Wyniki wyszukiwania - BazEkon

1

Działalność stałych przedstawicielstw dyplomatycznych Polski przy ONZ i NATO - próba oceny skuteczności działań

100%

Nita Ł.

Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne

|

2015

|

nr 4

155-175

The United Nations and the North Atlantic Treaty Organization undoubtedly play a significant role in the forming of international relations. The dynamic character of the works, which are taken within the framework of these organization forced its members to create permanent diplomatic missions. Its main function is to make the participation of the member states as effective as possible. Being a member of both of above mentioned organizations, Poland had created its own permanent missions to them. This paper introduces the currect diplomatic stuff of the missions and their prerogatives. Another important issue of this article is to present and successes and losses of the permanent missions works. (original abstract)

2

Kompetencja wewnętrzna państwa na tle wybranych przepisów Karty Narodów Zjednoczonych

75%

Sikirycki T.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

1989

|

nr 43

99-117

Współczesne stosunki międzynarodowe cechuje coraz silniej zaznaczająca się konfrontacja dwóch przeciwstawnych tendencji. Pierwsza polega na silnym akcentowaniu suwerenności państw i prowadzi do absolutyzowania jej zasięgu tak w stosunkach międzynarodowych, jak i w obrębie polityki wewnętrznej. Druga wyraża się w naturalnej konieczności coraz szerszego wiązania własnych państwowych interesów z interesami innych podmiotów czy to w formie umów międzynarodowych, czy przystąpienia do organizacji regionalnych lub uniwersalnych, co z istoty swej prowadzi do wyłączenia szeregu zagadnień spod samodzielnego, bieżącego rozstrzygania, a także poddania wielu kwestii wewnątrzpaństwowych międzynarodowej kontroli. U podstaw drugiej tendencji często jednak leży jedynie kalkulacja oparta na aktualnym układzie stosunków międzynarodowych, w których odrębne role przypadają silnym i słabszym. Stąd parawan suwerenności czy też kompetencji wewnętrznej ukrywa mechanizm obrony państw przed skutkami wprowadzenia w życie postanowień dokumentów międzynarodowych, obowiązujących te państwa. Na przykładzie niektórych przepisów Karty Narodów Zjednoczonych można przedstawić dylematy w sferze praktycznej realizacji, fundamentalnych w swej prawno-politycznej naturze, instytucji prawa międzynarodowego. Wybór Karty Narodów Zjednoczonych nie jest rzecz jasna przypadkowy. Zakładając, że za podpisem pod Kartą kryje się akceptacja jej postanowień przez suwerenny podmiot prawa międzynarodowego, wyrażający wolę uczestnictwa w wykonywaniu określonych praw i podporządkowania się konkretnym obowiązkom, przyjąć należy niemal powszechne obowiązywanie dokumentu o jakim mowa. Pretenduje on do objęcia swym zakresem wszystkich najistotniejszych dziedzin stosunków międzynarodowych, ze szczególnym wszakże uwzględnieniem pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego. Szerokie kompetencje przyznane właśnie w tym obszarze aktywności Radzie Bezpieczeństwa powodują pojawianie się prób instrumentalnej interpretacji odpowiednich przepisów, zgodnie z partykularnym interesem politycznym, sprzecznym z celami i zasadami ONZ, a także działań wykorzystujących nieprecyzyjną redakcję postanowień Karty dla odebrania im właściwego i zamierzonego przez państwa założycielskie znaczenia. (fragment tekstu)

3

Prawa człowieka w Karcie NZ i w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

75%

Drzewicki K.

Sprawy Międzynarodowe

|

1998

|

nr 3

9-24

Autykuł zawiera: 1. Klauzule praw człowieka w Karcie NZ, 2. Charakter prawny i znaczenie klauzul praw człowieka w Karcie NZ, 3. Przyjęcie i treść Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, 4. Status i znaczenie polityczno-prawne Deklaracji.

4

La Charte des Nations Unies interdit-elle le recours à la force armée ?

75%

Sur S.

