Czasopismo
Tytuł artykułu
Autorzy
Warianty tytułu
Języki publikacji
Abstrakty
Polski ruch społeczno-zawodowy rolników w Wielkopolsce ma bogatą tradycję. Pierwsze trwałe społeczno-zawodowe organizacje rolnicze powstały już na początku drugiej połowy XIX wieku w końcowym okresie realizacji reform uwłaszczeniowych. W roku 1861 powołane zostało Centralne Towarzystwo Gospodarcze (CTG) dla propagowania wśród ziemian postępowych form gospodarowania. Niewiele lat później , bo już w 1866 r. pojawiają się w Wielkopolsce jako jedne z pierwszych na ziemiach polskich włościańskie kółka rolnicze. W swym programie działania przewidywały one szerzenie oświaty wśród chłopów i pomoc w samodzielnym gospodarowaniu w warunkach rozwijającego się kapitalizmu. Oprócz organizacji społeczno-zawodowych istniała także od roku 1896 w Wielkopolsce instytucja samorządu rolniczego - izba rolnicza. Polacy jednak wobec antypolskich działań miejscowej administracji pruskiej oraz nacjonalistycznych organizacji niemieckich nie uzyskali w izbie odpowiedniej reprezentacji i nie mieli możliwości kształtowania jej działalności z korzyścią dla rolnictwa polskiego. Kółka początkowo rozwijały się w formie niezrzeszonej przy wydatnej pomocy ziemian z CTG i księży. W latach siedemdziesiątych CTG uznała, iż należy powołać ogólnego opiekuna dla wszystkich kółek w charakterze patrona. Pierwszym patronem został aktywny działacz kółek M. Jackowski. Zarówno pierwszy patron jak i jego następcy byli jednocześnie członkami zarządu CTG. Dla pomocy w terenie patron powoływał w zależności od swego uznania wicepatronów obejmujących zasięgiem kółka w kilku powiatach. W ten sposób z jednej strony CTG całkowicie objęło kontrolą wszystkie kółka, z drugiej zaczęło kształtować strukturę organizacyjną przyszłego Związku Poznańskich Kółek Rolniczych (ZPKR). Powstał on w roku 1911. Uchwalono wówczas tzw. Ustawę Związku i powołano radę patronacką czyli patronat składający się z 6 osób. Tak ukształtowana struktura Związku (patronat, wicepatronaty i kółka) przetrwała do roku 1926, tj. do czasu powstania Wielkopolskiego Towarzystwa Kółek Rolniczych (WTKR). (fragment tekstu)
Rocznik
Strony
31--54
Opis fizyczny
Twórcy
autor
Bibliografia
- A. Czubiński i E. Makowski, Klasowy ruch robotniczy w Wielkopolsce w okresie II Rzeczypospolitej. Poznań 1963.
- A. Czubiński, M. Skrzek, Strajki rolne w Wielkopolsce 1919-1922. Materiały Archiwalne. Warszawa 1959.
- Gazeta Rolnicza 5 X 1923.
- I. Szuman-Purol, Wpływ I wojny światowej na przeobrażenia w wielkopolskim rolnictwie, ogrodnictwie i leśnictwie. Kronika Wielkopolski 1981 nr 26.
- J. Borkowski, A. Gurnicz. Kółka rolnicze w II Rzeczypospolitej. Warszawa 1978.
- J. Majewski, Wieś wielkopolska w okresie międzywojennym 1918-1939. W: Dzieje wsi wielkopolskiej. Praca zbiorowa pod red. Wł. Rusińskiego. Poznań 1959.
- J. Pajewski, Niemcy w czasach nowożytnych 1577-1939. Poznań 1947.
- Księga adresowa gospodarstw rolnych woj. poznańskiego, Poznań 1926.
- Księga Pamiątkowa Związku Poznańskich Kółek Rolniczych 1866-1926 Poznań 1926.
- L. Trzeciakowski, Wielkopolska w latach I wojny światowej i w przededniu powstania, W: Dzieje Wielkopolski t. II, Poznań 1973.
- Memoriał Patrona Brownsforda do Ministerstwa z 1 VIII 1920.
- Poradnik Gospodarki 4 VII 1919.
- Poradnik Gospodarski 1 I 1922.
- Poradnik Gospodarski 1 III 1925.
