Theories and Principles of Organizational Communication in Public Schools

• Autorzy: Stanisława Jung-Konstanty

Warianty tytułu

Teorie i zasady organizacyjnego komunikowania się w szkołach publicznych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The focus of this paper is to present the theories and principles of organizational communication. Special emphasis is put on communication in public schools. The author of this study tried to establish which model of organizational communication may constitute the basis of effective communication in public schools. Alongside the analysis of communication processes in schools, forms and directions of organizational communication were identified. (original abstract)

Ciągłe zmiany w systemie oświaty dotyczące zarówno systemu organizacji i zarządzania jak również wszystkich procesów pedagogicznych stawiają przez szkołami publicznymi i ich pracownikami nowe wyzwania. Rynek usług edukacyjnych na którym funkcjonują zarówno szkoły publiczne jak i szkoły prywatne zmusza organy zarzadzania szkołami publicznymi do sprawnego kierowania tymi placówkami. Dyrektorzy szkół starają się doskonalić pracę zarządzanej przez siebie szkoły. Sporządzają cały szereg analiz i sprawozdań, przesyłając je do organu założycielskiego, nadzoru pedagogicznego i ministerstwa. Stale monitorują pracę szkoły, zwracając szczególną uwagę na podnoszenie jakości procesu nauczania. Często zadają sobie pytanie; co zrobić, aby pozyskać jak najwięcej uczniów na kolejny rok szkolny. Mając na względzie dynamikę zmian w systemie edukacji zwrócono szczególną uwagę na proces komunikowania się w tych organizacjach. To właśnie dobra komunikacja jest gwarantem osiągania przez szkołę wysokich rezultatów kształcenia i wychowania. Zwiększenie kompetencji komunikacyjnych oddziałujących na kulturę interakcyjną może sprawić, że zarówno problemy finansowe jak i organizacyjne z jakimi musi się zmierzyć szkoła, będą do pokonania. Celem pracy jest charakterystyka komunikowania się w szkołach publicznych, w tym w szczególności identyfikacja form i kierunków organizacyjnego komunikowania się oraz określenie modelu organizacyjnego komunikowania, który najlepiej odzwierciedla tę specyfikę. Opracowanie oparto na studiach literatury przedmiotu z zakresu zarządzania, komunikacji, zarządzania oświatą oraz na analizie aktów normatywnych i regulaminów. Wykorzystano również metodę obserwacji uczestniczącej: w latach 1997-1998 i 2007-2010 z perspektywy interesariusza wewnętrznego, a w latach 2000-2007 i 2011-2013 - zewnętrznego. Mając na względzie dynamikę zmian w systemie edukacji zwrócono szczególną uwagę na proces komunikowania się w tych organizacjach. To właśnie dobra komunikacja jest gwarantem osiągania przez szkołę wysokich rezultatów kształcenia i wychowania. Zwiększenie kompetencji komunikacyjnych oddziałujących na kulturę interakcyjną może sprawić, że zarówno problemy finansowe jak i organizacyjne z jakimi musi się zmierzyć szkoła, będą do pokonania. Szkoła, jako placówka oświatowo dydaktyczna była i jest postrzegana - jako ważna instytucja życia społecznego. Jest organizacją posiadającą zdecydowaną przewagę czynnika ludzkiego nad technologicznym i materialno-technicznym. Zarówno stawiane przed szkołą zadania - kształcenie i wychowanie dzieci i młodzieży - oraz nacechowanie znaczną przewagą czynnika ludzkiego wyróżnia szkołę spośród organizacji publicznych. Zgodnie z ustawą o systemie oświaty [Ustawa o systemie oświaty, 1991] głównym organem zarządzającym placówką oświatową, stojącym na jej czele jest dyrektor szkoły. Pracownicy administracyjni zapewniają proces kształcenia, nauczyciele -odpowiadają za realizację procesu nauczania i wychowania, uczniowie - realizują program nauczania, rodzice wspomagają szkołę w realizowanym procesie kształcenia, wychowania i opieki [Drzewowski, 2009, s. 155]. Szkoła jest powołana do zaspokajania edukacyjnych potrzeb społeczeństwa i jest włączona w szerszy układ instytucji społecznych, w kulturę. Złożoność tej sytuacji widać wyraźnie w liczbie i charakterze więzi komunikacyjnych zarówno wewnątrzszkolnych, jak i zewnętrznych. Niewątpliwie, w organizowaniu tych więzi komunikacyjnych największe znaczenie ma działalność dyrektora szkoły, co można uzasadnić m.in. różnorodnością ról menedżerskich jakie pełni dyrektor szkoły. Korzystając z koncepcji "zestawu" ról kierowniczych H. Mintzberga zaprezentowano aspekty komunikacji w zależności od roli kierowniczej dyrektora szkoły. Dokonując analizy wybranych modeli organizacyjnego komunikowania się zauważono, że modelem organizacyjnego komunikowania, który najlepiej opisuje specyfikę komunikowania się w placówce oświatowej i który może posłużyć jako model wyjściowy do opracowania strategii komunikacyjnej szkoły publicznej jest model Ph. I Morgana. Wynika to z faktu, że model ten w największym stopniu uwzględnia różnorodność czynników wpływających na skuteczność komunikacji. W szczególności kładzie nacisk na znaczenie kompetencji komunikacyjnych oraz społecznego i kulturowego kontekstu komunikowania się. Dokonując także analizy procesów komunikowania się w szkole zidentyfikowano formy i kierunki komunikowania się szkoły publicznej zarówno z otoczeniem wewnętrznym jak i zewnętrznym. Z określonych kierunków i form komunikowania się w szkole publicznej wynika, że wpływ komunikowania się na sprawność zarządzania szkołą jest bardzo istotny. Bowiem to od skutecznej komunikacji zależy powodzenie placówki oświatowej, czyli zrealizowanie wszystkich sformułowanych przez nią zadań i celów. Od dobrego systemu komunikowania uzależniona jest również atmosfera w pracy, która z kolei przekłada się na jakość pracy, a to ułatwia budowanie dobrego wizerunku szkoły. W związku z tym istnieje potrzeba zarządzania procesami komunikowania, w tym poprzez tworzenie i realizację polityki lub strategii komunikowania się. Podsumowując można powiedzieć, że komunikowanie się w szkołach publicznych jest procesem złożonym i bardzo dynamicznym. Świadczy o tym zarówno różnorodność form organizacyjnego komunikowania się, liczba podmiotów uczestniczących w tym procesie, w tym interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych oraz wielokierunkowość tego procesu, a także specyfika ról kierowniczych, opartych w dużej mierze na skutecznym komunikowaniu się, pełnionych przez dyrektorów placówek edukacyjnych. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Communication; Management in education; Education

