Rozwój nauki od wyjaśniania do jej instrumentalizacji

• Autorzy: Grażyna Musiał , Eugeniusz Kośmicki
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W niniejszym rozdziale rozpatruje się rozwój nauki z metodologicznego punktu widzenia. Celem rozważań jest przedstawienie fundamentalnego zadania nauki, jakim jest wyjaśnianie, a w następnej kolejności wskazanie na powody minimalizowania tego programu poznawczego. Omawia się typy i rodzaje wyjaśniania. Najobszerniej potraktowane jest wyjaśnianie poprzez prawa nauki, gdyż uznaje się je za najbardziej cenne. Instrumentalne podejście do przedmiotu badań danej nauki oznacza minimalizowanie jej programu poznawczego. Ważne okazują się pytania, czy badania naukowe są inspirowane chęcią poznania, ciekawością i czy za pierwszorzędne może być uznane instrumentalne podejście do wiedzy naukowej? Nauka od samych jej początków kierowała się ideałem prawdy, dążąc do prawdziwości wiedzy. Powinnością uniwersytetu jest prowadzenie badań, naukowe wyjaśnianie rzeczywistości i przedkładanie wiedzy rozumiejącej. Metodolog niemiecki Hans-Georg Gadamer (1900-2002) pisał, że wszelkie rozumienie nie tylko musi być otwarte na prawdę i jej szukać, lecz musi także ją zakładać. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Nauka; Metodologia nauki; Badania naukowe; Rozwój nauki

EN

Science; Methodology of science; Scientific research; Development of science

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2015
• Tom: Uniwersytet w perspektywie kształcenia przez całe życie
• Strony: 113--122

Twórcy

autor

Grażyna Musiał

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Eugeniusz Kośmicki

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Kośmicki E: Biologiczne koncepcje zachowania: próba analizy metodologicznej. PWN, Warszawa-Poznań 1986.
• Musiał G.: Spór o stadia rozwoju społecznego. Studium metodologiczne. Wydawnictwo AE, Katowice 1993.
• Nowak L.: O ukrytej jedności nauk społecznych i przyrodniczych. "Nauka" 1998, nr 1.
• Musiał G.: Методологическое разьитие рефлексии над наукой и познанием з точки эреня Яна Суха (познаньская методологическая школа). В: Международная научно-практическая конференция: Экономический рост Песпублики еларусь: глобализация, инновационность устойчивость. Минск 21-22 мая 2015 года. Том 1. Минск БГЭУ.
• Hempel C.G., Oppenheim P.: Studies in the Logic of Explanation. "Philosophy of Science" 1948, Vol. 15, No. 2.
• Hempel C.G., Oppenheim P.: The Logic of Explanation. W: Readings in the Philosophy of Science. Eds. H. Feigl, M. Brodbeck. Appleton - Century - Croft Inc., New York 1953.
• Popper K.R.: Logika odbycia naukowego. ("Logik der Forschung", 1934), Aletheia 2014.
• Nagel E.: Struktura nauki. Zagadnienia logiki wyjaśnień naukowych. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1970.
• Kmita J. : Z metodologicznych problemów interpretacji humanistycznej. PWN, Warszawa 1971.
• Globalna ekonomia polityczna. Red. J. Ravenhill. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
• The Crisis in Economics. The Post-autistic Economics Movement. The First 600 Days. Ed. E. Fullbrook. Taylor & Françis e-Library, London - New York 2006.
• Zacher L.W.: Społeczeństwo wiedzy/niewiedzy w budowie (trendy, konteksty, działania). W: Kreowanie społeczeństwa niewiedzy. Red. A. Jabłoński, J. Szymczak, M. Żemło. Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2015.