Stosunki Międzynarodowe

|

2016

|

52

|

nr 1

177-188

La Charte des Nations Unies interdit-elle le recours à la force armée ? C'est une question essentielle tenant compte du fait que la Charte des Nations Unies définit comme le but principal des Nations Unies le maintien de la paix et de la sécurité intrnationale. L'article est une interprétation personnelle de l'interdiction du recours à la force inscrite dans la Charte des Nations Unies. La paix, au sens positif du terme, dépassant la simple absence de conflits, mais enracinée dans la coopération pacifique et amicale entre les nations est envisagée dans l'article 55, inscrit dans le Chapitre IX qui traite de la coopération économique et sociale. La paix au sens négatif ne signifie que l'absence d'hostilités armées. C'est cette conception de la paix que la Charte des Nations Unies chereche surtout à mettre en oeuvre, établissant à cette fin un dispositif normatif et institutionnel. La garantie juridique est l'article 2 alinéa 4 qui d'une façon drastique limite le droit de l'Etat à recourir à la force dans les relations internationales La garantie institutionnelle est le Conseil de Sécurité. Son devoir est de maintenir et de rétablir la paix et la sécurité internationale et ses compétences sont définies dans le Chapitre VII de la Charte. Une question à part consitue l'article 51 de ce Chapitre qui prévoit pour l'Etat le droit naturel de légitime défense individuelle ou collective. La Charte des Nations Unies interdit-elle la guerre ? Le mot,,guerre'' ne figure dans la Charte qu'une fois, dans le Préambule, pour la condamner. Mais depuis l'entrée de la Charte en vigueur la violence internationale n'a pas disparu. L'auteur présente trois grandes lignes d'interprétation de l'article 2, alinéa 4 de la Charte : intégriste, nihiliste, pragmatique. L'interprétation intégriste, cela veut dire traditionnelle, pose que l'article 2, alinéa 4 comporte une interdiction générale et absolue de l'emploi de la force armée dans les relations internationales. L'interprétation nihiliste est à l'opposé à la précédente et s'appuye sur une appréciation réaliste de la situation acceptant de nombreux abandons dans la pratique de l'interdiction du recours à la force. L'auteur se prononce pour l'interprétation pragmatique où on cherche de concilier les normes avec la pratique internationale où le texte des normes est interprété dans le contexte de concrets événements que provoque le recours à la force. L'application de l'article 2 alinéa 4 suscite un certain nombre de problèmes : l'interdiction ne concerne que les Etats tandis que de plus en plus souvent ce sont des acteurs non-étatiques qui recourent à la force dans les relations internationales. D'autres questions concernent l'interprétation de la menace d'emploi de la force armée, de la restriction du recours à la force armée, l'emploi de la force dans le cas de réalisation du principe relatif à la responsabilité de protéger et dans le cas d'emploi de la force avec l'aval du Conseil de Sécurité. Une attention particulière consacre l'auteur au droit naturel de légitime défense individuelle ou collective, prévu dans l'article 51 de la Charte. La majorité de la doctrine considère que la légitime défense n'est qu'une exception du principe d'emploi de la force qui ne peut s'exercer qu'à l'encontre d'une agression armée d'un Etat en provenance d'un autre Etat. Dans l'article on traite encore des conceptions de la légitime défense fonctionnelle et structurelle. En conclusion l'auteur souligne la nécessité que dans le domaine de l'interdiction du recours à la force la Charte des Nations Unies soit plus ouverte, plus flexible et plus intelligente.(abstrakt oryginalny)

5

Recenzja książki Ireny Popiuk-Rysińskiej pt. Ewolucja systemu zbiorowego bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych po zimnej wojnie, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa, 2013

75%

Kuźniar R.

Stosunki Międzynarodowe

|

2016

|

52

|

nr 1

349-354

Praca Ewolucja systemu zbiorowego bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych po zimnej wojnie jest naturalnym zwieńczeniem badań od lat prowadzonych przez dr Irenę Popiuk-Rysińską. Jest to przy tym klasyczna dysertacja habilitacyjna w najlepszym tego słowa znaczeniu. Charakteryzuje ją oryginalny problem badawczy, kompleksowość ujęcia, jego przemyślana struktura, dyscyplina i wysoka precyzja wywodu oraz obszerna literatura, na której została oparta. W klasie dysertacji jest to rzecz niemal perfekcyjna. W naszej (światowej także) literaturze przedmiotu Narody Zjednoczone i ich Organizację przedstawia się jako również system bezpieczeństwa zbiorowego.(fragment tekstu)

6

Polskie zaangażowanie w Afryce. Ambasador Lewandowski w ONZ a sprawa Konga

75%

Kratiuk B.