- Poradnik Gospodarski 1 IX 1920.
- Poradnik Gospodarski 1 IX 1924.
- Poradnik Gospodarski 1 V 1922.
- Poradnik Gospodarski 1 VIII 1920.
- Poradnik Gospodarski 1 X 1922.
- Poradnik Gospodarski 1 XII 1921.
- Poradnik Gospodarski 10 II 1924.
- Poradnik Gospodarski 11 IV 1920.
- Poradnik Gospodarski 11 VII 1920.
- Poradnik Gospodarski 12 IX 1919.
- Poradnik Gospodarski 12 VI 1921.
- Poradnik Gospodarski 14 XI 1920.
- Poradnik Gospodarski 15 III 1925.
- Poradnik Gospodarski 15 VIII 1920.
- Poradnik Gospodarski 16 IX 1923.
- Poradnik Gospodarski 16 V 1926.
- Poradnik Gospodarski 16 X 1921.
- Poradnik Gospodarski 16 X 1926.
- Poradnik Gospodarski 17 VII 1920.
- Poradnik Gospodarski 17 X 1919.
- Poradnik Gospodarski 17 X 1920.
- Poradnik Gospodarski 2 III 1924.
- Poradnik Gospodarski 20 XII 1925.
- Poradnik Gospodarski 21 XI 1919.
- Poradnik Gospodarski 23 IV 1922.
- Poradnik Gospodarski 25 VII 1920.
- Poradnik Gospodarski 26 VI 1921.
- Poradnik Gospodarski 26 VII 1925.
- Poradnik Gospodarski 27 VI 1920.
- Poradnik Gospodarski 28 I 1923.
- Poradnik Gospodarski 29 I 1922.
- Poradnik Gospodarski 29 II 1920.
- Poradnik Gospodarski 3 V 1925.
- Poradnik Gospodarski 3 X 1920.
- Poradnik Gospodarski 3 X 1926.
- Poradnik Gospodarski 30 V 1919.
- Poradnik Gospodarski 31 I 1919.
- Poradnik Gospodarski 4 VII 1919.
- Poradnik Gospodarski 5 VIII 1925.
- Poradnik Gospodarski 6 VI 1919.
- Poradnik Gospodarski 6 VIII 1922.
- Poradnik Gospodarski 6 XI 1921.
- Poradnik Gospodarski 9 V 1919.
- Rocznik Kółek Rolniczo-Włościańskich w Wielkopolsce, r. 1920.
- Rocznik Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Poznaniu za rok 1923. Poznań 1924.
- Rocznik WIR za rok 1923.
- Rocznik WIR za rok 1924.
- S. Kubiak, F. Łozowski, Rady Robotniczo-Żołnierskie w Wielkopolsce 1918-1919. Poznań 1959.
- Sprawozdanie z walnego zebrania Związku z 22 IV 1926.
- Sprawozdanie z walnego zebrania Związku za rok 1921.
- Sprawozdanie z walnego zebrania Związku za rok 1925.
- St. Krawczyński, Zadania Kółka Rolniczego. Poznań 1929.
- St. Nowakowski, Geografia gospodarcza Polski zachodniej. Poznań 1929, t. I.
- St. Warkoczewski, Powstanie izby rolniczej w Wielkopolsce. "Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych" t. XXX.
- St. Warkoczewski, Walka o połączenie społeczno-zawodowych organizacji rolniczych w Wielkopolsce w latach 1922-1927. Nauki Polityczne. Zeszyt Naukowy AE w Poznaniu. Seria I. nr 70.
- T.G. Jackowski, W walce o polskość, Kraków 1972.
- W. Aleksandrowicz, A. Bukowski, Cz. Wycech. W stulecie działalności kółek rolniczych, Warszawa 1967.
- W. Jakóbczyk, Patron Jackowski. Poznań 1938.
- Wielkopolanin, 9 II 1919.
- Z. Grot, Orężny czyn powstania wielkopolskiego, W: Powstanie Wielkopolskie, 1918-1919. pr. zbiorowa pod red. K. Piwarskiego, Poznań 1969.
- Z. Hemerling, Ruch Ludowy w Wielkopolsce 1919-1939. Warszawa 1971.
- Z. Landau, J. Tomaszewski, Gospodarka Polski międzywojennej, t. I, 1918-1923. Warszawa 1967.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171386403