Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 23

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Autism spectrum disorders (ASD)
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
In general, the aim of our research is to adapt computational intelligence methods for computer-aided decision support in diagnosis and therapy of persons with Autism Spectrum Disorders (ASDs). In the paper, we are focusing on the data preprocessing step for cleaning a training data set for classifiers. An approach based on consistency factors is proposed.(original abstract)
Autorka przedstawia sukcesy i porażki pracy nauczycielki współorganizującej kształcenie dla ucznia z orzeczeniem Autyzmu i zespołu Aspergera z zastosowaniem narracji autoetnograficznej. Na podstawie badań z uczniem Szkoły Podstawowej nr 5 przedstawi zalecenia do dalszej pracy po zmianach jakie zostały wprowadzone w pracy oraz jak została przeorganizowana praca w szkole. W artykule zostały omówione metodologiczne aspekty prowadzenia badań i opisu autoetnograficznego. Została także przedstawiona perspektywa konieczna do odwołania się do uczuć uczestnika badań. Zastosowanie tego rodzaju badań w pracy nauczyciela spowoduje szersze spojrzenie na problemy wynikające z organizacji pracy w szkole z uczniami z orzeczeniem. (abstrakt oryginalny)
Zaburzenia ze spektrum autyzmu stanowią obecnie jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych, jak oceniła Organizacja Narodów Zjednoczonych. Z danych ONZ wynika, że w ostatnich dwóch dekadach występowanie autyzmu zwiększyło się aż dziesięciokrotnie. Nie dziwi więc, że coraz częściej sięga się po alternatywne i uzupeł- niające formy terapii osób z ASD w poszukiwaniu pomocy. Terapia tańcem i ruchem na Zachodzie opisywana jest od ponad pięćdziesięciu lat jako jedna z form, które mogą wspomagać terapię osób z autyzmem. Umożliwienie zrozumienia, odzwierciedlenia i rozszerzanie ekspresji pozawerbalnej może nieść pomoc osobom z autyzmem przez wspomaganie socjalizacji i komunikacji, budując świadomość ciała oraz wspomagając deficyty motoryczne. (abstrakt oryginalny)
Pojęcie "neuroróżnorodność" według Judy Singer odnosi się do autyzmu (za: Jaarsma, Welin, 2012, s. 20) i jest rozumiane jako "naturalnie występujące typy mechanizmów poznawczych cechujące się konkretnymi zaletami, które przyczyniły się do rozwoju technologii i kultury" (Silberman, 2017, s. 23). Aktualne badania pokazują, że zatrudnienie osób neuroróżnorodnych może stanowić źródło przewagi konkurencyjnej organizacji, wymaga jednak odpowiedniego dostosowania praktyk zarządzania zasobami ludzkimi (Austin, Pisano, 2017, s. 97; Szulc, Davies, Tomczak, Mcgregor, 2021, s. 858-872). W Polsce wskaźnik zatrudnienia osób z autyzmem wynosi zaledwie 2%, podczas gdy w krajach Unii Europejskiej - około 10% (Polski Instytut Ekonomiczny, Fundacja JiM, 2022, s. 4), a ponadto jego wartość jest najniższa również w zestawieniu z analogicznym wskaźnikiem wśród ogółu osób z niepełnosprawnościami w naszym kraju. W artykule przedstawiono wyzwania w zatrudnianiu osób neuroróżnorodnych w Polsce, wynikające z analizy literatury z zakresu zarządzania, opracowań wybranych instytucji oraz praktyk zarządzania organizacji wdrażających programy neuroróżnorodności. Uwzględniono ponadto rekomendacje wybranych instytucji publicznych w sprawie rozwiązań prawnych, wspierających aktywizację zawodową osób neuroróżnorodnych, oraz wskazano kierunki dalszych badań w odniesieniu do prezentowanych zagadnień. (abstrakt oryginalny)
W świetle koncepcji neuroróżnorodności autyzm jest wariantem różnorodności ludzkiej o wyróżniającej charakterystyce. Aktualne wyniki badań potwierdzają, że zatrudnienie autystów może wspierać konkurencyjność organizacji, przy czym wymaga odpowiedniego dostosowania warunków pracy, stylu zarządzania i sposobu komunikacji do ich potrzeb. W praktyce organizacje biznesowe podejmują również inicjatywy polegające na dostosowaniu sposobu oferowania produktów i usług z uwzględnieniem specyfiki osób neuroróżnorodnych. Oryginalność podejścia przyjętego w niniejszym artykule polega na traktowaniu tych dostosowań jako innowacji społecznych o charakterze organizacyjnym i procesowym. Celem artykułu jest ukazanie znaczenia koncepcji neuroróżnorodności w zarządzaniu za pomocą przykładów innowacji społecznych o charakterze organizacyjnym i procesowym realizowanych przez organizacje biznesowe w Polsce.(abstrakt oryginalny)