Stosunki Międzynarodowe

|

2016

|

52

|

nr 2

367-382

Celem artykułu jest analiza polskiej polityki zagranicznej realizowanej w ramach ONZ w okresie zimnej wojny. Jako case study posłużył rok 1960, kiedy Polska była członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ. Reprezentowana była wówczas przez ambasadora Bohdana Lewandowskiego, którego rolę również przybliżono w niniejszym artykule. W tym okresie Polska starała się wspierać nowo powstałe państwa i ich niezależność, co uwarunkowane było nie tylko ogólną polityką obozu socjalistycznego, ale przede wszystkim historycznymi doświadczeniami kraju. Tak też było, kiedy niepodległość uzyskało Kongo. Przedstawiono, jak reprezentant Polski, ambasador Bohdan Lewandowski, w swoich działaniach w Radzie Bezpieczeństwa starał się wspierać rząd w Kongu. W artykule ukazano także rolę, jaką odegrał Dag Hammarskjoeld, sekretarz generalny ONZ, oraz kontrowersje związane z ONUC - Operacją Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kongu, tj. misją pokojową wysłaną do Konga na prośbę kongijskiego rządu. Przeanalizowano pokrótce politykę i postawę innych państw Rady, mających wpływ na przebieg i zakończenie samego kryzysu oraz misji, która miała go zażegnać. Artykuł przybliża problem podziału w Radzie Bezpieczeństwa, kluczowość stanowiska sekretarza generalnego, ale przede wszystkim polskie starania na rzecz Konga i utrzymania przez to państwo niepodległości i niezależności.(abstrakt oryginalny)

7

Some Remarks on the Relationship between the Jus Ad Bellum Regulations under the un Charter and Customary International Law - Why Does It Matter So Much?

75%

Kowalski M.

Wroclaw Review of Law, Administration & Economics

|

2018

|

8

|

nr 2

112-126

One of the key issues for conveying the modern normative structure of jus ad bellum, i.e. the international law norms governing the use of force, is the mutual relations of the treaty regulation under the United Nations Charter (the UN Charter) regime and the relevant customary law. Contrary to as it may seem prima facie, this relationship remains highly ambiguous. Obviously, it is strictly and inextricably linked with all the dilemmas and challenges of jus ad bellum regulation under the UN Charter regime in all its ambiguity. Thus, addressing the character of this relationship firstly demands referring to the mentioned dilemmas and challenges. (original abstract)

8

Customary International Law on the Use of Force

75%

Czapliński W.

Wroclaw Review of Law, Administration & Economics

|

2018

|

8

|

nr 2

97-111

It is notorious that there are two main positions of international lawyers as to the lawfulness of the use of force in international law. According to the dominant view, the ban on the use of force under the UN Charter is absolute, and force is allowed exclusively in three situations provided in the UN Charter: upon the authorization of the UN Security Council, in self-defence, and against enemy States on the basis of Art.53 and 107, the latter option being purely hypothetical. Rare opponents invoke a strict interpretation of Art.2(4) of the Charter and emphasize that an armed force cannot be used against sovereignty, territorial integrity, or in any other manner contrary to the goals and principles of the UN. Against the background of this dispute a question can be asked whether, the UN Charter notwithstanding, the use of force is regulated by other international legal norms, in particular customary law. (original abstract)

9

Rada Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych po zimnej wojnie

63%

Popiuk-Rysińska I.

