Opłata eksploatacyjna jako źródło konfliktów pomiędzy gminami a przedsiębiorstwami na przykładzie gminy Polkowice i KGHM Polska Miedź SA w Lubinie

• Autorzy: Weronika Grabowiecka

Warianty tytułu

Exploitation Charge as a Conflict Source Between Communes and Companies - an Example of Commune Polkowice and Mining-Metallurgical Complex of Copper Polska Miedź, Ltd.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wokół opłat eksploatacyjnych, stanowiących wynagrodzenie za gospodarcze korzystanie ze środowiska, od dawna rodzą się konflikty wynikające z rozbieżności interesów stron, z jednej strony podmiotu płacącego, dążącego do ich zminimalizowania, a z drugiej strony samorządu lokalnego, partycypującego we wpływach z tego tytułu i zainteresowanego zwiększeniem dochodów. Celem niniejszego opracowania jest prezentacja kontrowersji wokół opłat eksploatacyjnych, próba oceny źródeł powszechnie występujących konfliktów, ich zasięgu i charakteru. Za niezbędne uznano też wyjaśnienie, na podstawie kolejnych aktów prawnych, istoty oraz trybu Wymierzania opłaty eksploatacyjnej, stanowiącej ważne źródło dochodów budżetowych gmin, na obszarze których eksploatuje się złoża kopalin. Jakkolwiek w empirycznej części artykułu, stanowiącej analizę przypadku, zostaną wykorzystane materiały dotyczące konfliktów w gminie Polkowice, na terenie której prowadzona jest działalność wydobywcza przez Kombinat Górniczo-Hutniczy Miedzi Polska Miedź SA, to podjęty problem nie jest incydentalny. W gminach korzystających z opłat eksploatacyjnych ma on powszechny charakter, dotyczy jednak różnych kopalin i różnych podmiotów. Dlatego zaprezentowana analiza może stanowić podstawę szerszych uogólnień. (fragment tekstu)

EN

An entrepreneur who mines minerals and an entrepreneur who mines mineral resources coming from waste materials after mining works or processes of enriching minerals pays an exploitation charge, which belongs to the group of payments for economic use of the environment. The amount of an exploitation charge is established on the basis of the quantity of mined minerals or refined or enriched resources. There have been disputes over Exploitation charges for a long time. They result from discrepancy between interests of parties, on the one hand of a paying party - which tends to minimize the amount of charge, and on the other hand of a local government, which benefits from the receipts and is interested in increasing revenue. Obviously the amount of receipts from exploitation charges in commune budgets varies. Many a time they constitute a sizeable part of the revenues and determine directions and character of their activities. Presence of a mining plant in a commune has a significant influence on its economic arid environmental potential. However, such an entrepreneur bears a great responsibility for ecological damages. The purpose of the study entitled "Exploitation Charge as a Conflict Source Between Communes and Companies - an Example of Commune Polkowice and Mining-Metallurgical Complex of Copper Polska Miedź, Ltd." is to present considerable controversy over exploitation charges, an attempt to assess the sources of commonly occurring conflicts, their range and character. According to succeeding legislative acts, the essence of exploitation charges and the course of their assessment have been explained. In the empirical part of the study, which constitutes an analysis of a case, materials about conflicts in commune Polkowice have been used, where mining business is run by Mining-Metallurgical Complex of Copper Polska Miedź, Ltd. (KGHM Polska Miedź SA). The discussed problem is not incidental. On the contrary, it is common, with such a difference that it concerns different minerals and entities. For that reason the analysis of the presented case serves as a basis for wider generalisations. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Opłaty eksploatacyjne; Konflikt interesów; Analiza konfliktów; Eksploatacja kopalin; Odpowiedzialność ekologiczna; Regulacje prawne

EN

Service charges; Interests conflict; Conflict analysis; Ores exploitation; Ecological responsibility; Legal regulations

• Czasopismo: Zeszyty Studiów Doktoranckich / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu. Wydział Ekonomii
• Rocznik: 2003
• Numer: nr 9
• Strony: 5--31