6
Content available remote Etyczne aspekty pracy z dzieckiem autystycznym
75%
Jednym z głównych problemów etycznych w opiece o terapii osób autystycz-nych jest kwestia poszanowania ich godności i podmiotowości. Współcześnie wyraźnie akcentuje się społeczno-kulturowy i etyczny aspekt niepełnosprawno-ści, ponieważ problem ten dotyczy grupy ludzi postrzeganych jako "innych" odbiegających swoim zachowaniem od norm ogólnie przyjętych. Zagadnienia moralne związane z ochroną i dobrem osób z autyzmem, stają się coraz częściej przedmiotem rozważań. Zadaniem i celem etyki jest dobro jednostki poprzez wybór takich zasad, norm i działań, które chronią relacje osobowe i przyczyniają się do podniesienia jakości życia tych osób. Zdaniem wybitnego etyka prof. Mieczysława Gogacza, celem etyki jest chro-nienie trwania relacji osobowych jako podstawowego środowiska osób, a przedmiotem są pryncypia (zasady, normy) wyboru działań chroniących relacje osobowe. Etyka ochrony osób słabszych "innych" to podstawa humanizmu i etyki zawodowej terapeutów, nauczycieli i wychowawców. Odpowiedzialność za te osoby jest elementem sprawiedliwości społecznej należącej do etyki. Pod-stawową normą wyboru postępowania chronionego jest mądrość wspierana kompetencjami i sumieniem. Człowiek kontaktując się z ludźmi tworzy relacje osobowe: poznawcze i decyzyjne np. Relacje życzliwości, akceptacji, współodpo-wiedzialności [Gogacz, 1991: 3].(fragment tekstu)
Autyzm jest pojęciem wieloznacznym, nieostrym. W nomenklaturze medycznej kilkakrotnie już zmieniał się jego zakres semantyczny. W artykule przedstawiono sposoby występowania tego pojęcia w klasyfikacjach międzynarodowych DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) i ICD (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems). Cechą wspólną tych definicji jest redukcjonistyczne podejście do pacjenta (jednostki zredukowanej do objawów chorobowych) i myślenie w kategoriach choroby bądź zaburzenia (ASD - Autism Spectrum Disorder). Obecnie istnieją również inne ujęcia autyzmu, o uznanie prawomocności których zabiegają aktorzy społeczni/grupy interesu spoza establishmentu medycznego. W opinii publicznej silnie zakorzenione jest skojarzenie autyzmu z puzzlem bądź kolorem niebieskim spopularyzowane przez fundację Autism Speaks. Ponadto w wydarzeniach medialnych, publikacjach o charakterze popularno-naukowym, naukowym, w tym w literaturze terapeutycznej, coraz częściej występuje określenie "stany ze spektrum autyzmu" (Autism Spectrum Condition). Ukazanie sporu o definicję autyzmu jest istotne, gdyż z argumentacji każdej ze stron wynikają implikacje w stosunku do zdrowia. (abstrakt oryginalny)
A diagnosis of autism can present a great challenge to the family with autistic children, especially to parents. Health information-seeking behaviour is described as one of many problem-solving and stress-coping strategies in literature. The information was found to have many important functions, e.g. it can contribute to the process of acceptance, it enables parents to access health care services, then to manage their child's difficult behaviour and it might help parents to respond more effectively to the range of life-changing events that may induce stress. There are many barriers to meeting the information needs of parents having autistic children. Two different types of barriers to information access can be identified: "objective barriers" (problems communicating with health care professionals, healthcare professionals lack of skills and knowledge of managing children with autism, economic barriers to the access of information, information overload and a low level of health literacy) and "subjective barriers" (experience of social isolation and the parents' emotional state during diagnosis, which have the potential to make the families prone to misinformation).The main aim of this paper is to describe the negative consequences of barriers to the access of scientific research and evidence-based healthcare information (e.g.: spreading anti-vaccine messages). The problem will be discussed using the example of the information-seeking and health-related behaviour of parents with autistic children. (original abstract)