Stosunki Międzynarodowe

|

2016

|

52

|

nr 4

221-241

Rada Bezpieczeństwa NZ przeszła znaczącą ewolucję po zakończeniu zimnej wojny. Objęła ona trzy wymiary: przedmiot działania, instrumenty oraz procedurę. Coraz szerszemu ujmowaniu zagrożeń pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego towarzyszyły zmiany w zakresie środków i metod działania, które znacząco wyszły poza katalog określony w Karcie NZ. Szczególne znaczenie mają nowe kompetencje Rady o charakterze normatywnym oraz quasi-sądowniczym. Rozrost kompetencji Rady Bezpieczeństwa w wymiarze przedmiotowym i operacyjnym pozwala wyciągnąć wniosek o niewątpliwym rozroście "władzy" tego organu, a równocześnie stwarza problem jego legitymizacji. Nie ulega bowiem wątpliwości, że skład Rady, który obejmuje pięciu stałych członków z prawem weta oraz 10 niestałych, wybieranych co 2 lata według zasady sprawiedliwego podziału geograficznego, bez takiego prawa, nie odpowiada obecnemu układowi sił i rozkładowi interesów. Ponadto sama procedura funkcjonowania Rady jako organu zamkniętego przed światem, pozbawionego faktycznie kontroli, pracującego przy braku transparentności podważała jego wiarygodność, tym bardziej że jego decyzje wiążą wszystkie państwa. Podejmowane dotąd próby całościowej zmiany tego stanu nie zakończyły się sukcesem, natomiast skuteczne okazały się działania na rzecz poprawy funkcjonowania Rady, zmniejszenia deficytu demokratycznego, zwiększenia przejrzystości i transparentności oraz włączenia podmiotów trzecich w procesy decyzyjne. Artykuł analizuje ujęcie Rady w Karcie NZ, następnie omawia procesy wzrostu jej aktywności i kompetencji przedmiotowej oraz rozszerzania zakresu i zróżnicowania środków. Podejmuje też kwestię zmiany w zakresie procedury, będące próbą usprawnienia funkcjonowania i "demokratyzacji" tego organu.(abstrakt oryginalny)

10

Humanizacja pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego w działaniach Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych po "zimnej wojnie"

63%

Popiuk-Rysińska I.

Stosunki Międzynarodowe

|

2014

|

50

|

nr 2

101-120

Rada Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych (NZ) jest organem ponoszącym główną odpowiedzialność za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Jej kształt, funkcjonowanie i działalność, chociaż określone i ograniczone ramami instytucjonalnymi Karty Narodów Zjednoczonych, podlegały zmianom, w części ewolucyjnym, o charakterze trwałym lub długotrwałym. Ewolucji podlegało też samo rozumienie bezpieczeństwa, które ulegało rozszerzaniu, tak pod względem podmiotowym, jak i przedmiotowym. W działaniach Rady Bezpieczeństwa można bowiem zauważyć zwłaszcza przesunięcie punktu ciężkości problemów bezpieczeństwa z bezpieczeństwa państwa na bezpieczeństwo jednostek i grup społecznych czy innych zbiorowości. Wyrazem tych zmian są nowe pojęcia, które próbują oddać zmiany w zakresie rozumienia i osiągania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, takie jak bezpieczeństwo ludzkie (human security), suwerenność jako odpowiedzialność, odpowiedzialność za ochronę (responsibility to protect) czy odpowiedzialność w czasie ochrony. Towarzyszą temu postulaty redefi nicji podstawowych zasad stosunków międzynarodowych, takich jak suwerenność czy nieingerencja w sprawy wewnętrzne oraz zakaz użycia siły, głównie w kontekście konieczności reagowania na najpoważniejsze i masowe naruszania praw człowieka. Próbując oddać zmiany, jakie zachodzą w zakresie rozumienia i osiągania pokoju i bezpieczeństwa trafnie ujął je były sekretarz generalny NZ Kofi Annan, mówiąc: "odczytując współcześnie Kartę jesteśmy bardziej niż kiedykolwiek świadomi faktu, że jej celem jest ochrona jednostek, a nie tych, którzy naruszają prawa". Na proces ten zwracał też uwagę m.in. Gareth Evans, który w artykule opublikowanym w roczniku SIPRI z 2012 r. sformułował tezę, że nowym paradygmatem XXI w. są ochrona cywilów i odpowiedzialność za ochronę. Proces ten można też nazwać humanizacją bezpieczeństwa, która w działaniach Rady Bezpieczeństwa NZ ma wymiar przedmiotowy, normatywny i operacyjny. (fragment tekstu)

11

Terytorium, autonomia terytorialna i zwierzchnictwo terytorialne w naukach politycznych

63%

Baranaiak K.

Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy

|

2017

|

nr 22

171-183

Pojęcia terytorium, zwierzchnictwa terytorialnego i autonomii terytorialnej odgrywają dużą rolę w geopolityce, politologii czy stosunkach międzynarodowych. Podkreślają one znaczenie związku między konkretną przestrzenią a sprawowaną nad nią władzą suwerena. Pozwalają odróżnić państwa od podmiotów prawnych nie mogących być uznanymi za państwa. Regulują przynależność danych obszarów do wybranych państw bądź całej społeczności międzynarodowej. Wpływają na prowadzoną przez poszczególne państwa politykę, a tym samym, poniekąd, na ład międzynarodowy. (abstrakt oryginalny)

12

Od orędzia Roosevelta do Celów Zrównoważonego Rozwoju 2030. Kwestia rozwoju na forum Narodów Zjednoczonych

63%

Popiuk-Rysińska I.

