Badanie efektu pewności i izolacji na rynku nieruchomości w kontekście teorii perspektywy

• Autorzy: Justyna Brzezicka , Anna Radzewicz , Oksana Kuryj-Wysocka , Radosław Wiśniewski

Warianty tytułu

Certainty an d Isolation Effects in the Real Estate Market in the Context of Prospect Theory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

System rynku nieruchomości (RN) jest przedmiotem badań naukowych, zarówno w ujęciu teoretycznym jak i praktycznym. System ten dotyczy nie tylko nieruchomości, ale również relacji i zależności występujących między podmiotami działającymi w obszarze tego rynku. Uczestnicy rynku podejmują decyzje indywidualnie. Proces ten odbywa się na podstawie posiadanej wiedzy, nabytych umiejętności oraz postaw społecznych i otoczenia, które reprezentują. Obserwacja zespołu tych zachowań przybliża badacza do pełniejszego obrazu rynku nieruchomości, jego specyfiki i złożoności. Celem pracy jest przedstawienie teorii perspektywy (TP) i jej dwóch efektów - efektu pewności i izolacji w odniesieniu do rynku nieruchomości. Przedmiotem badań były zachowania podmiotów rynkowych. Do badań wykorzystano metodę indywidualnego przypadku opartą na kwestionariuszu ankiety zaimplementowanego z psychologii poznawczej. Grupę ankietowanych stanowili studenci oraz pracownicy Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, przebadani w latach 2012-2013. Przedmiotem badań było określenie stopnia awersji uczestników rynkowych do straty oraz ryzyka. Przeprowadzone prace potwierdziły występowanie efektu pewności oraz izolacji na rynku nieruchomości. W przypadku efektu pewności ankietowani wybierali odpowiedzi, które w przyszłości przyniosą pewny zysk, nawet jeśli mieli do wyboru opcję dającą większy zysk, ale występujący z mniejszym prawdopodobieństwem. W przypadku efektu izolacji odnotowano niespójność preferencji uczestników rynku. W sytuacji wyborów mających mniejszą wagę (zmiana najemcy na nowego) uczestnicy badania wykazywali się mniejszą awersją do ryzyka, dostrzegając możliwość większego zysku (konsekwencje krótkookresowe, mniejsze wartości nominalne). Jeśli zaś sytuacja dotyczyła problemów o większej randze (sprzedaż mieszkania i zakup nowego), ankietowani prezentowali większą awersję do ryzyka kosztem potencjalnych zysków. Przeprowadzone badania wskazują, że na rynku nieruchomości należy uwzględnić specyfikę oraz indywidualny charakter uczestników rynku, którzy opierają się nie tylko na klasycznej teorii ekonomicznej, ale w ich zachowaniach przejawiają się elementy psychologii poznawczej i ekonomii behawioralnej.(abstrakt oryginalny)

EN

System of the real estate market (RE) is both a theoretical and empirical research issue. This system entails not only the real estate, but also the relations between agents operating in this market. Market agents make decisions individually. Underlying this process are the stock of knowledge, acquired abilities, social postures, and the environment they represent. Observation of these behaviors familiarizes the researcher with the real estate market, its specificity and complexity. The aim of the paper is to describe the prospect theory (PT) and its two effects - certainty effect and isolation effect with reference to the real estate market. A method of individual case, based on questionnaires and derived from the cognitive psychology, was used for the experiment. Students and employees of the Warmian-Mazurian University in Olsztyn were surveyed in 2012-2013. The study aimed to determine the market agents' risk- and loss aversion. The study confirmed the occurrence of the certainty and isolation effects on the real estate market. In case of the certainty effect, respondents chose answers which would bring the assured profit in the future, even if they had an option of choosing a bigger profit, but with smaller probability. In case of the isolation effect, a note of inconsistency of participants' preference was observed. For smaller significance choices (change of one tenant to a new one) the participants showed smaller risk aversion, driven by bigger profit expectations (short-term consequences, lower nominal values). However, if the situation concerned higher rank problems (the sale of the flat and the purchase of a new one), respondents demonstrated greater risk aversion at the cost of potential gains. The experiment suggests that the real estate market is affected by the specificity and individual character of market agents who do not follow the classical economic theory and are subject to effects described in the cognitive psychology and behavioral economics literature.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynek nieruchomości; Teoria perspektywy; Badania ankietowe; Ekonomia behawioralna; Psychologia; Awersja do strat

EN

Real estate market; Prospect theory; Questionnaire survey; Behavioral economics; Psychology; Loss aversion

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Ekonomicznych
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 4 (79)
• Strony: 560--582