The study aims to know the effect of an educational program in the ABCs of swimming on the improvement of the indicator of attention deficit hyperactivity disorder in autistic children, and to answer this problem, we used a case study approach 10 children aged 4-10 years old who had been diagnosed with both autism spectrum disorder and ADHD by outside psychologists, and the duration of the swimming educational program lasted ten weeks with two lessons per week. As a study tool, we relied on the Attention Deficit Hyperactivity Disorder Scale (Essalem, 2020) with an emphasis on the attention part, and after analyzing the data, we concluded that the autistic child improved most of the indicators under study and this is confirmed by other studies in the same specialty, and that is why he recommends Researchers should swim regularly for autistic children.(original abstract)
Przedmiotem artykułu jest pokazanie strategii radzenia sobie z dzieckiem autystycznym w przedszkolu. Celem opracowania jest pogłębienie świadomości na temat zaburzeń dzieci ze spektrum autyzmu i objawów trudnych zachowań. Artykuł obejmuje prezentację kryteriów diagnostycznych oraz koncepcji zaburzeń ze spektrum autyzmu. Przedstawione zostały najważniejsze objawy pojawiające się u dzieci autystycznych w wieku przedszkolnym. Omówiono dwie strategie radzenia sobie z zachowaniami dzieci ze spektrum: metoda DIR/Floortime (bazuje na budowaniu więzi i rozwoju społeczno-emocjonalnym) oraz metoda behawioralna z zastosowaniem analizy zachowania oraz technik modyfikujących reakcje niepożądane. Zasadniczym wnioskiem płynącym z artykułu jest, że dziecko z ASD wymaga dostosowania procesu edukacyjno-terapeutycznego do jego możliwości oraz do specyficznych symptomów. Przydatne mogą okazać się omówione strategie radzenia sobie, które się wzajemnie uzupełniają. (abstrakt oryginalny)
11
63%
Celem artykułu jest przeanalizowanie możliwości wsparcia technologicznego - w szczególności z wykorzystaniem urządzeń mobilnych - diagnozy i oceny postępów terapii dzieci z autyzmem. W ramach badań dokonano przeglądu istniejących rozwiązań wspierających diagnozę i pomiar postępów terapii oraz przeprowadzono ankietę w polskich ośrodkach zajmujących się pracą z osobami dotkniętymi autyzmem. Wyniki badania wskazują na zainteresowanie narzędziami wspierającymi proces terapeutyczny i diagnostyczny oraz automatyczną ocenę postępów terapii. Narzędzia takie, poprzez wprowadzenie obiektywnych kryteriów diagnostycznych ułatwiłyby i przyspieszyły proces stawiania wstępnej diagnozy, dzięki czemu dzieci autystyczne mogłyby zostać odpowiednio wcześnie poddane właściwej terapii. To z kolei przyczyniłoby się do zwiększenia ich szans na samodzielne życie w przyszłości. (abstrakt oryginalny)
Purpose: This study aims to determine the employment opportunities of neurodiverse people, related to the assessment of the suitability of their skills and the adaptation of working conditions to their needs by the managers in Poland. Design/methodology/approach: We evaluated the above-mentioned employment opportunities on the basis of a statistical analysis of empirical data collected among the 51 managers of various organisational entities in a Polish company. Findings: Having studied the opinions of managers, we found that most of the unique skills of neurodiverse workers are perceived as valuable. At the same time, some critical adaptations required to meet their needs are regarded as problematic and thus may potentially pose a barrier to broader employment of