Stosunki Międzynarodowe

|

2016

|

52

|

nr 1

9-36

Geneza i instytucjonalizacja oraz ewolucja międzynarodowej współpracy na rzecz rozwoju są związane z historią Narodów Zjednoczonych. Karta NZ zawiera liczne postanowienia dotyczące spraw społecznych i gospodarczych. W ciągu 70 lat funkcjonowania organizacji podlegały one różnym interpretacjom, pozwalając jej dostosowywać się do potrzeb państw i środowiska międzynarodowego. Można zauważyć zmieniające się podejście do rozwoju, które było odzwierciedlane w ko - lejnych czterech Dekadach, poczynając od rozwoju ujmowanego w kategoriach gospodarczych, poprzez rozwój społeczny i gospodarczy, następnie liberalną ortodoksję, którą zastąpiła koncepcja zrównoważonego rozwoju wyrażona w Milenijnych Celach Rozwoju, a potem Celach Zrównoważonego Rozwoju 2030. Równocześnie kształtowało się prawo do rozwoju, które zostało sformułowane i przyjęte w 1986 r. przez Zgromadzenie Ogólne NZ, następnie potwierdzone i powszechnie zaakceptowane w dokumentach końcowych Światowej Konferencji Praw Człowieka w Wiedniu w 1993 r. jako "powszechne i niezbywalne prawo człowieka oraz integralna część fundamentalnych praw człowieka". Wydarzenie to zapoczątkowało proces instytucjonalizacji tego prawa, a zwłaszcza rozwój instrumentów jego implementacji. Kształtowanie się i utrwalanie prawa do rozwoju miało wpływ na przyjęcie i kształt Celów Milenijnych. Jednocześnie realizacja ostatniego z celów milenijnych i postmilenijnych odnosząca się do współpracy międzynarodowej oraz obowiązku pomocy rozwojowej jest uznawana za niezbędny warunek realizacji wszystkich celów milenijnych.(abstrakt oryginalny)

13

Interwencja zbrojna a naruszenie suwerenności państwa w prawie międzynarodowym

63%

Kwiecień R.

Sprawy Międzynarodowe

|

2004

|

nr 1

79-94

Ingerencja państwa na terytorium innego państwa jest uznawana za bezprawne naruszenie suwerenności państwowej, jeśli odbywa się bez przyzwolenia władzy państwowej lub z przyzwoleniem innej władzy. Zasada nieinterwencji zbrojnej jest prawną gwarancją ochrony suwerenności państwa. Interwencja na zaproszenie, prodemokratyczna czy humanitarna znajduje uzasadnienie w prawie międzynarodowym.

14

Cele rozwoju w trzecim tysiącleciu

63%

Kowalak T.

Polityka Społeczna

|

2005

|

nr 9

10-13

Uchwalona przed sześćdziesięciu laty przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Karta Narodów Zjednoczonych obiecywała uwolnienie przyszłych pokoleń od groźby wojny, postulowała zobowiązanie zachowania podstawowych praw człowieka, wspieranie postępu społecznego i zapewnienie mieszkańcom ziemi lepszego niż dotąd standardu życia w warunkach wolności. Cele te zostały potwierdzone uchwaleniem przez Zgromadzenie Ogólne w 2000 r. tzw. Deklaracji Tysiąclecia. Niestety do dzisiaj wiele z tych postanowień z rożnych przyczyn jest tylko martwą literą.

15

On (In)admissibility of Unilateral Withdrawal from the United Nations

63%

Pączek M.

