Ewolucja systemów gospodarczych dokonywała się stopniowo począwszy od feudalizmu, kiedy dominowała gospodarka rolnicza i czynniki produkcji, takie jak ziemia i siła robocza, poprzez kapitalizm z przewagą gospodarki przemysłowej, w której oprócz ziemi i siły roboczej jako istotny czynnik produkcji stał się kapitał, do systemu gospodarki rynkowej, w której przeważającą rolę odgrywają usługi, a czynnikami produkcji są kapitał, know-how oraz wykształcona siła robocza. W ostatnim 50-leciu widoczny jest dynamiczny rozwój sektora usługowego, przede wszystkim w krajach gospodarczo rozwiniętych, gdzie w rezultacie w miarę wzrostu dochodów popyt przesuwa się w kierunku usług. Wymownym tego przykładem jest fakt, że dochodowa elastyczność popytu w tych krajach jest większa dla usług niż dla wyrobów. (...) Również w sektorze ogrodniczym obserwuje się w ostatnich latach rozwój różnych rodzajów usług produkcyjnych oraz pośrednio produkcyjnych, co było tematem niniejszego opracowania. W tym celu przeprowadzono w gospodarstwach sadowniczych i warzywniczych w latach 2006-2007 badania ankietowe, które umożliwiły dokonanie oceny stopnia korzystania z omawianych usług. W przypadku usług produkcyjnych związanych z typowymi procesami produkcji owoców, warzyw, a także roślin ozdobnych, jak również z procesami przechowywania i przygotowywania produktów do sprzedaży, za główne determinanty rozwoju usług w tej sferze przyjmuje się takie czynniki, jak: sezonowość produkcji i zabiegów, wzrastający stopień specjalizacji gospodarstw i produktywności z jednostki powierzchni, a także dostępności siły roboczej, natomiast determinantami rozwoju usług pośrednio produkcyjnych, takich jak doradztwo ogrodnicze w zakresie technologicznym, ekonomiczno-finansowym oraz prawnym, jest przede wszystkim wzrost liczby gospodarstw specjalistycznych i wielkotowarowych. (fragment tekstu)