neurodiverse people. In addition, the obtained results deepen the previous findings of researchers on the basis of the science of management and quality by verifying whether there is a relationship between managers' assessment of the usefulness of the skills of neurodiverse people and possible, in the opinion of managers, adaptations of working conditions. Research limitations/implications: The limitation of the conducted research is the number of managers who took part in the survey. It needs to be emphasized that due to the purpose of the study, number of respondents was less important than the diversity of organisational entities, which they represented. Nevertheless, conducted research contributes to raising awareness of neurodiversity and may be the basis for further research. Practical implications: The practical rationale for undertaking research in this area is the five times lower employment rate of neurodiverse people in Poland compared to the average for the European Union. The awareness of the managers' opinions about mentioned issues allows for institutional and organizational solutions to be prepared thus to increase the employment of these people. Originality/value: To the best of the authors' knowledge, this is the first paper to examine employment opportunities of neurodiverse people in various organisational entities in a company. Findings from this study may be of interest to various groups, including neurodiverse people, organizations, state institutions and other researches. (original abstract)
13
Content available remote Środowiskowe czynniki ryzyka autyzmu
63%
Zaburzenia autystyczne (autistic disorder) to podgrupa zaburzeń spektrum autyzmu (autism spectrum disorder), grupy zaburzeń rozwojowych, które osiągnęły poziom epidemii. Autyzm charakteryzuje się upośledzeniem komunikacji i wzajemnym oddziaływaniem społecznym oraz ograniczonymi, powtarzającymi się zachowaniami i zainteresowaniami. Częstość występowania autyzmu dziecięcego z powodu zaburzeń rozwojowych mózgu stale wzrasta w wielu częściach świata. Chociaż przyczyny tych zaburzeń nie są jeszcze znane, badania silnie sugerują podstawę genetyczną o wielogenowym sposobie dziedziczenia. Liczne koncepcje dotyczące spektrum autyzmu i innych chorób neurodegeneracyjnych sugerują nie tylko udział czynników genetycznych i genomowych, ale także środowiskowych. Obserwacje kliniczne potwierdzają, że czynniki genetyczne i środowiskowe mogą zbiegać się, prowadząc do mechanizmów neurotoksycznych. Kilka ostatnich badań wskazuje, że narażenie okołoporodowe na toksyny środowiskowe może być czynnikiem ryzyka zaburzeń spektrum autyzmu, a wśród nich: estry, ftalany, bisfenol A, tetrabromobisfenol A, rozpuszczalniki, pestycydy i metale ciężkie. Mogą z łatwością przejść przez barierę łożyska i krew-mózg i wpłynąć na rozwój mózgu. Celem tego artykułu jest przedstawienie wyników badań dotyczących neurochemicznych, neuroanatomicznych i genetycznych aspektów autyzmu. (abstrakt oryginalny)
Artykuł dotyczy możliwości stosowania w edukacji i terapii dzieci z łagodnego krańca zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD) programów komputerowych oraz video modelingu. Strategia ta umożliwia osobom z ASD uczenie się poprzez krótką instrukcję wizualną w postaci specjalnie przygotowanego filmu instruktażowego. Do najważniejszych symptomów zaburzeń tego rodzaju należą: ograniczenia w rozwoju mentalizacji (teorii umysłu), sztywne i stereotypowe wzorce zachowań, nieprawidłowości w funkcjonowaniu komunikacji werbalnej i niewerbalnej oraz rozwoju społecznym. Wszystkie te objawy w znacznym stopniu zawężają możliwości adaptacyjne dzieci z ASD i utrudniają im nawiązywanie satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi. Wyniki badań wskazują na to, że osoby z autyzmem znacznie lepiej i szybciej uczą się z przekazu wzrokowego niż werbalnego. Stąd też stosowanie w terapii i edukacji programów komputerowych oraz technik terapeutycznych bazujących na przekazie wzrokowym (video modeling) umożliwia im uczenie się w sposób szybki, efektywny i trwały. Wiadomo, że część dzieci z łagodnego krańca zaburzeń potrafi pokonywać swoje ograniczenia rozwoju mentalizacji, rozwiązując sytuacje społecznej jak problemy logiczne. Uczenie się z instrukcji wzrokowej jak postępować w danej sytuacji społecznej wydaje się być dla nich korzystnym rozwiązaniem terapeutycznym. (abstrakt oryginalny)