Ius Novum

|

2018

|

12

|

nr 3

117-129

Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o legalność wystąpienia z Organizacji Narodów Zjednoczonych. W związku z tym, że Karta Narodów Zjednoczonych, jako akt założycielski Organizacji, nie zawiera odpowiednich postanowień w tym zakresie, autor postanawia odwołać się do ogólnych reguł prawa traktatów i na tej podstawie dokonać stosownej analizy. Posiłkując się regulacjami Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, przybliża i charakteryzuje te przesłanki, które na gruncie prawa zwyczajowego pozwalają domniemywać istnienie możliwości jednostronnego wypowiedzenia umowy międzynarodowej. Autor odnosi się w pierwszej kolejności do intencji towarzyszących stronom Karty Narodów Zjednoczonych w momencie jej opracowywania, a następnie do natury wspomnianego traktatu. W następstwie poczynionych ustaleń dochodzi do wniosku, że ani zamiar stron wyrażony w trakcie prac przygotowawczych, ani natura Karty Narodów Zjednoczonych nie dają wystarczających podstaw do uznania, że akt wystąpienia z ONZ pozostaje w zgodzie z normami prawa międzynarodowego. (abstrakt oryginalny)

16

Operacje pokojowe NATO

63%

Olejarz T.

Modern Management Review

|

2015

|

20 (XX)

|

nr 22 (3)

159-170

Zachodząca na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych minionego stulecia transformacja systemu społeczno-politycznego wywarła konieczność przedefiniowania przeznaczenia NATO, ze względu na potrzebę szybkiej reakcji na zagrożenia bezpieczeństwa oraz trudności w rozwiązywaniu sytuacji konfliktowych za pomocą środków dyplomatycznych i politycznych. Świat na przełomie wieków nie okazał się wolny od kryzysów i wojen. W pierwszej części artykułu przedstawiono kształtowanie się teorii, a następnie praktyki działań pokojowych realizowanych w formie misji pokojowych, czyli realizację celów określonych w akcie prawnym o charakterze międzynarodowym, jakim jest uchwalona przez społeczność międzynarodową Karta Narodów Zjednoczonych. Praktyka stosowania postanowień Karty w rozwiązywaniu sytuacji kryzysowych czy konfliktów zbrojnych z udziałem kontyngentów wojskowych doprowadziła do ukształtowania się działań zwanych misjami lub operacjami pokojowymi. W opracowaniu omówiono przyjęcie przez Sojusz obowiązków wykraczających poza ramy konstytuującego organizację traktatu waszyngtońskiego. W efekcie rozszerzenia zadań oraz zgody Sojuszu na prowadzenie misji poza terytorium państw członkowskich NATO zdecydowanie wykroczyło poza typową działalność organizacji zbiorowej samoobrony i zaczęło przyjmować rolę organizacji bezpieczeństwa zbiorowego. Dotychczasowe uczestnictwo Wojska Polskiego w programie Partnerstwo dla Pokoju (PdP), członkostwo w NATO oraz wypełnianie zobowiązań sojuszniczych głównie w walce z rozprzestrzeniającym się światowym terroryzmem spowodowały użycie wydzielonych z SZ RP związków taktycznych, oddziałów czy pododdziałów - podstawę prawną użycia jednostek WP poza granicami kraju opisano w kolejnej części artykułu. (abstrakt oryginalny)

17

75-lecie ONZ. Czy ONZ pomogła światu?

51%

Towpik A.

Stosunki Międzynarodowe

|

2020

|

56

|

nr 3

73-87

Chociaż nie wszystkie cele określone w Karcie Narodów Zjednoczonych zostały zrealizowane, to równocześnie w wielu dziedzinach osiągnięcia ONZ wyraźnie przekroczyły zawarte w niej zamierzenia. ONZ, wspierając proces dekolonizacji, w znaczący sposób wpłynęła na kształt społeczności międzynarodowej, a pomagając w rozwoju prawa międzynarodowego - na stosunki międzypaństwowe. Nadanie przez ONZ szczególnej rangi problematyce praw człowieka, "zrównoważonego rozwoju", konieczności zmniejszenia ubóstwa w świecie, ochrony środowiska oraz pomocy humanitarnej istotnie zmieniło myślenie o współczesnym świecie. Wzrastające poczucie nowych zagrożeń dla ludzkości powinno być głównym motywem działań na rzecz umocnienia ONZ. Przyjęta w toku obecnej 75 sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ na szczeblu szefów państw i rządów Deklaracja upamiętniająca 75 rocznicę powstania ONZ stwarza pewną nadzieję. Deklaracja ta wskazuje - podobnie jak Karta NZ - na główne problemy światowe oraz podkreśla, że mogą być one rozwiązane jedynie przez "ożywiony ponownie multilateralizm". Deklaracja ta powinna być istotnym impulsem dla polityków i naukowców dla refleksji i działań na rzecz umocnienia ONZ.(abstrakt oryginalny)

18

Kategoria narodu z perspektywy prawa, w tym standardów praw człowieka

51%

Jasudowicz T. K.

