Srebrna gospodarka - nowy paradygmat rozwoju starzejącej się Europy

• Autorzy: Anna Niewiadomska , Ewa Sobolewska-Poniedziałek

Warianty tytułu

Silver Economy - the New Development Paradigm of Ageing Europe

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od kilku dekad trwa w Europie burzliwa dyskusja na temat przyczyn, przebiegu i konsekwencji zachodzących zmian demograficznych. Ich dynamika jest zróżnicowana w skali kontynentu, jednakże kierunek podobny. Analiza już odnotowanych przeobrażeń struktury wiekowej społeczeństw europejskich oraz dostępnych prognoz ludności jednoznacznie wskazuje, iż wiele krajów regionu doświadcza bądź doświadczy w przyszłości zwiększonej dynamiki starzenia się populacji. Proces ten w perspektywie ekonomicznej postrzegany jest głównie w kategoriach problemów dla wzrostu gospodarczego oraz finansów publicznych. Z jednej strony obawy budzą rosnące koszty utrzymania coraz liczniejszych "nieprodukcyjnych" grup ludności, obciążających za pośrednictwem transferów społecznych system finansów publicznych. Z drugiej strony niski przyrost naturalny wraz z wydłużaniem się czasu trwania życia przyczynia się do powstania niedoborów zasobów pracy i ich starzenia się. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, jak utrzymać wzrost gospodarczy w nowych realiach demograficznych, uwaga coraz częściej kierowana jest na tzw. srebrną gospodarkę, u której podstaw leży pozytywne podejście do starzenia się populacji. Traktowanie tego procesu jako szansy, a nie tylko zagrożenia ma swoje źródło w przekonaniu, iż starzejące się społeczeństwa stworzą nowe możliwości rozwoju gospodarczego przez kreowanie popytu na nowe produkty i usługi lub ich przystosowanie do potrzeb osób starszych, jak również zwiększenie aktywności zawodowej tej grupy. Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie istoty srebrnej gospodarki, stanowiącej stosunkowo nową wizję rozwoju Europy. Główną przesłanką zainteresowania się tą koncepcją była coraz większa świadomość wśród decydentów, a także naukowców co do nieuchronności pewnych zmian demograficznych. Chcąc określić ich skalę oraz zróżnicowanie regionalne, wykorzystano dostępne dane rzeczywiste oraz prognostyczne, przygotowywane przez Departament Ludnościowy ONZ. Zamierzeniem było ukazanie skali wyzwań oraz szans wynikających ze zmian struktury wieku ludności na Starym Kontynencie. Aby zrealizować powyższy cel, zastosowano metodę analizy porównawczej oraz desk research. Pierwsze europejskie doświadczenia z wdrażania srebrnej gospodarki pozwalają sądzić, iż wzrost liczby osób uznawanych w danym społeczeństwie za starsze może stać się początkiem nowej ścieżki rozwoju dla podmiotów gospodarczych. W niniejszym opracowaniu przyjęto tezę, iż strategia rozwoju uwzględniająca potrzeby starzejącej się populacji sprzyja poprawie jakości życia nie tylko osób starszych, ale również pozostałych członków populacji. Przeprowadzona analiza, odwołująca się m.in. do japońskich doświadczeń, stanowi tego potwierdzenie. Trzeba jednak pamiętać o tym, że przekucie zagrożeń w szanse wymaga zrozumienia istoty powiązań między sferą gospodarczą a demografią. Z tego też względu część opracowania została poświęcona przybliżeniu tej właśnie kwestii. Konkludując, można stwierdzić, iż możliwości wzrostu wynikające ze starzenia się populacji nie zostaną zrealizowane automatycznie. Ważna jest determinacja w upowszechnianiu poglądu, iż osoby starsze stanowią wartościową część każdego społeczeństwa i gospodarki. Wydaje się, że srebrna gospodarka z jednej strony stanowi dobry przykład systemu ekonomicznego pozwalającego na zagospodarowanie starszych wiekiem zasobów pracy, z drugiej zaś kreuje innowacyjne podejście do zaspokajania potrzeb nie tylko osób starszych, ale również pozostałych grup społecznych.(abstrakt oryginalny)