Wstęp. Przedmiotem badań była analiza problemów psychospołecznych rodzin wychowujących dzieci ze spektrum zaburzeń autystycznych. Materiał i metodyka. Badaniu poddano grupę 33 rodzin dzieci ze zdiagnozowanym spektrum autyzmu. Dzieci badanych osób uczęszczały na terapię do Krajowego Towarzystwa Autyzmu w Kielcach. Badania były przeprowadzane od maja do sierpnia 2016 roku w placówce KTA. Wyniki. Z badań wynika, że najbardziej traumatycznym okresem związanym z występowaniem u dziecka zaburzenia jest czas oczekiwania na diagnozę do momentu jej skonstruowania. Większość badanych osób nie posiada zaspokojonych emocjonalnych i informacyjnych potrzeb, co wynika z braku wsparcia zarówno społecznego, jak i emocjonalnego. Wnioski. Trudności z jakimi spotykają się rodzice dzieci ze spektrum autyzmu najczęściej wiążą się z trudnym dostęp do specjalistów, dużymi opłatami za prowadzoną terapię, brakiem systematycznych zabiegów, jak również zbyt dużą odległością do placówki. (abstrakt oryginalny)
Zamiarem autora artykułu jest analiza możliwości wykorzystania technologii wspomagających w obszarze środowiska pracy w celu integracji w jego obrębie osób ze spektrum zaburzeń autystycznych (ASD). Rozwiązaniem może być szersze wykorzystywanie elektronicznych form komunikacji (jak komunikatory, chaty i chatboty), wprowadzenie elektronicznych systemów monitorujących poziom stresu i ułatwiających jego kontrolowanie, a w przyszłości zaprojektowanie całego środowiska pracy zgodnie z koncepcją smart workplace, współpracującego z siecią czujników rejestrujących parametry ciała człowieka oraz połączonych z czujnikami i kontrolerami dostosowującymi parametry otoczenia. W rezultacie czynniki rozpraszające i obniżające wydajność pracy mogłyby zostać w znaczący sposób ograniczone lub wyeliminowane, co zwiększałoby komfort pracy takich osób oraz ich współpracowników.(abstrakt oryginalny)
Rodzina, w której najstarszy syn cierpi z powodu ASD (zaburzeń ze spektrum autyzmu), została poddana oddziaływaniom, polegającym na zastosowaniu life coachingowych metod wspierania relacji. Interwencja, czyli wspólna praca chłopca, jego matki i coacha, doprowadziła do poprawy relacji rodzinnych oraz zmiany w zachowaniu dziecka, szczególnie w zakresie funkcjonowania w grupie szkolnej. Zaobserwowana zmiana zaszła w ciągu trzech miesięcy wspólnej pracy. Dwugodzinne sesje odbywały się raz w tygodniu. Chłopiec, dzięki regularnej pracy z coachem i zastosowaniu narzędzi coachingu życiowego, nauczył się lepiej rozpoznawać, nazywać oraz kontrolować emocje, a także zrealizował swój cel: poprawił wyniki w nauce.(abstrakt oryginalny)
Implemented in 2016-2018, the project "NO AUTism! The education and personal development of the doctoral student with autism - the status quo and interdisciplinary optimization of social and professional perspectives." aimed at developing and implementing methods that would facilitate the doctoral student with autism to complete his studies and obtain employment. The project allowed to verify previous experiences in education of adults with autism and developed the discussion on the participation of people with disabilities in social and professional life. (original abstract)
