Prawo człowieka do śmierci : przegląd orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

• Autorzy: Tomasz Kalita
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Analiza orzecznictwa ETPCz pozwala na stwierdzenie, że art. 2 EKPCz nie może być podstawą do jakiegokolwiek żądania, czy też roszczenia prawnego, o pozbawienie życia z rąk innej osoby, ani legalnego usprawiedliwienia dla działań mogących powodować śmierć. Za niedopuszczalne należy uznać stosowanie eutanazji czynnej, czy też wspomaganego samobójstwa. Nie do przyjęcia jest również koncepcja prawa do śmierci traktowanego jako prawo podmiotowe, gdyż jej zaakceptowanie powodowałoby powstanie po stronie państwa obowiązku o charakterze pozytywnym, polegającego na zapewnieniu przyszłemu samobójcy pomocy w dokonaniu aktu autodestrukcji. Tak definiowane prawo do decydowania o momencie własnej śmierci byłoby zaprzeczeniem prawa do życia i jego ochrony. Natomiast obowiązki państwa względem pragnącego umrzeć, zwłaszcza w przypadku konieczności przeprowadzenia wspomaganego samobójstwa, byłyby sprzeczne z tymi, które obligują państwo w przypadku ochrony życia. (fragment tekstu)

EN

The article focuses on the problem of the right to die on the ECHR's jurisdiction. The right to die is treated as the ethical or institutional entitlement of the individual to commit suicide or to undergo voluntary euthanasia. Possession of this right is often understood to mean that a person with a terminal illness should be allowed to commit suicide or assisted suicide or to decline life-prolonging treatment, where a disease would otherwise prolong their suffering to an identical result. The question of who, if anyone, should be empowered to make these decisions is often central to debate. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka; Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności; Prawa człowieka; Samobójstwa; Prawo podmiotowe

EN

European Court of Human Rights Judgements; Convention for Protection of Human Rights; Human rights; Suicides; Subjective right

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 21
• Strony: 59--69

Twórcy

autor

Tomasz Kalita

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Polska

Bibliografia

• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284).
• Resolution 613 (1976) on the rights of the sick and dying. Tekst przyjęty przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w dniu 29 stycznia 1976 r. (24 posiedzenie), [w:] http://assembly.coe.int/Main.asp?link=/Documents/AdoptedText/ta76/ERES613.htm.
• Recommendation 779 (1976) on the rights of the sick and dying. Tekst przyjęty przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w dniu 29 stycznia 1976 r. (24 posiedzenie), [w:] http://assembly.coe.int/Main.asp?link=/Documents/AdoptedText/ta76/EREC779.htm.
• Recommendation 1418 (1999) Protection of the human rights and dignity of the terminally ill and the dying. Tekst przyjęty przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w dniu 25 czerwca 1999 r. (24 posiedzenie), [w:] http://assembly.coe.int/Main.asp?link=/Documents/AdoptedText/ta99/EREC1418.htm.
• Keenan v. the United Kingdom, no. 27229/95 (Sect. 3), ECHR 2001-III, 03.04.2001 r., [w:] http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=html&highlight=Keenan%20%7C%20v.%20%7C%20the%20%7C%20United%20%7C%20Kingdom&sessionid=70651576&skin=hudoc-fr.
• Mikulić v. Croatia, no. 53176/99, 07.02.2002 r., §53, [w:] http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=3&portal=hbkm&action=html&highlight=Mikulic&sessionid=70974355&skin=hudoc-fr.
• Pretty v. the United Kingdom, no. 2346/02 (Sect. 4), ECHR 2002-III, 29.04.2002 r., [w:] http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=html&highlight=Pretty%20%7C%20v.%20%7C%20the%20%7C%20United%20%7C%20Kingdom&sessionid=70650039&skin=hudoc-fr.
• X and Y v. the Netherlands, no. 8978/80, 26.03.1985 r., s. A 091, §22, [w:] http://www.juridischeuitspraken.nl/19850326EHRMXenYtegenNederland.pdf.
• Haas v. Switzerland, no. 31322/07, 20.01.2011 r., [w:] http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=html&highlight=HAAS%20%7C%20c.%20%7C%20SUISSE&sessionid=70650327&skin=hudoc-fr.
• Adamkiewicz M., Zagadnienie śmierci w bioetyce, Warszawa 2002.
• Bréhant J., Thanatos. Chory i lekarz w obliczu śmierci, Warszawa 1993.
• Dyer C., Diane Pretty makes final 'death with dignity' plea, http://www.guardian.co.uk/society/2002/mar/20/health.uknews.
• Gronowska B., Wyrok Europejskiego Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu z dnia 3 kwietnia 2001 r. w sprawie Keenan przeciwko Wielkiej Brytanii (dot. Problemu bezpieczeństwa osobistego osób pozbawionych wolności), "Prokuratura i Prawo", nr 7-8/2001, s. 157-162.
• Humphry D., Final Exit. The Practicalities of Self-Deliverance and Assisted Suicide for the Dying, 3rd ed., New York 2002.
• Konieczniak P., Czynna eutanazja - nowe tendencje w niektórych europejskich systemach prawnych, "Prawo i Medycyna", nr 12/2002, s. 20-29.
• Nowicki M.A., Bezwzględny szacunek dla życia, "Rzeczpospolita" z dnia 08.05.2002 r.
• Safjan M., Eutanazja a autonomia pacjenta. Granice ochrony prawnej, [w:] Między życiem a śmiercią. Uzależnienia, eutanazja, sytuacje graniczne, W. Bołoz, M. Ryś (red.), Warszawa 2002, s. 157-176.
• Szkotnicki W., Za i przeciw eutanazji, "Palestra" nr 5-6/1997, s. 15-19.
• Verkaik R., Diane Pretty loses case, while Miss B 'dies with dignity', "Independent" z dnia 30.04.2002 r., http://www.independent.co.uk/news/uk/crime/diane-pretty-loses-case-while-miss-b-dies-with-dignity-658602.html.