PL

Komunikowanie; Zarządzanie oświatą; Edukacja

• Czasopismo: Współczesne Zarządzanie
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 2
• Strony: 169--179

Twórcy

autor

Stanisława Jung-Konstanty

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• 1. Barańska B., (2007), Wpływ komunikacji wewnętrznej na wizerunek przedsiębiorstwa [w:] D. Tworzydło, T. Soliński, (red.), Pracownicy i media w procesie komunikacji, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, Rzeszów.
• 2. Dobek-Ostrowska B., (2004), Podstawy komunikowania społecznego, Astrum, Wrocław.
• 3. Drzewowski M., (2009), Przywództwo nauczyciela w budowaniu jakości szkoły [w:] W. Maliszewski, I. Nowosad, R. Uździcki, (red.), Szkoła w zmianie. Zarządzanie i komunikacja w sytuacjach szkolnych, Wydawnictwo Adam Marszalek, Toruń.
• 4. Griffin R.W., (2005), Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 5. Jung-Konstanty S., (2011), Zasady publicznego i organizacyjnego komunikowania się [w:] B. Kożuch, C. Kochalski, (red.), Strategiczne zarządzanie miastem w teorii i praktyce Urzędu Miasta Poznania. Instytut Spraw Publicznych UJ, Kraków.
• 6. Kożuch B., (red.), (2001), Zarządzanie. Podstawowe zasady, Wydawnictwo Akademickie, Warszawa.
• 7. Martyniak Z., (2001), Organizacja i zarządzanie. 70 problemów teorii i praktyki, Oficyna wydawnicza Antykwa, Kraków-Kluczbork.
• 8. Mikułowski-Pomorski J., (1999), Komunikacja międzykulturowa, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
• 9. Moczydłowska J., (2006), Zachowania organizacyjne w nowoczesnym przedsiębiorstwie. "Śląsk" Wydawnictwo Naukowe.
• 10. Olsztyńska A., (2002), Komunikacja wewnętrzna w przedsiębiorstwie [w:] H. Mruk (red.), Komunikowanie się w biznesie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań.
• 11. Piotrowski K., (2006), Organizacja i Zarządzanie, Almamer - Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
• 12. Potocki A., (2011), Komunikacja jako proces zarządzania wiedzą [w:] A. Potocki, Komunikacja w procesach zarządzania wiedzą. Kraków: Wydawnictwo Fundacji Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
• 13. Pszczołowski T., (1978), Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław.
• 14. Sasak J., (2010), Integracja systemów informacyjnych jako warunek skutecznego wdrażania zarządzania wiedzą [w:] S. Lachiewicz, A. Zakrzewska-Bielawska (red.), Zarządzanie wiedzą i innowacjami we współczesnych organizacjach, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź.
• 15. Sikorski C., (1999), Zachowania ludzi w organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 16. Stoner J., Freeman R., Gilbert D., (1998), Kierowanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• 17. School Education Act of 7September 1991 (Journal of Laws 2004, no. 256., item 2572).
• 18. Winkler R., (2006), Komunikowanie w relacji przełożony-podwładny: przegląd technik. "Współczesne Zarządzanie" nr 1/2006.