation, tradition, region, and many other factors. The most important functions of the family were procreative, economic, educational, cultural and safety. It should be emphasized that the needs of people in the Middle Ages were implemented mainly in the family. It provided support for each of its members and assured safety. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Małżeństwo; Prawo zwyczajowe; Kobieta; Rodzina

EN

Marriage; Common law; Woman; Family

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 33
• Strony: 56--77

Twórcy

autor

Artur Lis

• Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Społeczeństwie, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Stalowej Woli

Bibliografia

• Abraham W., Z dziejów prawa małżeńskiego w Polsce. Zezwolenie panującego lub panów na małżeństwo poddanych i świeckie opłaty małżeńskie, [w:] Księga pamiątkowa ku czci B. Orzechowicza, t. I, Lwów 1916.
• Abraham W., Zawarcie małżeństwa w pierwotnym prawie polskim, Lwów 1925.
• Adamus J., Uwagi o pierwotnym małżeństwie polskim i słowiańskim, "Pamiętnik Historyczno-Prawny" 4(1929), z. 1.
• Anonim tzw. Gall, Kronika polska, tłum. R. Grodecki, oprac. M. Plezia, wyd. IX, Wrocław 2008.
• Anonima tzw. Galla kronika, czyli dzieje książąt i władców polskich, wyd. K. Maleczyński, [w:] Monumenta Poloniae Historica, series nova, t. II, Kraków 1952.
• Bardach J., Historia państwa i prawa Polski, t. I: do połowy XV wieku, Warszawa 1965.
• Bardach J., Świecki charakter zwyczajowego prawa małżeńskiego ludności ruskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego (XV-XVII w.), [w:] tegoż, Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego XVII-XVIII w., Warszawa 1970.
• Bobrzyński M., Historya prawa niemieckiego w zarysie wraz z historyą tego prawa w Polsce, Kraków 1876.
• Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI-XVIII wieku na tle porównawczym, Warszawa 1998.
• Bogucka M., Gorsza płeć, Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI, Warszawa 2005.
• Brückner A., Dzieje kultury polskiej, t. I: Od czasów prehistorycznych do r. 1506, Kraków 1930.
• Chołodowska M., Pozycja i rola kobiety w polskiej rodzinie wczesnośredniowiecznej, [w:] Rola i miejsce kobiety w edukacji i kulturze polskiej, t. I, Poznań 1998.
• Chołodowska M., Życie rodzinne pierwszych Piastów, [w:] Rodzina a wychowanie - ciągłość i zmienność na przestrzeni wieków, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1995.
• Codex diplomaticus et commemorationum Masoviae generalis, wyd. J. K. Kochanowski, t. I, Warszawa 1919.
• Dąbkowski P., Księga alfabetyczna dawnego prawa polskiego, Lwów 1932.
• Dąbkowski P., Prawo prywatne polskie, t. I-II, Lwów 1910-1911.
• Delimata M., Dziecko w Polsce średniowiecznej, Poznań 2004.
• Deptuła Cz., Galla Anonima mit genezy Polski: studium z historiozofii i hermeneutyki symboli dziejopisarstwa średniowiecznego, Lublin 2000 (przedruk wydania z 1990).
• Dobosz J., Kazimierz II Sprawiedliwy, Poznań 2011.
• Dziadzio A., Powszechna historia prawa, Warszawa 2008.
• Grodziski S., Z dziejów staropolskiej kultury prawnej, Kraków 2004.
• Henke I., Ewolucja prawnej pozycji dziecka w kontekście historycznego rozwoju rodziny, [w:] Prawo blisko człowieka. z dziejów prawa rodzinnego i spadkowego, red. M. Mikuła, Kraków 2008.
• Historia prawa sądowego. Repetytorium, oprac. M. Czepelak i in., Kraków 2000.
• Hube R., Prawo polskie w wieku XIII, [w:] tegoż, Pisma, t. II, Warszawa 1905.
• Instytucja Justyniana, tłum. C. Kunderewicz, Warszawa 1986.
• Koczerska M., Geneza, znaczenie i program dalszych badań nad kobietą i rodziną w średniowieczu i nowożytności, [w:] Kobieta i rodzina w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, red. Z. H. Nowak, A. Radzimiński, Toruń 1998.
• Koczerska M., Rodzina szlachecka w Polsce późnego średniowiecza, Warszawa 1975.
• Koczerska M., Zawarcie małżeństwa wśród szlachty w Polsce późnego średniowiecza, "Przegląd Historyczny" 66(1975), z. 1.
• Kolańczyk K., Prawo rzymskie, Warszawa 2006.
• Kosmasa Kronika Czechów, przeł. M. Wojciechowska, Warszawa 1968.
• Kronika Thietmara, wyd. M.Z. Jedlicki, Kraków 2005.
• Kulesza G., Prawo rzymskie epoki pryncypatu wobec dzieci pozamałżeńskich, Wrocław 1969.
• Kutrzeba S., Ideał i życie kobiety w Polsce wieków średnich, "Ateneum Polskie" 4(1908).
• Lesiński B., Stanowisko kobiety w polskim prawie ziemskim do połowy XV wieku, Wrocław 1956.
• Lis A., Prawne uwarunkowania funkcjonowania rodziny w świetle wybranych źródeł polskich do 1320 roku, Lublin 2015.
• Mądrowska E. A., Domini naturales. Portrety polskich władców w Chronicon Polonorum mistrza Wincentego, Bydgoszcz 2010.
