Homo postsovieticus. Tischnerowska etyka pracy a realia XXI wieku

• Autorzy: Krzysztof Wieczorek

Warianty tytułu

Homo Postsovieticus. Tischner's Work Ethic and the Realities of the Twenty-first Century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Józef Tischner, jako jeden z najwnikliwszych obserwatorów i diagnostów polskiego życia publicznego w ostatnich trzech dekadach XX w., wypracował wiele istotnych narzędzi opisu i ewaluacji najważniejszych form i obszarów, w jakich rozgrywał się i nadal rozgrywa dramat zbiorowej egzystencji Polaków. Wśród najbardziej nośnych kategorii historiozoficznych w dyskursie Tischnerowskim pojawiło się intrygujące, kontrowersyjne i często krytykowane określenie homo sovieticus, za pomocą którego krakowski filozof próbował skonstruować społeczno-filozoficzny model środkowoeuropejskiej transformacji ustrojowej, ze szczególnym uwzględnieniem specyficznej sytuacji społeczeństwa polskiego po upadku komunizmu. Artykuł podejmuje próbę rekonstrukcji dokonywanych na przestrzeni lat przez J. Tischnera analiz polskiej rzeczywistości społecznej, koncentrując się na rozważaniach z zakresu etyki pracy, a następnie rozpatruje problem, na ile aktualne i nadal inspirujące są wypracowane przez autora Etyki solidarności metody badawcze oraz uzyskane przezeń za ich pomocą rezultaty, jeśli jako zadanie badawcze postawimy przed sobą próbę zrozumienia źródeł, mechanizmów i prawdopodobnych rezultatów obecnie przeżywanych w naszym kraju problemów związanych z niedoskonałością strukturalną systemu pracy oraz etycznym nieuporządkowaniem, panującym w środowiskach pracowniczych.(abstrakt oryginalny)

EN

Józef Tischner was one of the most discerning observers and diagnosticians of the Polish public life in the last three decades of the twentieth century. He has developed a number of important tools for the description and evaluation of the most important forms and areas in which the drama of the collective existence of the Polish nation has been performed. Among the most famous historiosophical categories in Tischner discourse, the term "homo sovieticus" had emerged - intriguing, controversial and often criticized. Tischner tried to use it to construct a socio-philosophical model of the Central European transition, with particular emphasis on the situation of Polish society after the collapse of communism. The article attempts to reconstruct the analysis of the Polish social reality made over the years by Józef Tischner, focusing on the analysis in the field of work ethic. Next it considers the problem of how the research methods and the results obtained by them, developed by the author of "The Ethic of Solidarity", remain inspirational and up-to-date. In this case, the research task we undertook is to try to understand the sources, mechanisms, and the likely outcomes of our country's problems associated with the imperfect structure of the system of work and ethical disorder prevailing in occupational environments. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Etyka pracy; Katolicka etyka pracy

EN

Work ethics; Catholic work ethic

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu
• Rocznik: 2013
• Tom: 49 nr 4 Być, mieć czy władać?
• Strony: 167--189

Twórcy

autor

Krzysztof Wieczorek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Ajdukiewicz K., Logika pragmatyczna, PWN, Warszawa 1975.
• Barbrook R., Przyszłości wyobrażone. Od myślącej maszyny do globalnej wioski, Muza, Warszawa 2009.
• Bp Ryczan na pielgrzymce Radia Maryja, http://www.diecezja.kielce.pl/bp-ryczan-na-pielgrzymce-radia-maryja [12.04.2013].
• Bonowicz W., Tischner, Znak, Kraków 2001.
• Czapliński P., Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje, W.A.B., Warszawa 2009.
• Czapliński P, Resztki nowoczesności, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011.
• Filozofia chrześcijańska w dialogu, red. K. Bukowski, Studium Myśli Chrześcijańskiej przy Duszpasterstwie Akademickim, Kraków 1981.
• Filozofia współczesna, red. J. Tischner, Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy, Kraków 1989.
• Galarowicz J., Imię własne człowieka: klucz do myśli i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II, Wyd. Naukowe PAT, Kraków 1996.
• Iłowiecki M., Kronika przypadków publicznych, Prószyński i S-ka 2000.
• Jan Paweł II, Praca a człowiek, w: Encyklika Laborem exercens, pkt 2, Pallotinum, Poznań 1981.
• Koniec komunizmu, http://www.youtube.com/watch?v=lgAiAKNfryg [6.03.2013].
• Pracujemy w sercu kultury. Z J. Tischnerem rozmawia T. Szyma, "Tygodnik Powszechny" 1981, nr 25 (1691).
• Ryś G., Ksiądz Tischner - duszpasterz, "Znak" 2001, nr 3 (550).
• Sutowski M., hasło Homo sovieticus, w: Słownik transformacyjny "Krytyki Politycznej", http://www. krytykapolityczna.pl/Transformacja-20latpozniej/SlowniktransformacyjnyHomosovieticus/menuid- 431.html [12.04.2013].
• Taylor Ch., Nowoczesne imaginaria społeczne, Znak, Kraków 2010.
• Tischner J., Chochoł sarmackiej melancholii, "Znak" 1970, nr 2-3 (188-189).
• Tischner J., Etyka solidarności oraz Homo sovieticus, Znak, Kraków 1992.
• Tischner J., Fenomenologia spotkania, "Analecta Cracoviensia" 1978, nr 10.
• Tischner J., Filozofia i ludzkie sprawy człowieka, w: idem, Świat ludzkiej nadziei, Znak, Kraków 1975.
• Tischner J., Homo sovieticus między Jasną Górą a Wawelem, "Tygodnik Powszechny" 1990, nr 18.
• Tischner J., Myślenie według wartości, Znak, Kraków 1982.
• Tischner J., Polska jest Ojczyzną, Editions du Dialogue, Paris 1985.
• Tischner J., Polski kryzys pracy, w: Filozofia współczesna, red. J. Tischner, Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy, Kraków 1989.
• Tischner J., Polski młyn, Nasza Przeszłość, Kraków 1991.
• Tischner J., Praca i słowo o pracy, w: idem, Polska jest Ojczyzną, Editions du Dialogue, Paris 1985.
• Tischner J., Rozważania na progu jutra, w: Filozofia chrześcijańska w dialogu, red. K. Bukowski, Kraków 1981.
• Tischner J., Śladami Nieskończonego. W kręgu myśli E. Lévinasa, "Analecta Cracoviensia" 1986, nr 18.
• Tischner J., Świat ludzkiej nadziei, Znak, Kraków 1975.
• Tischner J., Wprowadzenie do dialogu o etyce pracy, w: idem, Polski młyn, Nasza Przeszłość, Kraków 1991.
• Wieczorek K., Dwie filozofie spotkania. Konfrontacja myśli Józefa Tischnera i Andrzeja Nowickiego, Wyd. UŚ, Katowice 1990.
• Wierzbicki P., Bitwa o Wałęsę, Wyd. Tygodnika "Solidarność", Warszawa 1990.
• Wnuk-Lipiński E., Długie pożegnanie, "Tygodnik Powszechny" 2008, nr 2, http://tygodnik2003-2007. onet.pl/1548, 1462351,1,559916, dzial.html [12.04.2013].
• Zinowiew A., Homo sovieticus, Polonia Book Fund. Ltd., London 1983.