Twórcy

autor

Weronika Grabowiecka

Bibliografia

• Bukowska, J., [2000], Wpływ inwestycji strategicznej na sytuację społeczno-ekonomiczną gminy Mogilno, praca magisterska, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu.
• Czempas, J., [2000], Nowelizacja ustawy prawo geologiczne i jej skutki finansowe dla gmin, w: Ekonomika inwestowania. Aspekty finansowe i ekologiczne, pod red. H. Henzela, Akademia Ekonomiczna im. K. Adamieckiego, Katowice.
• Czempas, J., [2000], Powolny koniec "pewnego pieniądza", Wspólnota, nr 5.
• Czempas, J., [2000], Zaległości kopalń wobec gmin górniczych w latach 1997-1999 z tytułu opłaty eksploatacyjnej, w: Prawne i finansowe aspekty funkcjonowania samorządu terytorialnego, Tom II, Finanse i budżety samorządów, pod. red. S. Dolaty, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
• Gminy chcą więcej od KGHM. Opłaty od rudy czy od koncentratu miedzi, [2002], Rzeczpospolita, nr 111(6188).
• Frey, D.,[2002], Polska miedź zapłaci więcej, Rzeczpospolita, nr 118(6195).
• Krażewski, P., [1996], Drgające mieszkania, Gazeta Polkowicka, nr 11.
• Lipiński, A., Mikosz, K., [1995], Komentarz do ustawy - Prawo geologiczne i górnicze, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa.
• Mackiewicz, M., Misiąg, W., Tomalak, M., [2002], Samorządowa kasa, czyli na co idą pieniądze w gminach, powiatach i województwach, Alinex, Warszawa.
• Malewski, J., [2002], Zabezpieczenie roszczeń jako instrument zarządzania ryzykiem szkody ekologicznej w górnictwie, w: Ochrona środowiska na terenach górniczych u progu integracji z Unią Europejską, IV Konferencja Naukowo-Techniczna, Szczyrk 2-4 październik.
• Marszałek-Graniczna, T., [1996], Informacja o przepisach dotyczących ocen wpływu na środowisko w kontekście prawa geologicznego i górniczego oraz przepisów miejscowych, Biuletyn Komisji ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko, numer specjalny, grudzień.
• Naworyta, W., [2001], Rola i kompetencje samorządów w zarządzaniu środowiskiem terenów eksploatacji górniczej na tle aktualnych regulacji prawnych, Katedra Górnictwa Odkrywkowego AGH w Krakowie, www.kgo.agh.edu.pl.
• Materiały pozyskane z Ministerstwa Środowiska - Departamentu Geologii i Koncesji Geologicznych w Warszawie, ul. Wawelska 52/54, między innymi wykazy gmin otrzymujących opłatę eksploatacyjną.
• Materiały uzyskane z Urzędu Gminy Polkowice i Grębocice, między innymi koncesje, decyzje MOŚZNiL o wymiarze opłat eksploatacyjnych, wyroki sądowe i korespondencja dotycząca obniżenia opłat eksploatacyjnych.
• Minister musi wymierzyć nowe opłaty eksploatacyjne. Materiał polemiczny [2002], Gazeta Samorządu i Administracji, nr 14(110) z 1-14 lipca.
• Patrzałek, L., [2000], Finanse samorządowe, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław.
• Uberman, R., [2001], Opłata eksploatacyjna za wydobywanie kopalin w propozycjach nowelizacji prawa geologicznego i górniczego, AGH w Krakowie Wydział Górniczy, www.kgo.agh.edu.pl/oplaty.html.
• Żelichowski, S., [2002], W sprawie nowych zasad naliczania opłaty eksploatacyjnej, Prawo i Środowisko, nr 1(29).
• Ustawa z 9 marca 1991 roku o zmianie prawa geologicznego i górniczego (Dz.U. nr 31, poz. 128).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 8 listopada 1991 roku w sprawie opłaty eksploatacyjnej za wydobywanie kopalin ze złóż (Dz.U. nr 105, poz. 455).
• Ustawa z 4 lutego 1994 roku - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. nr 27, poz. 96 z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 23 sierpnia 1994 roku w sprawie opłat za działalność prowadzoną na podstawie przepisów Prawa geologicznego i górniczego (Dz.U. nr 92, poz. 430).
• Ustawa z 27 lipca 2001 roku o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. nr 110, poz. 1190).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 grudnia 2001 roku w sprawie stawek opłat eksploatacyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1746).