Twórcy

autor

Justyna Brzezicka

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Anna Radzewicz

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Oksana Kuryj-Wysocka

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Radosław Wiśniewski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• Ainslie G. (1975), Specious reward: A behavioral theory of impulsiveness and impulse control, "Psychological Bulletin", Vol 82, No. 4, s. 463-496.
• Baxter J.L. (1993), Behavioral Foundations of Economics. St. Martin's Press.
• Blaug M. (1992/1995), Metodologia ekonomii. PWN, Warszawa.
• Camerer C.F., Loewenstein G. (2004), Behavioral economics: Past, present, future, w: Camerer C.F., Loewenstein G., Rabin M., Advances in Behavioral Economics. Published by Princeton University Press, Princeton and Oxford.
• Dębniewski G., Pałach H., Zakrzewski W. (2001), Mikroekonomia, Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
• Edwards K.D. (1996), Prospect theory: A literature review, "International Review of Financial Analysis", Vol. 5, No. 1, s. 19-38.
• Forlicz S. (2001), Niedoskonała wiedza podmiotów rynkowych, PWE, Warszawa.
• Grzesiak M., Beszłej J.A., Szechiński M. (2008), Skala impulsywności Barretta, "Postępy Psychiatrii i Neurologii", nr 17 (1), s. 61-64.
• Heilpern S. (1998), Dynamika i niepewność w modelowaniu ekonomicznym, Wyd. AE im. Oskara Langego, Wrocław.
• Kahneman D., Tversky A. (1974), Judgement under uncertainty: Heuristics and biases. "Science", No. 185 (4157), s. 1124-1131.
• Kahneman D., Tversky A. (1979), Prospect theory: An analysis of decision under risk. "Econometrica", Vol. 47, Issue 2, s. 263-292.
• Kahneman D., Tversky A. (1992), Advances in prospect theory: Cumulative representation of uncertainty, "Journal of Risk and Uncertainty", No. 5, s. 297-323.
• Kaleta K. (2006), Czy konsument myśli racjonalnie, "Marketing i Rynek", nr 3, s. 20-24.
• Katona G. (1975), Psychological Economics, Elsevier, New York, Oxford, Amsterdam.
• Katona G. (1980), The scope and function of behavioral economics, w: Essays on Behavioral Economics, University of Michigan Press, Ann Arbor, Michigan.
• Koch S. (1964/2002), Psychologia wobec pojawiających się koncepcji wiedzy (przekład: R. Stachowski, s. 11-57), w: Behawioryzm i fenomenologia: różne ujęcia współczesnej psychologii, T.W. Wann (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Kucharska-Stasiak E. (2006), Nieruchomość w gospodarce rynkowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Łukaszewicz A. (1995), Wymiary racjonalności gospodarowania, "Ekonomista", nr 1-2, s. 227-242.
• Moeller F.G., Barratt E.S., Dougherty D.M., Schmitz J.M., Swann A.C. (2001), Psychiatric aspects of impulsivity, "Am J Psychiatry", No. 158, s. 1783-1793.
• Pogonowska B. (1998), Jednostkowa racjonalność gospodarowania w teoriach ekonomicznych, w: Zeszyty Naukowe. Seria 1/Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, "Studia z etyki i socjologii gospodarczej", nr 270, s. 71-80.
• Radzewicz A., Wiśniewski R. (2011), Niepewność rynku nieruchomości, "Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości", vol. 19, nr 1, Olsztyn.
• Scriven M. (1964/2002), Poglądy na naturę człowieka (przekład: R. Stachowski, s. 11-57), w: Behawioryzm i fenomenologia: różne ujęcia współczesnej psychologii, T.W. Wann (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Smyczek S. (2004), Racjonalność gospodarowania dochodami pieniężnymi w ujęciu teoretycznym, "Marketing i Rynek", nr 10, s. 6-11.
• Starmer C. (2004), Development in nonexpected-utility theory: The hunt for a descriptive theory of choice under risk, w: Camerer C.F., Loewenstein G., Rabin M., Advances in Behavioral Economics, Published by Princeton University Press, Princeton and Oxford.
• Stępień B., Szarzec K. (2007), Ewolucja poglądów teorii ekonomii na temat koncepcji człowieka gospodarującego, "Ekonomista", nr 1, s. 13-35.
• Tyszka T. (2010), Decyzje. Perspektywa psychologiczna i ekonomiczna, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Wilkinson N. (2008), An Introduction to Behavioral Economics, Palgrave Macmillan, New York.
• Wiśniewski R. (2007), Wielowymiarowe prognozowanie wartości nieruchomości, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
• Wiśniewski R., Radzewicz A., Renigier-Biłozor M. (2011), From uncertainty to the efficiency of the real estate market, 18th Annual European Real Estate Society Conference in Eindhoven, the Netherlands.
• Zaleśkiewicz T. (2011), Psychologia ekonomiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.