• Mika N., Mieszko książę Raciborski i pan Krakowa - dzielnicowy władca Polski (ok. 1142-1211), Kraków 2010.
• Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), Kronika polska, wyd. B. Kürbis, wyd. IV, Wrocław 2008.
• Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem Kronika Polska, wyd., komentarz i wstęp M. Plezia, [w:] Monumenta Poloniae Historica, series nova, t. XI, Kraków 1994.
• Najstarszy Zwód Prawa Polskiego, wyd. i oprac. J. Matuszewski, J. Matuszewski, Łódź 1995.
• Pac G., Kobiety w dynastii Piastów. Rola społeczna piastowskich żon i córek do połowy XII wieku - studium porównawcze, Toruń 2013.
• Paczkowska A., Darowizna na rzecz konkubiny i jej dziecka w ustawodawstwie Konstantyna, [w:] Współczesna romanistyka prawnicza w Polsce, red. A. Dębiński, M. Wójcik, Lublin 2004.
• Per mulierem...Kobieta w dawnej Polsce - w średniowieczu i w dobie staropolskiej, red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka, Warszawa 2012.
• Pieniądz A., Wdowieństwo kobiet we wczesnym średniowieczu. Między swobodą a wykluczniem, [w:] Mundus hominis - cywilizacja, kultura, natura. Wokół interdyscyplinarności badań historycznych, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2006.
• Płaza M., Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. I: X-XVIII w., Kraków 2002.
• Relacja Ibrahima ibn Jakuba z podróży do krajów słowiańskich w przekładzie Al-Bekriego z około 973 roku, w: Monument Poloniae Historica, nova series, t. I, Kraków 1946.
• Roman S., Stanowisko majątkowe wdowy w średniowiecznym prawie polskim, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 5(1953).
• Sawicki P., Stosunki majątkowe w związkach nieformalnych, [w:] Prawo blisko człowieka. Z dziejów prawa rodzinnego i spadkowego, red. M. Mikuła, Kraków 2008.
• Sobociński W., Historia rządów opiekuńczych w Polsce, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 2(1949).
• Sondel J., Rola "Kroniki" Wincentego zwanego Kadłubkiem w upowszechnianiu prawa rzymskiego w średniowiecznej Polsce, "Zeszyty Prawnicze UKSW" 11(2011), z. 1.
• Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 2005, s. 109-111.
• Strzelczyk-Żołądź D., Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002.
• Szczygielski K., Stanowisko kościoła i cesarzy chrześcijańskich wobec konkubinatu, [w:] Współczesna romanistyka prawnicza w Polsce, red. A. Dębiński, M. Wójcik, Lublin 2004.
• Tymieniecki K., Społeczeństwo Słowian lechickich. Ród i plemię, Lwów 1928.
• Uruszczak W. , Historia państwa i prawa polskiego. Tom I: (966-1795), Warszawa 2010.
• Uruszczak W., Dwunastowieczna polemika w sprawie zawarcia małżeństwa, "Annales Canonici" 2(2006).
• Uruszczak W., Następstwo tronu w księstwie krakowsko-sandomierskim i Królestwie Polskim (1180-1370), "Czasopismo Prawno-Historyczne" 62(2010), z. 1.
• Uruszczak W., Obyczaje ślubne we wczesnośredniowiecznej Polsce, [w:] Państwo, prawo, społeczeństwo w dziejach Europy środkowej. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Józefowi Ciągwie w siedemdziesięciolecie urodzin, red. A. Lityński i in., Katowice-Kraków 2009.
• Uruszczak W., Ustawodawstwo synodów kościoła polskiego XIII-XIV wieku, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 50(1999), z. 1-2.
• Uruszczak W., Uwagi o polskiej rodzinie szlacheckiej w późnym średniowieczu. (W związku z pracą Marii Koczerskiej), "Czasopismo Prawno-Historyczne" 28(1976), z. 2.
• Vetulani A., Nowe źródło do historii staropolskiego prawa małżeńskiego, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 4(1952).
• Wierzbowski B., Treść władzy ojcowskiej w rzymskim prawie poklasycznym, Toruń 1977.
• Winawer M., Najdawniejsze prawo zwyczajowe polskie, Warszawa 1900.
• Winiarz A., Polskie prawo majątkowe-małżeńskie w wiekach średnich, Kraków 1898.
• Wojciechowska B., Dziecko w kulturze Polski średniowiecznej, "Kieleckie Studia Historyczne" 9(1991).
• Wołodkiewicz W., Zabłocka M., Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 2001.
• Wróblewska T., Problemy opieki nad dzieckiem: rys historyczny, "Mazowieckie Studia Humanistyczne" 4/1(1998).
• Wybór tekstów źródłowych z historii państwa i prawa polskiego, oprac. J. Sawicki, t. I, cz. I, Warszawa 1952.
• Zabłocki W. , Grzymisława Ingwarówna księżna krakowsko-sandomierska, Kraków 2012.
• Żyromski M., Pozycja ojca rodziny (pater familias) w wychowaniu w rodzinie rzymskiej, [w:] Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX: materiały z konferencji naukowej Katedry Historii Wychowania, czerwiec 1993 r., red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1994.