EN

For several decades heated discussion in Europe have continued on the causes, course and consequences of demographic changes. The dynamics of changes varies across the continent, but the direction is consistent. The analysis of transformations already recorded in the age structure of European societies and the available population projections, clearly indicates that many countries in the region are experiencing or will experience the increased dynamics of ageing of the population. This process from the economic perspective is seen mainly in terms of problems for economic growth and public finances. On the one hand, what raises fears are the increasing costs of maintaining a growing number of "non-productive" sectors of the population and aggravating social transfers through the system of public finance. On the other hand, low birth rates accompanied with the increasing duration of life, contribute to the emergence of labor shortages and the ageing. In search of answers to the question on how to sustain economic growth in the new demographic realities more and more attention is directed to the so-called silver economy, underlying positive approach to ageing population. Treating this process as an opportunity and not just a challenge stems from the belief that ageing societies will create new opportunities for economic development through the creation of demand for new products and services or their adaptation to the needs of the elderly, as well as increased activity of this group. The aim of this study is to present the essence of silver economy, which is a relatively new vision for Europe. The main premise of interest in this concept is growing awareness of inevitability of demographic changes among policy makers and researchers. In order to determine their scale and regional disparities were used actual data available and forecasting, prepared by the UN Population Department. The intention was to show the challenges and opportunities arising from changes in the age structure of the Old Continent. To achieve this objective the comparative analysis method and desk research were used. The first European experience with silver economy implementation suggests that an increase in the number of people as elderly in the population can become the beginning of a new path of development for businesses. In this paper the concept is acknowledged that development strategy taking into account the needs of an ageing population is conducive to improving the quality of life not only of the elderly, but also of other members of the population. The analysis draws on, among others, the Japanese experience as the confirmation. We must, however, remember that turning threats into opportunities requires an understanding of the essence of the relationship between the economics and the demography. For this reason part of the study was devoted to highlighting this very issue. In conclusion it can be stated that growth opportunities stemming from the ageing of the population will not be achieved automatically - the robustness in promoting the idea that older people constitute a valuable part of every society and the economy, is among critical factors. It seems that the silver economy is a good example of the economic system that allows the management of older labor. On the other hand it creates an innovative approach to meet not only the needs of the elderly, but also other social groups.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Starzenie się społeczeństw; Wzrost gospodarczy; Dywidenda; Srebrna gospodarka

EN

Ageing of the population; Economic growth; Dividend; Silver economy

• Czasopismo: Ekonomia XXI Wieku
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 3 (7)
• Strony: 65--81

Twórcy

autor

Anna Niewiadomska

• Uniwersytet Zielonogórski

autor

Ewa Sobolewska-Poniedziałek

• Uniwersytet Zielonogórski

Bibliografia

• Commission of the European Communities, 2005, Green Paper: Confronting demographic change: a newsolidarity between the generations (COM(2005) 94 final), Brussels: EU COM.
• Commission of the European Communities, 2006, The demographic future of Europe - from challenge to opportunity (COM(2006) 571 final), Brussels: EU COM.
• Commission of the European Communities, 2009, Dealing with the impact of an ageing population in the EU(2009 Ageing Report) (COM(2009) 180 final), Brussels: EU COM.
• Enste P., Naegele G., Leve V., 2008, The Discovery and Development of the Silver Market in Germany, [w:] Kohlbacher F., Herstatt C. (eds.), The Silver Market Phenomenon. Business Opportunities in an Era of Demographic Change, Springer Verlag, Heidelberg.
• Golinowska S., 2014, Srebrna gospodarka - element strategii rozwoju regionalnego, Małopolskie Studia Regionalne nr 2-3/31-32/2014.
• Jurek Ł., 2012, Ekonomia starzejącego się społeczeństwa, Difin, Warszawa.
• Klimczuk A., 2011, Transfer technologii w kształtowaniu srebrnej gospodarki, [w:] Grzybowski M. (red.), Transfer wiedzy w ekonomii i zarządzaniu, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia.
• Kohlbacher F., Herstatt C., Sweisfurth T., 2011, Product Development for The Silver Market [w:] Kohlbacher F., Herstatt C. (eds.), The Silver Market Phenomenon. Marketing and Innovation in the Aging Society, Second Edition, Springer Verlag, Heidelberg.
• Kohler H-P., Billari F.C., Ortega J.A., 2006, Low Fertility in Europe: Causes, Implications and Policy Options, [w:] Harris F.R. (ed.), The Baby Bust: Who will do the Work? Who Will Pay the Taxes? Lanham, MD, Rowman & Littlefield Publishers.
• Kotowska I.E., Jóźwiak J., 2012, Nowa demografia Europy a rodzina, Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych, z. 28.
• Majdzińska K., 2011, Dywidenda demograficzna - przykład Polski, [w:] Osiński J. (red.), Współczesne problemy demograficzne. Rzeczywistość i mity. Ujęcie krajowe, regionalne i globalne, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Mączyńska E., 2012, Sytuacja demograficzna jako element globalnie naruszonej równowagi, [w:] Strzelecki Z., Potrykowska A. (red.), Polska w Europie - Przyszłość demograficzna, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/POZ_Polska_w_Europie.pdf (dostęp: 1.05.2015).
• New waves of growth. Unlocking opportunity in the multi-polar world, 2011, Oxford Economics,http://www.accenture.com/SiteCollectionDocuments/PDF/Accenture-Institute-High-Performance-New-Waves-of-Growth.pdf

Identyfikatory

DOI

10.15611/e21.2015.3.04