Stosunki Międzynarodowe

|

2020

|

56

|

nr 4

11-34

Celem tego artykułu jest ukazanie miejsca i roli kategorii narodu we współczesnym prawie. Akcentując ogromne wątpliwości dotyczące tego pojęcia, a zwłaszcza zdefiniowania narodu, wskazuje się, że w prawie nadal jest ono powszechnie i to w istotny sposób używane. W konstytucjach współczesnych państw naród jest expressis verbis wskazywany w ich preambułach jako źródło państwa i konstytucji, a zarazem określany w ich artykułach początkowych jako piastun władzy zwierzchniej w państwie. Chodzi o "naród żywy" realizujący się poprzez wolę i głosy aktywnych obywateli. W prawie międzynarodowym o znaczeniu narodu świadczy już sama nazwa tej dziedziny, w połączeniu zwłaszcza z celem i zasadą samostanowienia narodów, umocowaną w samej Karcie Narodów Zjednoczonych, a później twórczo kodyfikowaną. Zdaniem autora kategoria narodu jest również istotna - mimo jej wyrugowania w oficjalnej praktyce interpretacyjnej - dla właściwego rozumienia obowiązków w zakresie zapobiegania i zwalczania zbrodni ludobójstwa, której ofiarą równie dobrze może być także naród. W międzynarodowych standardach praw człowieka rola narodu ucieleśnia się w realizacji praw wyborczych i w funkcjonowaniu systemów wyborczych, jako że ich podstawową funkcją jest wyrażenie woli narodu. W szczególności wartość kategorii narodu jawi się w kontekście derogacji zobowiązań państw w sytuacjach ekstremalnych, jako że to właśnie "zagrożenie życia narodu" stanowi generalne kryterium dopuszczalności środków derogacyjnych, a więc także wprowadzania stanów nadzwyczajnych. We wszystkich powyższych sferach prawa chodzi o naród żywy, nie tylko niepodlegający fizycznej eksterminacji, ale też politycznie sprawny, bo dysponujący podstawowymi gwarancjami swojego funkcjonowania w charakterze piastuna władzy zwierzchniej poprzez swoich obywateli i ich przedstawicieli/parlamenty.(abstrakt oryginalny)

19

Problematyka samoobrony na tle zakazu użycia siły zbrojnej w prawie międzynarodowym

45%

Gadkowski T.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2013

|

nr 3

5-20

Problematyka artykułu nawiązuje do klasycznej, ale niezwykle ważnej i aktualnej w praktyce międzynarodowej problematyki zakazu użycia siły, zwłaszcza siły zbrojnej. Dotyczy bowiem możliwości podejmowania i realizowania przez państwa działań zbrojnych pod postacią samoobrony. Prawo każdego państwa do użycia siły w ramach samoobrony było i jest postrzegane jako jedno z praw fundamentalnych, gwarantowanych zarówno przez zwyczajowe, jak i pozytywne prawo międzynarodowe. Jego realizacja w praktyce budzi jednak wiele kontrowersji i pytań. Są one związane zarówno z ewolucją samej instytucji samoobrony, jak również z nowymi tendencjami w zakresie legalizowania różnych akcji zbrojnych dokonywanych poza ramami Karty Narodów Zjednoczonych. Autor prezentuje te tendencje, zwłaszcza w kontekście działań zbrojnych podejmowanych przez państwa w sytuacji potencjalnego zagrożenia atakami terrorystycznymi, a określanych jako uprzedzające i prewencyjne użycie siły. W konkluzji autor stwierdza, że o ile w wypadku zbrojnej operacji uprzedzającej uzasadnione jest odwoływanie się do konstrukcji prawnej samoobrony, o tyle w wypadku zbrojnej operacji prewencyjnej jest to znacznie bardziej ryzykowne, a wręcz nieuprawnione. Prewencyjne użycie siły zbrojnej nie spełnia bowiem kryteriów legalności samoobrony - zarówno tych określonych w Karcie Narodów Zjednoczonych, jak i tych wynikających z prawa zwyczajowego. (abstrakt oryginalny)