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, jaka jest rola dziadków w rozwoju, wychowaniu oraz w opiece nad dzieckiem z ASD, a także jakie są sposoby wspierania dziadków w podejmowanych przez nich rolach. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy został sformułowany w formie pytań: 1) Jakie role podejmują dziadkowie dziecka z ASD? 2) Czy i jakiego wsparcia potrzebują dziadkowie w pełnieniu roli babci/dziadka? 3) W jaki sposób dziadkowie mogliby wspierać rozwój wnuka/ wnuczki z ASD? W pracy zastosowano metodę analizy literatury przedmiotu. PROCES WYWODU: Punktem wyjścia artykułu jest wskazanie objawów zaburzenia ze spektrum autyzmu, następnie przegląd literatury dotyczącej roli dziadków w życiu dziecka. Następna cześć dotyczy przeglądu badań nad dziadkami dzieci z ASD. Ostatnia część dotyczy wskazania, w jaki sposób dziadkowie mogą uczestniczyć w życiu wnuka/wnuczki z ASD, w jaki sposób mogą wspierać jego rozwój, współuczestniczyć w wychowaniu i opiece. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych analiz wynika przede wszystkim brak dostatecznej liczby badań i analiz dotyczących dziadków dziecka z ASD, a dalej wskazują one trudności w zrozumieniu zachowań i funkcjonowania dziecka z ASD przez dziadków oraz trudności w odgrywaniu roli babci/dziadka wnuka/wnuczki z ASD. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W świetle przeprowadzonych analiz należy zwrócić uwagę na potrzebę prowadzenia badań nad dziadkami dzieci z ASD, a także na podjęcie działań ukierunkowanych na wspieranie seniorów w odgrywaniu roli babci/dziadka dziecka z ASD.(abstrakt orH OBJECTIVE: The aim of this paper is to analyze the psychological counseling posted on the educational portal Librus Family from a linguistic perspective. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem is to define the thematic scope of online psychological counselling: analyze its formal structure, the applied transmissionreception strategies and linguistic mechanisms, with particular emphasis put on lexical and syntactic phenomena. The methods used for research included stylistic research, critical discourse analysis and linguistic genology. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article indicates the increasing role of electronic media in the process of upbringing, presents the causes and consequences of this phenomenon. The analytical part focuses on the discussion of the internal architecture of Internet counselling texts with the indication of the linguistic mechanisms characteristic for them. RESEARCH RESULTS: As a result of the analyses, it was found that the thematic scope of online psychological counseling relates to important problems troubling parents (depression, school phobias, speech disorders, child emotions). The internal structure of the online advice consists of seven components, the linguistic formulation of statements is typical for the popular science style, which significantly facilitates the perception of specialized content by parents. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Professional psychological counselling on a public educational portal is an important support for parents and can improve their parenting skills. It also completes the existing support offered by traditional educational institutions.(yginalny)
20
Content available remote Communication between husband and wife bringing up children with autism
51%
Celem badań była próba udzielenia odpowiedzi na pytania: Jaka jest jakość komunikacji małżonków wychowujących dzieci z autyzmem? Czy pary wychowujące dzieci z autyzmem różnią się pod tym względem od małżeństw z dzieckiem zdrowym, a jeśli tak, to czego dotyczą różnice? Czy istnieje związek między jakością komunikacji między rodzicami wychowującymi dziecko z autyzmem, a ich satysfakcją ze związku? Do analiz statystycznych zakwalifikowano wyniki uzyskane przez 50 małżeństw z dzieckiem zdrowym i 53 małżeń- stwa z dzieckiem z diagnozą autyzmu. W rodzinach z autyzmem jakość komunikacji małżonków była gorsza niż w rodzinach z dzieckiem zdrowym, niemniej deklarowały to wyłącznie kobiety. Różnice dotyczyły przede wszystkim komunikowania wsparcia i - w dalszej kolejności - zaangażowania. W rodzinach z autyzmem stwierdzono również związek między jakością komunikacji rodziców a satysfakcją ze związku. Uzyskane wyniki pozwalają na sformułowanie postulatów praktycznych, dotyczących wspierania par małżeńskich wychowujących dzieci z zaburzeniami spektrum autyzmu.(abstrakt oryginalny)
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.