Analiza biblioteki Józefa Ignacego Kraszewskiego zawarta w artykule obejmuje jej charakterystykę ilościową, merytoryczną oraz funkcjonalną - jako warsztatu naukowego i literackiego. Ujęcie statystyczne badanego księgozbioru dokonane na podstawie różnych źródeł, głównie Katalogu księgozbioru M. Pawlika, w porównaniu do badań własnych i rozpisaniu na pojedyncze karty katalogowe wykazują liczbę 10 223 pozycji zawartych w 14 389 tomach oprawnych. Biblioteka J.I. Kraszewskiego składała się z książek o różnej wartości i tematyce. Podstawowy trzon księgozbioru stanowiła literatura piękna polska i obca oraz prace historyczne dotyczące zarówno historii Polski, jak i dziejów powszechnych. Znaczną część biblioteki stanowiły dzieła z różnych dziedzin wiedzy: filozofii, pedagogiki, etyki, prawa, etnografii, socjologii, archeologii, wojskowości, medycyny, rolnictwa, szeroko pojętych nauk przyrodniczych, książki dotyczące religii i sztuki. W bibliotece znajdowały się również liczne rękopisy, druki ulotne, katalogi, bibliografie, słowniki, biografie, encyklopedie i czasopisma, w wielu językach. Przeważały dzieła z XIX w., ale liczne były też pozycje wydane w okresie XVI-XVIII w. Biblioteka Kraszewskiego, bogata twórczość literacka i naukowa, rozliczna korespondencja oraz pamiętniki pisarza, pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, że badany księgozbiór był zbiorem uczonego i pisarza, jego warsztatem pracy, a nie kolekcją o charakterze bibliofilskim. (abstrakt oryginalny)